Προπαγάνδα ( αποσπάσματα απο την μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία - του Κ . Χατζηφωτιάδη )

 

Η χρήση του όρου «προπαγάνδα» εμφανίζεται τον 17ο αιώνα στους κόλπους της Ρωμαϊκής Καθολικής Εκκλησίας όταν ο Πάπας Γρηγόριος ΙΕ΄ θεσπίζει το Εκκλησίασμα για τη Διάδοση της Πίστεως, με σκοπό τη διάδοση του καθολικισμού και τον προσηλυτισμό των αλλοθρήσκων (Προβατά, 2006: 181).

Η προπαγάνδα έχει αποκτήσει αρνητική σημασία και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανειλικρίνεια (λέξεις που συναντάμε συχνά σαν συνώνυμα της προπαγάνδας είναι: το ψέμα, η απάτη, η χειραγώγηση, ο έλεγχος της σκέψης, η πλύση εγκεφάλου). Οι αρνητικές προεκτάσεις που έχει λάβει στις συνειδήσεις των περισσοτέρων ως όρος, προέρχονται από τις πρώτες προσεγγίσεις και εκτιμήσεις για την εφαρμογή της προπαγάνδας στον Α΄ ΠΠ στην Αμερική και από τη μετέπειτα χρήση της παγκοσμίως (Πουλακιδάκος, 2013: 25).Οι μελέτες για την οπτική[1] προπαγάνδα εστιάζουν περισσότερο στη Σοβιετική Ρωσία, τη ναζιστική Γερμανία, τη φασιστική Ιταλία, ή ακόμα σε πολεμικές εικόνες από τους δύο παγκόσμιους πολέμους. Όμως δεν αποτελεί φαινόμενο μόνο της δικής μας εποχής, να επιζητούν οι κυβερνώντες μια καλή δημόσια «εικόνα».

Οι εικόνες και τα αγάλματα συνέβαλαν στην διατήρηση στην εξουσία καθεστώτων πολύ πριν από την Γαλλική επανάσταση O ιππότης Jaucourt σε άρθρο του για την «ζωγραφική» στην Εγκυκλοπαίδεια έγραψε: «αυτοί που έχουν κυβερνήσει τους λαούς χρησιμοποιούσαν συχνά και σε όλες τις εποχές εικόνες και αγάλματα για να τους ενσταλάξουν τα κατάλληλα (για αυτούς) συναισθήματα» (Burke, 2003: 76).

Η πρώτη προπαγανδιστική ταινία μυθοπλασίας γυρίζεται το 1898 στις ΗΠΑ και αφορά την πολεμική αναμέτρηση με την Ισπανία, για την κυριαρχία στην Κούβα. Πρόκειται για την ταινία «Σκίζουμε τη σημαία της Ισπανίας». H ταινία αναπαριστάνει μάχες που, ενώ γυρίζονται στα στούντιο του Βωβού κινηματογράφου της Νέας Υόρκης, στο ευρύ κοινό παρουσιάζονται σαν να είχαν κινηματογραφηθεί στην ίδια την Κούβα (Λεμονίδου, 2017β: 12).

---

[1] Συνεπώς και κινηματογραφική

Συνεχίζεται