Κινηματογράφος και προπαγάνδα

 

Τον εικοστό αιώνα ωστόσο η προπαγάνδα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των πολιτικοστρατιωτικών εξελίξεων που ακολουθούν από τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι και σήμερα. Όταν ο Αμερικανός πρόεδρος Woodrow Wilson έλαβε την απόφαση να εμπλακεί στον πόλεμο που διεξαγόταν στην Ευρώπη στις αρχές του εικοστού αιώνα, ένα μεγάλο ποσοστό της κοινής γνώμης στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν αντίθετο στην προοπτική αυτή. Για να επιτευχθεί όμως το επιθυμητό αποτέλεσμα, θα έπρεπε καταρχάς να επιλεγεί μία ισχυρή προσωπικότητα, για να επωμιστεί την οργάνωση και το συντονισμό των απαραίτητων ενεργειών και να στηθεί ένας θεσμικού χαρακτήρα μηχανισμός εποπτείας του εγχειρήματος. Η Επιτροπή Δημόσιας Ενημέρωσης με επικεφαλής τον δημοσιογράφο George Creel, επρόκειτο να φέρει εις πέρας την αποστολή αυτή. Ο Creel, εκμεταλλευόμενος τη δύναμη του κινηματογράφου να καθηλώνει το κοινό, επιστράτευσε κινηματογραφιστές να γυρίσουν ταινίες φιλοπόλεμου περιεχομένου. Από τις πιο χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες της εποχής του βωβού κινηματογράφου υπήρξε ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο οποίος και πρωταγωνίστησε στο κίνημα για τη διαμόρφωση της αμερικανικής κοινής γνώμης, υπέρ της εμπλοκής στον πόλεμο.H μετάδοση κάθε είδους πληροφορίας θα υπόκειται σε έλεγχο και αυστηρή λογοκρισία (Προβατά, 2006: 181-183).

Ο κινηματογράφος την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου μετατρέπεται σε προπαγανδιστικό μέσο, κυρίως από τις εμπλεκόμενες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που είχαν και τη μεγαλύτερη κινηματογραφική ανάπτυξη. Η δράση τους δεν περιορίζεται στις ίδιες τις χώρες τους αλλά εκτείνεται και σε αυτές που δρουν τα στρατεύματά τους. Στην Ελλάδα, τα γαλλικά και αγγλικά στρατεύματα φέρνουν τον κινηματογράφο και τον χρησιμοποιούν για προπαγανδιστικούς λόγους. Όταν η Ελλάδα μπαίνει στην περιπέτεια της Μικράς Ασίας, όλοι σχεδόν οι Έλληνες οπερατέρ της εποχής, Δημ. Γαζιάδης, Αχιλλέας Μαδράς, Ζόζεφ Χεπ ακολουθούν το στρατό και γυρίζουν πολεμικά επίκαιρα. Οι ταινίες της περιόδου χρησιμοποιούνται άμεσα για προπαγάνδα. Η προβολή δεν αφήνεται μόνο στις κινηματογραφικές αίθουσες, αλλά οργανώνονται ειδικές προβολές σε δύο τουλάχιστον σημεία: την πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα και την πλατεία του Λευκού Πύργου στη Θεσσαλονίκη. Είναι χαρακτηριστικό το δημοσίευμα της εφημερίδας «Αθήναι» της 23ης Ιουλίου 1920 όπου, για πρώτη φορά, τα παραγόμενα από το Υπουργείο Εξωτερικών επίκαιρα χαρακτηρίζονται ως «Εθνικαί ταινία» (Θεοδοσίου, 2002: 20-22).

Δεν θα πρέπει να αγνοήσουμε στο σημείο αυτό την σοβιετική προπαγάνδα. Το σοβιετικό κράτος ήταν ιστορικά το πρώτο που οργάνωσε τη διεξαγωγή μιας μεγάλης κλίμακας επιχείρησης κατασκευής δικτύων καθοδήγησης και χειραγώγησης, που θα περιλάμβανε στο οπλοστάσιό της και τον κινηματογράφο (Κομνηνός, 2012: 144). Ο Τρότσκι έγραφε, πως ο κινηματογράφος είναι προπαγανδιστικό εργαλείο, αλλά ο χαρακτηρισμός αυτός είναι ο μάλλον ήπιος. Εδώ βεβαίως βρίσκεται το κλειδί του προβλήματος. Οι σοβιετικοί, όπως και οι δυτικοί, επέμεναν να αντιλαμβάνονται τον κινηματογράφο ως «μηχάνημα» (Ferro, 2001: 128).

Τα αποτελέσματα και τη δύναμη της προπαγάνδας αντιλαμβάνεται και ο Χίτλερ. Επιπλέον η έλευση των νέων τεχνολογιών, όπως ο ομιλών κινηματογράφος, έγινε αντικείμενο μελέτης των αυταρχικών καθεστώτων της Γερμανίας και της Ιταλίας. Το 1933 ο Γιόζεφ Γκέμπελς υπουργός Προπαγάνδας ιδρύει το Επιμελητήριο Πολιτισμού, το οποίο και θέτει υπό τον έλεγχο του την παραγωγή και κυκλοφορία κάθε μορφής τέχνης. Η τέχνη μετατρέπεται σε όργανο προπαγάνδας στα χέρια της πολιτικής εξουσίας. Η θεματολογία των ταινιών που παράγονται στη ναζιστική Γερμανία περιστρέφεται γύρω από την ανάδειξη του μεγαλείου του Χίτλερ και των ιδεών του, τον τρόπο ζωής της ναζιστικής νεολαίας, την κατάσταση των Εβραίων, κτλ. (Προβατά,2006: 182-185). Ο Burke (2003: 90-91) αναφέρει ότι το κινηματογραφικό έργο της Leni Riefenstahl «Ο Θρίαμβος της θέλησης» (1935), είναι δημιουργημένο με την προσωπική ενθάρρυνση του Χίτλερ. Ο Χίτλερ είχε κινηματογραφηθεί από χαμηλά και παρουσιαζόταν σε αντιδιαστολή με τον ουρανό, έτσι ώστε, να φαίνεται ψηλότερος και ηρωικότερος. Ίδια επινόηση έχει υιοθετηθεί και σε πορτρέτα του Στάλιν του και του Μουσολίνι.

Οι σύμμαχοι από την πλευρά τους, αξιοποιώντας την υποδομή και την εμπειρία από τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο συνέχισαν με εντατικούς ρυθμούς τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Το ίδιο το Πεντάγωνο είναι παραγωγός και διανομέας ταινιών προπαγάνδας. Ο Αμερικανός στρατηγός Τζορτζ Μάρσαλ υπήρξε υποστηρικτής της κινηματογραφικής προπαγάνδας και εμπνευστής μιας σειράς ταινιών με τίτλο «Γιατί πολεμάμε». Τα συγκεκριμένα ντοκιμαντέρ εισήγαγαν ένα νέο τόνο στην τέχνη της προπαγάνδας, πειστικό, μετρημένο, αφανάτιστο, διδακτικό και συναρπαστικό. Τα ντοκιμαντέρ «Γιατί πολεμάμε» αποτελέσαν ένα νέο είδος ντοκιμαντέρ, το ντοκιμαντέρ «ιδεολογικού μοντάζ» (Μπαζέν, 1988: 42).

Πηγή: Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία Χατζηφωτιάδη  Κων/νου  

«ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ. ΜΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΠΟΛΕΜΟ»

Προπαγάνδα ( αποσπάσματα απο την μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία - του Κ . Χατζηφωτιάδη )

 

Η χρήση του όρου «προπαγάνδα» εμφανίζεται τον 17ο αιώνα στους κόλπους της Ρωμαϊκής Καθολικής Εκκλησίας όταν ο Πάπας Γρηγόριος ΙΕ΄ θεσπίζει το Εκκλησίασμα για τη Διάδοση της Πίστεως, με σκοπό τη διάδοση του καθολικισμού και τον προσηλυτισμό των αλλοθρήσκων (Προβατά, 2006: 181).

Η προπαγάνδα έχει αποκτήσει αρνητική σημασία και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανειλικρίνεια (λέξεις που συναντάμε συχνά σαν συνώνυμα της προπαγάνδας είναι: το ψέμα, η απάτη, η χειραγώγηση, ο έλεγχος της σκέψης, η πλύση εγκεφάλου). Οι αρνητικές προεκτάσεις που έχει λάβει στις συνειδήσεις των περισσοτέρων ως όρος, προέρχονται από τις πρώτες προσεγγίσεις και εκτιμήσεις για την εφαρμογή της προπαγάνδας στον Α΄ ΠΠ στην Αμερική και από τη μετέπειτα χρήση της παγκοσμίως (Πουλακιδάκος, 2013: 25).Οι μελέτες για την οπτική[1] προπαγάνδα εστιάζουν περισσότερο στη Σοβιετική Ρωσία, τη ναζιστική Γερμανία, τη φασιστική Ιταλία, ή ακόμα σε πολεμικές εικόνες από τους δύο παγκόσμιους πολέμους. Όμως δεν αποτελεί φαινόμενο μόνο της δικής μας εποχής, να επιζητούν οι κυβερνώντες μια καλή δημόσια «εικόνα».

Οι εικόνες και τα αγάλματα συνέβαλαν στην διατήρηση στην εξουσία καθεστώτων πολύ πριν από την Γαλλική επανάσταση O ιππότης Jaucourt σε άρθρο του για την «ζωγραφική» στην Εγκυκλοπαίδεια έγραψε: «αυτοί που έχουν κυβερνήσει τους λαούς χρησιμοποιούσαν συχνά και σε όλες τις εποχές εικόνες και αγάλματα για να τους ενσταλάξουν τα κατάλληλα (για αυτούς) συναισθήματα» (Burke, 2003: 76).

Η πρώτη προπαγανδιστική ταινία μυθοπλασίας γυρίζεται το 1898 στις ΗΠΑ και αφορά την πολεμική αναμέτρηση με την Ισπανία, για την κυριαρχία στην Κούβα. Πρόκειται για την ταινία «Σκίζουμε τη σημαία της Ισπανίας». H ταινία αναπαριστάνει μάχες που, ενώ γυρίζονται στα στούντιο του Βωβού κινηματογράφου της Νέας Υόρκης, στο ευρύ κοινό παρουσιάζονται σαν να είχαν κινηματογραφηθεί στην ίδια την Κούβα (Λεμονίδου, 2017β: 12).

---

[1] Συνεπώς και κινηματογραφική

Συνεχίζεται  

Pablo Neruda: Μ' αρέσεις άμα σωπαίνεις

 

Συναυλία αλληλεγγύης - Σάββατο 17 Δεκέμβρη 2022

 

Αθανάσιος Χριστόπουλος - Ένας λησμονημένος ποιητής

 

75 ΜΕΡΕΣ ΚΑΙ 1 ΒΡΑΔΥ ΜΑΖΙ. Αληθινές ιστορίες δίχως τέλος! Η παρουσίασή του πρώτου βιβλίου της Βιβής Φαρσαλιώτου -

 

AEK "Nikos Goumas" stadium

 

 

Θεοδόσης Άθας (Καστοριά 1936 – Νέα Υόρκη 1973) - Ο Τζακ Ο’ Χάρα και άλλα ποιήματα…

Ο Θεοδόσης Άθας ήταν ένας από τους ποιητές μας, της άλλης όχθης του Ατλαντικού. Ποιητής, όπως ήταν ο Δημήτρης Μητρόπουλος, ο…

 423

29/12/2011

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ

 

Βαγγέλης Αρναουτάκης

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

• Ο Τζακ Ο’ Χάρα,
 
• Νίκος Σπάνιας,
 
• Θεοδόσης Άθας,
 
• Γιώργος Ζαμπέτας,
 
• Βαγγέλης Αρναουτάκης

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ

Γεννήθηκε ο Δημήτρης Παπαδημητρίου (1959)

Νίκος Γούναρης και όλοι εκείνοι που με την παρουσία τους και το έργο τους κράτησαν ζωντανή «μια άλλη, άγνωστη Ελλάδα, μέσα στη ζωή και στα σπλάχνα του νέου κόσμου».

Η ποίηση του Άθα δεν αντηχεί μια στείρα, νοσταλγική, ανάμνηση της Ελλάδας. Έχει πιο σύνθετα χαρακτηριστικά, όπως και η προσωπικότητά του, ορισμένα θα άρμοζαν ακόμα και σε κάποιο σύγχρονό μας διανοούμενο. Οξύς παρατηρητής πρόσεξε την κάθε πλευρά της ζωής. Ένας μεγαλοσχήμων δεν θα έγραφε τον «Θωμά Ο’ Χάρα» ή το «Νέγκρο μπλουζ». Ποιήματα που προδίδουν και την κοινωνική του συνείδηση. Όπως έχει πει ο Γιώργος Σεφέρης «ο πνευματικός άνθρωπος είναι περίεργο ζώο! Μπορεί να βρει καταφύγιο παντού». Ο Άθας το βρήκε αυτό στη Νέα Υόρκη, όπως οι συνάδελφοι και φίλοι του Νίτσα Κάππα και Νίκος Σπάνιας, όπως... τόσοι και τόσοι άλλοι…

Μέσα στο γλυκοσούρουπο και μέσα στον Απρίλη
ήρθανε να με πάρουνε οι πεθαμένοι φίλοι
φίλε παράτα το τσαρδί, το βαρυγκόμημά του
και το ντουνιά το ντενεκέ κι έλα μαζί μας κάτου.
Εκεί δεν κάνουνε λαδιές, δε στήνουνε παγίδες
Εκεί ειν’ οι άνθρωποι καλοί και φίλοι μπεσαλήδες
Έλα χωρίς σιδερικό, έλα χωρίς μαχαίρι
Κάνε τον Πλάτωνα αδελφό την Περσεφόνη ταίρι.

Η γνωριμία με το έργο του

Ομολογώ ότι δεν γνώριζα το έργο του Άθα, παρά μόνο κάποια, λίγα, τραγούδια του από τους δίσκους του Ζαμπέτα, στους οποίους, μάλιστα, το όνομά του δεν υπήρχε ολογράφως, αλλά ως Θ. Άθας. Στις επανεκδόσεις των cd ’ s αναφέρεται από λάθος ως Θανάσης Άθας. Κάποτε έπεσαν στα χέρια μου κάποιοι τόμοι της ελληνοαμερικανικής έκδοσης φιλολογίας και δράσεως, «ΑΡΓΟΝΑΥΤΗΣ», Νέα Υόρκη 1959, 1960 – 62, 1967 – 68. Εκεί ανακάλυψα περισσότερα στοιχεία για το έργο του, αρκετά ποιήματά του, ελάχιστα βιογραφικά του στοιχεία, καθώς και μια, αρκετά ενδιαφέρουσα, συνέντευξη που πήρε, ως συνεργάτης του «ΑΡΓΟΝΑΥΤΗ», από τον ιδιαίτερο ποιητή της «3^ης Λεωφόρου» Νίκο Σπάνια. Οι μόνες πληροφορίες που είχαμε για τον Άθα και το έργο του, ήταν όσες μας μετέφερε μέσα από την αυτοβιογραφία του ο Γιώργος Ζαμπέτας (εκδόσεις «Ντέφι» επιμέλεια Ιωάννα Κλειάσιου) καθώς και τα έξι τραγούδια σε στίχους του, ηχογραφημένα το 1972 – 73, ανάμεσα στα οποία βρίσκεται και ο περίφημος «Τζακ Ο’ Χάρα». Ποίημα που ο Άθας έγραψε την πρώτη εποχή του στη Μασαχουσέτη και αναμόρφωσε αργότερα στη Νέα Υόρκη, προσαρμόζοντάς το στα τραγουδιστικά μέτρα. Στην αρχική μορφή του ήταν διαφορετικό, όπως ακριβώς το αναδημοσιεύουμε εδώ. (ΒΛΕΠΕ ΗΧΗΤΙΚΟ)

Ο Ηλίας Ζιώγας, εκδότης του «ΑΡΓΟΝΑΥΤΗ» για τον Άθα (Νέα Υόρκη 1959)

Ο Άθας, που είναι νεότατος, τραγουδά σαν παλιός έμπειρος και χορτασμένος απ’ τη ζωή ποιητής, που την ομορφιά τη βρίσκει παντού και ξέρει να την πλάθει και να τη μετουσιώνει σε φθόγγους και σε φόρμες που πολλοί, παρά πολλοί συνάδελφοί του της Ανθολογίας Αποστολίδη, δεν έχουν αυτά τα γνωρίσματα και στην ποιότητα και στο ύψος που χαρακτηρίζουν τον ελληνοαμερικανό Θεοδόση Άθα.

Μικρό βιογραφικό

Ο Θεοδόσης Άθας γεννήθηκε στο Νεστώριο της Καστοριάς το 1936. Μετά την λήξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Καστοριά όπου πέρασε τα παιδικά και τα πρώτα εφηβικά του χρόνια. Το 1954 – μήνες μετά την αποφοίτησή του απ’ το τοπικό γυμνάσιο – μετανάστευσε στις ΗΠΑ, στην πόλη Lynn της Μασαχουσέτης όπου βρισκόταν ο πατέρας του. Παρακολούθησε μαθήματα φυσικής και μαθηματικών στο πανεπιστήμιο του Boston και κατόπιν ενεγράφη στο North Eastern University στον κλάδο του Πολιτικού Μηχανικού. Τον Νοέμβριο του 1958 εκλήθη στις τάξεις του Αμερικανικού στρατού, όπου υπηρέτησε για δύο χρόνια στη Γαλλία και στην Αμερική, στη στρατιωτική βάση της Virginia . Από το 1960 έζησε, μοναχικά, στη Νέα Υόρκη. Παράλληλα με την εργασία του εκεί ετοίμασε μία ανθολογία αμερικανών ποιητών του 20^ου αιώνα σε ελληνική μετάφραση. Υπήρξε συνεργάτης της ελληνοαμερικανικής φιλολογικής έκδοσης «ΑΡΓΟΝΑΥΤΗΣ» και του ελληνικού ραδιοφωνικού σταθμού της Νέας Υόρκης. Πέθανε από καρκίνο το 1973.

Ο Ζαμπέτας για το Άθα

Σεπτέμβρη του 1971, που ήμουνα στη Νέα Υόρκη, με κάλεσε να μιλήσω το σταθμό του, ο Θοδόσης ο Άθας. Αυτός είχε ένα σταθμό μέσα στην Νέα Υόρκη που είχε πολύ μεγάλη εμβέλεια και ακροαματικότητα. Και που δεν τον ακούγανε, σ’ όλη την Αμερική! Ήτανε ένα παλικάρι 30 χρονών κι έκανε εκπομπές για Έλληνες. Πήγα στο σταθμό τα είπαμε κι αφού τελειώσαμε μου λέει, έχω κάτι στίχους, να τους δεις κι άμα σ’ αρέσουνε κράτησέ τους, κάνε τους τραγούδια. Έρχεται λοιπόν ο Άθας στο ξενοδοχείο και μου δίνει τα «πες μου χάρε τι συμβαίνει, τι ΄χουν πάθει οι πεθαμένοι και γλεντούν ρωμαίικα», «η ξανθιά η κύρία είναι μια ιστορία που θα ξεχαστεί», «ήρθανε να με πάρουνε οι πεθαμένοι φίλοι», «ο Τζακ Ο’ Χάρα», «ο Λουκάς»! Όλα αυτά τα υπέροχα, τα συγκλονιστικά τραγούδια!

Αυτοί οι στίχοι είναι πολλοί στενάχωροι, πολλοί θλιβεροί, όλο για το χάρο μιλάνε. Ίσως αυτός ο άνθρωπος είχε προβλέψει πως θα πέθαινε νωρίς και πέθανε μετά από δύο χρόνια, τον Μάρτη του 1973. Υπήρξε ένας μεγιστάνας της προώθησης του ελληνικού στοιχείου στην Αμερική. Ήταν απ’ την Καστοριά κι είχε πάει στην Αμερική 25 χρονών. Ήταν φοβερό μυαλό και είχε δημιουργηθεί καλά. Πέθανε από καρκίνο στο συκώτι. (Ιωάννας Κλειάσιου, Γιώργος Ζαμπέτας – Βίος και πολιτεία, εκδόσεις Ντέφι 1997).

Στον άλλο κόσμο εσμίξαμε
και στο κρασί το ρίξαμε
και όλοι τους μεθύσανε
το γλέντι αρχινίσανε
πες μας χάρε τι συμβαίνει
τι έχουν πάθει οι πεθαμένοι
και γλεντούν ρωμαίικα

Ήρθανε να με πάρουνε οι πεθαμένοι φίλοι

Εκείνο που προκαλεί εντύπωση είναι η κάθε άλλο παρά αχνή πινελιά του θανάτου, του νήματος ανάμεσα σ’ αυτή και την όποια άλλη ζωή, που διαπερνά στο μεγαλύτερο μέρος του έργου του. Ο θάνατος είναι σύμφυτος με την ποίηση του Άθα, μια διαρκής ερωτική πρόβα... Ίσως, όπως επισήμανε και ο Ζαμπέτας, να κυριάρχησε το ένστικτο για κάτι που θα ‘ρθει, και όπως τελικά ήρθε, σύντομα στη ζωή του. Ίσως πάλι να τραγούδησε το θάνατο, ως λογοτεχνική και καλλιτεχνική αξία, γιατί ο θάνατος έξω από το πλαίσιο αυτό «είναι... φρίκη». Έτσι κι αλλιώς, πόσο μάλλον όταν σε βρίσκει στα 37 σου χρόνια. Τελικά, ένα είναι βέβαιο, πως, ο Άθας, δεν πρόλαβε να δημιουργήσει όλα εκείνα που, σύμφωνα με τις ικανότητες που φαίνεται να διέθετε, μπορούσε. Παρ’ ότι ίσως έχουμε μία ελλιπή εικόνα για το, κατά τα φαινόμενα περιορισμένο σε έκταση, έργο του, θα τον θυμόμαστε σαν τον μυστηριώδη εκείνο τύπο που κάποτε μας συγκίνησε με την ιστορία του, όπως και με τη συμβολική, παραβολική, ιστορία του νεκρού ήρωά του «Τζακ Ο’ Χάρα».

Τα τραγούδια του
Τραγούδια του Άθα σε μουσική Γιώργου Ζαμπέτα:
Ο Λουκάς
Ο Τζακ Ο’ Χάρα
Γλέντι ρωμαίικο
Ήρθανε να με πάρουνε
Η μοναχή κυρία
Το κοκοράκι
Περιέχονται στους δίσκους «Λεωφόρος Ζαμπέτα», OLYMPIC 1091 και «Περιπέτειες», OLYMPIC 1083

Τα ποιήματα
Τα ποιήματα του Άθα που παρουσιάστηκαν από τον «ΑΡΓΟΝΑΥΤΗ» από το 1959 έως το 1963.
Negro Blues *
Θωμάς Ο’ Χάρα *
Σονέτο
Το παιδί με τα χρυσά μαλλιά
Τραγούδια της οργής και της αγάπης
Nahant *
Ο Αυλός
Autumn girl
Νησιώτικο
Πεντάστιχα
Εμβατήριο
Οι Τριήρεις
Mood Hellenique
For Andrea
Δημοτικό *
Το Νυφικό *
* Δημοσιεύονται στο παρόν αφιέρωμα

Οι μεταφράσεις του
Δημοσιευμένες μεταφράσεις του σε ποιήματα Αμερικανών ποιητών
Edgar Lee Masters – Λόης Σπηρς
Emily Dickinson – Πέθανα για την εμορφιά
William Carlos Williams – Οδηγίες για κηδείες
Robinson Jeffers – Ώρα μεσημεριού
Edna St. Vincent Millay – Ταφή
E . E . Cummings – Όπως είναι η θάλασσα
Muriel Rukeyser – Ελεγείο στη σάπια λίμνη

Φωτογραφία: Ο Γιώργος Ζαμπέτας και ο Θεοδόσης Άθας στον Ελληνικό Ραδιοφωνικό Σταθμό της Νέας Υόρκης, το 1971 (Από το βιβλίο της Ιωάννας Κλειάσιου ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΜΠΕΤΑΣ ΒΙΟΣ & ΠΟΛΙΤΕΙΑ εκδόσεις Ντέφι 1997)

---

 

πηγή:https://www.ogdoo.gr/erevna/texni-texniki/theodosis-athas-kastoria-1936-nea-yorki

Με το βλέμμα στους αναγκαίους αγώνες σας καλούμε να στηρίξετε το ψηφοδέλτιο της ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ στις προσεχείς εκλογές της 15ης Ιουνίου 2022.

 

Με το βλέμμα στους  αγώνες: για ν’ ανατραπούν οι βάρβαρες αντιλαϊκές και αντεργατικές πολιτικές και οι εγχώριοι υποστηρικτές τους, για την υπεράσπιση όλων των δημόσιων αγαθών, ενάντια στη λιτότητα και στις περικοπές του εργατικού εισοδήματος, ενάντια στην υποταγή των εκπαιδευτικών στις λογικές του νεοφιλελευθερισμού.

Σταθερή και μόνιμη δουλειά για όλους (μαζικούς μόνιμους διορισμούς εκπαιδευτικών, όλων όσων έχουν έστω και μια σύμβαση αναπληρωτή στην εκπαίδευση, με μοναδικό κριτήριο το έτος λήψης πτυχίου και την προϋπηρεσία)

 Σας καλούμε να στηρίξετε το ψηφοδέλτιο της ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ  στις προσεχείς εκλογές της 15^ης  Ιουνίου 2022.

ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ:

1.    Δέλλας Ιωάννης του Αθανασίου  Δ/ντης 1^ου Δ.Σ. Μανιάκων

2.    Καρανικόλας Θωμάς του Βασιλείου Δάσκαλος 4^ου Δ.Σ.Καστοριάς

3.    Κορμά Τάνια του Θεοδώρου Νηπ/γός 3^ου Νηπ/γείου Άργ. Ορεστικού

4.    Ντίνας Γεώργιος του Αστερίου Φυσικής Αγωγής Δ.Σ. Κωσταραζίου

5.    Παρχαρίδου Άλκηστις του Αλεξάνδρου Δασκάλα 4^ου Δ.Σ.Καστοριάς

6.    Χατζηφωτιάδης Κωνσταντίνος του Δημητρίου Δάσκαλος 10^ου Δ.Σ. Καστοριάς    

 

Στις εκλογές της 15ης Ιουνίου στηρίζουμε το ψηφοδέλτιο της Ανεξάρτητης Κίνησης

 

Στηρίζουμε το ψηφοδέλτιο της Ανεξάρτητης Κίνησης στις εκλογές της 15ης Ιουνίου

Την Τετάρτη 15 Ιουνίου 2022 θα διεξαχθούν οι εκλογές για την ανάδειξη των αντιπροσώπων του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Π.Ε. Καστοριάς στη ΔΟΕ.

Η Ανεξάρτητη Κίνηση Εκπαιδευτικών Π.Ε. Καστοριάς καλεί σε μαζική συμμετοχή τις/τους συναδέλφισσες/συναδέλφους στις εκλογές. Να δώσουμε ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ένα ηχηρό μήνυμα-απάντηση στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΙΘ που καταργεί δημοκρατικά δικαιώματα και περιορίζει τη συνδικαλιστική δράση

Σας καλούμε να στηρίξετε το ψηφοδέλτιο της ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ  στις προσεχείς εκλογές της 15^ης  Ιουνίου 2022.

ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ:

1.    Δέλλας Ιωάννης του Αθανασίου  Δ/ντης 1^ου Δ.Σ. Μανιάκων

2.    Καρανικόλας Θωμάς του Βασιλείου Δάσκαλος 4^ου Δ.Σ.Καστοριάς

3.    Κορμά Τάνια του Θεοδώρου Νηπ/γός 3^ου Νηπ/γείου Άργ. Ορεστικού

4.    Ντίνας Γεώργιος του Αστερίου Φυσικής Αγωγής Δ.Σ. Κωσταραζίου

5.    Παρχαρίδου Άλκηστις του Αλεξάνδρου Δασκάλα 4^ου Δ.Σ.Καστοριάς

6.    Χατζηφωτιάδης Κωνσταντίνος του Δημητρίου Δάσκαλος 10^ου Δ.Σ. Καστοριάς    

Ο κινηματογράφος του Θανάση Βέγγου -Χρήστος Γιοβανόπουλος

 Θανάσης Βέγγος. Ο «καλός μας Άνθρωπος». Από τις σπάνιες στιγμές που μπορείς χωρίς δισταγμό να χρησιμοποιήσεις κεφαλαίο Α. Ο άνθρωπος που ταυτίστηκε με έναν ολόκληρο λαό, που σαν βιοπαλαιστής μοχθούσε κόντρα σε δυσκολίες κι εμπόδια να επιβιώσει, που έτρεχε να μην χάσει το τρένο της μεταπολεμικής ανάπτυξης και αγωνιούσε να γευτεί κάτι λίγο από αυτήν, με δύναμη πάντα την αστείρευτη θέλησή του και πάνω απ’ όλα το ήθος του. Ένα ήθος που τον έκανε να ξεχωρίζει και να στέκει σαν παράδειγμα.

Θα ήταν παράλειψη, όμως, να μη γίνεται αναφορά και στην τεράστια καλλιτεχνική προσφορά τού Θανάση Βέγγου. Και με αυτό δεν εννοούμε τον όγκο των 128 ταινιών του, των θεατρικών έργων που συμμετείχε, των τηλεοπτικών του σήριαλ και εμφανίσεων. Εννοούμε την ανάγκη να τονιστεί η ιδιαίτερη καλλιτεχνική του μανιέρα, που αποτελεί ένα απαράμιλλο δείγμα λαϊκής τέχνης που συστεγάζει πολιτιστικές πρακτικές της δημοτικής παράδοσης και του λαϊκού-πληβειακού χιούμορ με τα ρεύματα του λαϊκού πολιτισμού της πόλης και των καλλιτεχνικών πρωτοποριών του 20ού αιώνα.
Οι παραλληλισμοί και μόνο που χρησιμοποιούνται για να χαρακτηρίσουν το έργο του, από την παντομίμα και τον Καραγκιόζη μέχρι τους μεγάλους κωμικούς του αμερικανικού βωβού κινηματογράφου και το σουρεαλισμό, δείχνουν τον πλούτο που περιέχει η αισθητική του γλώσσα. Μία κινηματογραφική αισθητική που, σε μεγάλο βαθμό, παραμένει ανεξερεύνητη και αναξιοποίητη. Γνώμη του γράφοντα είναι ότι ο κινηματογράφος του Θανάση Βέγγου, και ειδικά αυτός της περιόδου της «Θ-Β Ταινίες Γέλιου» (1966-1969) όπου παρήγαγε ή/και σκηνοθέτησε ο ίδιος τις ταινίες του, προτείνει, έστω πρωτόλεια, ένα άλλο μοντέλο λαϊκού προοδευτικού κινηματογράφου στον αντίποδα του κυρίαρχου τότε εμπορικού, αλλά και του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου που αναπτύχθηκε σαν απάντηση στον τελευταίο.
Ο Κ. Σταματίου είχε γράψει ότι ο Βέγγος «είναι μία μοναδική περίπτωση, ένα εκκρεμές κινούμενο ανάμεσα στον εμπορικό και στον ποιοτικό κινηματογράφο» (Τα Νέα, 1970). Μία εύστοχη παρατήρηση που όμως αδυνατεί να συλλάβει ότι ο κινηματογράφος του Βέγγου υπερέβαινε αυτό το διαχωρισμό. Ο Βέγγος δεν κινούνταν «ανάμεσα». Ο Βέγγος συνέθετε τα πάντα, ρίχνοντας κάθε παραδοσιακή ή σύγχρονη -«τοπική» ή «ξένη»- πολιτιστική επιρροή στο μπλέντερ μίας συγκεκριμένης παράδοσης παραγωγής λαϊκού γέλιου. Έδινε, έτσι, ζωή σε αυτό που κανείς μπορεί να ονομάσει «αισθητική της παρα-μοντερνικότητας», χαρακτηριστικό των χωρών της καπιταλιστικής περιφέρειας, σαν μία άλλη τρίτη πρόταση ανάμεσα στο (βιομηχανικό) μοντέλο κινηματογράφου του Χόλιγουντ και σε αυτό του ευρωπαϊκού κινηματογράφου Τέχνης.

«Η φάτσα» και «ο ασήμαντος Έλληνας»
Ο ίδιος ο Βέγγος δήλωνε πως «δουλεύω με το ένστικτο…», πως «δεν μπορώ να σκεφτώ. Λέω: η μηχανή εδώ. Αν με ρωτήσεις γιατί εδώ κι όχι εκεί, δεν ξέρω να απαντήσω» (Σύγχρονος Κιν/φος, τ.13, Μαρ-Απρ, 1971).
Ωστόσο, αυτή η «μη γνώση» του καταγράφεται σαν τέτοια κυρίως επειδή δεν χωρούσε στα κυρίαρχα συστήματα προσέγγισης του κινηματογράφου τότε, και ειδικά του ελληνικού. Και είναι ξανά ο ίδιος που προσφέρει το κλειδί για να κατανοήσουμε μία άλλου τύπου γνώση και πολιτιστική πρακτική, που οι μοντέρνες αντιλήψεις για τον κινηματογράφο, είτε σαν τέχνη είτε σαν εμπορικό προϊόν, είχαν αποκλείσει, όταν λέει στην ίδια συνέντευξη πως «δεν έχω κανένα ταλέντο, μόνο αυτή τη φάτσα, που, κοίταξέ την καλά και διάβασε. Εδώ είναι αποτυπωμένη όλη η μιζέρια, όλη η δυστυχία, όλος ο πόνος του ασήμαντου Έλληνα».
Δύο είναι τα σημαντικά στοιχεία: «η φάτσα» και «ο ασήμαντος Έλληνας». Το πρώτο, συνεπικουρούμενο από το τρέξιμο και τις δοκιμασίες στις οποίες ο Βέγγος υποβάλει τον εαυτό του στις ταινίες του, υποδηλώνει την κεντρικότητα του σώματος στη δουλειά του. Το δεύτερο, δηλώνει την πλευρά από την οποία ο Βέγγος μιλάει σαν Θανάσης και από εδώ η αγωνιώδης έκκληση «καλέ μου άνθρωπε». Και τα δύο μαζί αποτελούν δομικά στοιχεία του λαϊκού γέλιου, της καρναβαλικής πρακτικής των «από κάτω», της γνώσης και της κωμωδίας του σώματος. Του υποτελούς υποκειμένου που διακωμωδεί και παρωδεί τον κόσμο και τους κώδικες των «από πάνω», δουλεύοντας μέσα και την ίδια στιγμή ενάντια σε αυτούς. Που ενθρονίζει και εκθρονίζει τους δικούς του βασιλιάδες, σε μία διαλεκτική θανάτου και γέννησης με την οποία επαναορίζει συνεχώς τα νοήματα, μέσω απανωτών ανατροπών και εκτροπών και σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο, μέσα από συλλογικές διαδικασίες όπου αναγεννάται και συνεχίζει να υπάρχει όχι το άτομο αλλά η κοινότητα.
Είναι αυτή η πρακτική «καρναβαλοποίησης» ή «καραγκιοζοποίησης του προβλήματος του (Βέγγου)», όπως γράφει ο Σολδάτος (Ένας Άνθρωπος Παντός Καιρού, σελ. 11, 2000), που αποτελεί την παράδοση μίας καλλιτεχνικής δημιουργίας, όπου τέχνη και ζωή δεν έχουν διαχωριστεί ακόμα. Από εδώ προκύπτει σε μεγάλο βαθμό και ο ρεαλισμός και το ήθος του Βέγγου. Όπως λέει ο Μιχαηλίδης, που τον σκηνοθέτησε, «ο Βέγγος δεν είναι υποκριτής, δεν είναι ηθοποιός με την έννοια που μιλάμε στο θέατρο, είναι ένας άνθρωπος ο οποίος έφτιαξε τον εαυτό του και έφτιαξε ταυτόχρονα και τον κινηματογραφικό και θεατρικό του τύπο». Μια ταύτιση αναπαράστασης και καθημερινότητας που αναγνωρίζεται σαν «ειλικρίνεια», σαν «αυθεντικότητα» και στέκεται στον αντίποδα της αποξένωσης που προκαλεί το θέαμα ή η αισθητικοποίηση της κοινωνικής ζωής μέσα από τον κινηματογράφο και την τέχνη.

Ριζοσπαστική κριτική
Την ίδια στιγμή ο κινηματογράφος του Βέγγου είναι σύγχρονος με όλη τη σημασία της λέξης. Δεν υπερασπίζεται μία νεκρή παράδοση. Δεν είναι φολκλόρ, δεν σατιρίζει τον επαρχιώτη, τον μικροαστό καταναλωτή, τον θεατή. Ο Βέγγος μπαίνει στη θέση τους και γίνεται όλα αυτά, όπως ο Θου-Βου που ονειρεύεται να γίνει 007, μόνο και μόνο για να αποτύχει. Το στοιχείο της αποτυχίας, που αναγνωρίζεται και σαν τραγικότητα, καταδεικνύει ακριβώς την ασυμβατότητα του κόσμου των «από κάτω» με το μοντέλο στο οποίο καλούνται να εκ-συχρονιστούν, με το είδος της ανάπτυξης στο οποίο καλούνται να ανταποκριθούν.
Είναι αυτό το «ξέρεις από βέσπα;» που φωνάζει πανικόβλητος ο Βέγγος λίγο πριν τσακιστεί. Ο «παραλογισμός» (που μοιάζει πιο λογικός από τον ορθολογισμό που διακωμωδεί) ή σουρεαλισμός για κάποιους, των ταινιών του Βέγγου, δεν αντανακλά παρά τον παραλογισμό της προσπάθειας «εκπολιτισμού» του ελληνικού λαού και των «από κάτω», της προσπάθειας να γίνουν κάτι που δεν είναι. Και σαν τέτοιο αποτελεί μία ριζοσπαστική κριτική του κυρίαρχου λόγου και κουλτούρας συνολικά, άσχετα αν αυτά παίρνουν τη μορφή της μαζικής ή της υψηλής τέχνης.
Ο Βέγγος, που δεν είχε θεατρική παιδεία, μαθαίνει σαν τους τεχνίτες της προ-αστικής εποχής την τέχνη του παρατηρώντας και δοκιμάζοντας. Μέσα σε όλη του την πορεία από παιδί για όλες τις δουλειές στα στούντιο μέχρι την καταξίωση του ως ηθοποιός και παραγωγός, μαθητεύει και βρίσκεται σε έναν ανοιχτό διάλογο με το κοινό του, τους ρόλους και τους συνεργάτες του. Η ιδιαίτερη προσωπική του περσόνα, γίνεται μία κοινή (με την έννοια της συλλογικής) φιγούρα αντίστοιχη με αυτή του Καραγκιόζη ή του Σαρλό. Συνέλεγε το υλικό του από τις γειτονιές και τις πλατείες, έστελνε τα παιδιά του να κρυφακούσουν τους θεατές στις ταινίες του, κρατούσε τις σκηνές και τα κόλπα που έκαναν τον κόσμο να γελά χωρίς να φοβάται να τα επαναλάβει ή να τα διακωμωδήσει και δοκίμαζε νέα. Ακόμα και η συνεχής επιστροφή του ίδιου χαρακτήρα που πάμε να δούμε τις επόμενες περιπέτειες του, αποτελεί ένα δομικό στοιχείο της δημοτικής τέχνης, όπου ένα κοινό μοντέλο αναπαράγεται, ανα-μορφώνεται, εξελίσσεται, διαφοροποιείται.

Οικειοποίηση και όχι αφομοίωση
Την ίδια στιγμή λειτουργεί μέσα στο κυρίαρχο εμπορικό μοντέλο κινηματογράφου. Μόνο που κι εδώ η ίδια η καλλιτεχνική του πρακτική τον οδηγεί όχι στην αφομοίωση, αλλά σε μία πρακτική οικειοποίησης (των μέσων και κωδίκων) και εκτροπής (της χρήσης και των νοημάτων τους), παράμιλων με αυτή των πρωτοποριακών κινημάτων του νταντά, του σουρεαλισμού και των καταστασιακών. Αυτό που έχει σημασία ωστόσο, και που διαφοροποιεί τέτοιες πρακτικές από τον «κινηματογράφο τέχνης», είναι πως αυτά δεν αποτελούσαν αισθητικές επιλογές, αλλά έκφραση ενός δημιουργικού πνεύματος και ανάγκης που έβρισκε τις δικές του λύσεις και ανέπτυσσε τους δικούς του κώδικες μέσα σε αντίξοες και φτωχές συνθήκες. Ο Βέγγος γυρνάει μία από τις ταινίες του μέσα σε τρεις μέρες, χρησιμοποιώντας τα σκηνικά που είχε στήσει ο Φίνος στο στούντιο του για μία δική του ταινία, πριν αυτά κατέβουν.
Ο κινηματογράφος του Βέγγου γίνεται έτσι χωνευτήρι των πάντων ενώ την ίδια στιγμή είναι απόλυτα διακριτός και συγκεκριμένος. Τα κλισέ, αν και χρησιμοποιούνται, έχουν ένα δυναμικό χαρακτήρα ακριβώς λόγω της τακτικής της «επανάληψης και διαφοράς» μέσω της αυτοκριτικής διακωμώδησής τους, που στον Βέγγο παίρνει έντονα χαρακτήρα της αποδόμησης και της μετεξέλιξής τους. Αυτό που έχει σημασία είναι η διαδικασία. Κι εδώ το στοιχείο του «τρεξίματος», κυριολεκτικά και μεταφορικά, η ταχύτητά του, η αναμέτρησή του με χρόνο, τόσο τον ιστορικό όσο και τον κινηματογραφικό, είναι το σημείο κλειδί που κάνει τον Βέγγο τον πιο Μοντέρνο και πιο κινηματογραφικό από τους κωμικούς μας. Είναι το ένα, από τα δύο, χαρακτηριστικό που τον κάνει πιο συμβατό με ένα σύγχρονο μέσο όπως ο κινηματογράφος που στηρίζεται κατ’ εξοχήν στο χρόνο.
Το δεύτερο είναι ακριβώς η πολυσυλλεκτικότητα και πολυφωνία του κινηματογράφου του Βέγγου. Πέρα από την ποικιλία των χαρακτήρων, που σαν κοινότητα περιβάλουν συνήθως τον ίδιο τον Βέγγο, το πιο σημαντικό είναι ότι ο ίδιος μετακινείται συχνά ανάμεσα σε δύο ή και τρεις χαρακτήρες την ίδια στιγμή, σαν ένα προσωποποιημένο μοντάζ, υπογραμμίζοντας ακριβώς τις πολλαπλές και αντιφατικές ταυτότητες αυτού του λαού. Οι εναλλαγές και τα στρώματα των μεταμορφώσεων του εμπεριέχουν την ποιότητα του μοντάζ, του δεύτερου βασικού χαρακτηριστικού του κινηματογραφικού μέσου, που νοηματοδοτεί την αφήγηση και την απεικόνισή του.
Μένει αυτές οι ποιότητες του κινηματογράφου του Θανάση Βέγγου, που αναδεικνύουν υπόγειες και παραμελημένες πολιτιστικές παραδόσεις και πρακτικές, που όμως αναγνωρίζονται και έχουν αγαπηθεί τόσο πολύ από τον ελληνικό λαό, να μελετηθούν και να αναδειχθούν, ιδιαίτερα σήμερα που πολλές από τις πρακτικές του επαναλανσάρονται σαν «μεταμοντέρνα αισθητική».

Χρήστος Γιοβανόπουλος

    Πηγή: https://edromos.gr/o-kinimatografos-toy-thanasi-veggoy/?amp                                            

Κ.Π.Καβάφης - Τείχη (1896)

 

Ο Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος - Ροβήρος Μανθούλης -«Έφυγε» σήμερα ο μεγάλος Ροβήρος Μανθούλης

 

Τάσος Λειβαδίτης - Μεγάλες επιτυχίες-100 χρόνια από την γέννηση του-

 

Συνέντευξη Περικλή Κοροβέση στο BarouakNet (1ο μέρος)

 

Πηγή:https://www.youtube.com/watch?v=hjRwYXKWYig

Έρημη Χώρα -Τ.Σ. Έλιοτ

 Έρημη Χώρα (Α’ Η Ταφή του Νεκρού)

Ο Απρίλης είναι ο μήνας ο σκληρός, γεννώντας
Μες απ’ την πεθαμένη γη τις πασχαλιές, σμίγοντας
Θύμηση κι επιθυμία, ταράζοντας
Με τη βροχή της άνοιξης ρίζες οκνές.
Ο χειμώνας μας ζέσταινε, σκεπάζοντας
Τη γη με το χιόνι της λησμονιάς, θρέφοντας
Λίγη ζωή μ’ απόξερους βολβούς.
Το καλοκαίρι μας ξάφνισε καθώς ήρθε πάνω απ’
το Σταρνμπέργκερζε
Με μια μπόρα• σταματήσαμε στις κολόνες,
Και προχωρήσαμε στη λιακάδα, ως το Χόφγκαρτεν,
Κι ήπιαμε καφέ, και κουβεντιάσαμε καμιάν ώρα.
Bin gar keine Russin, stamm’ aus Litauen,
echt deutsch.
Και σαν ήμασταν παιδιά, μέναμε στου αρχιδούκα,
Του ξαδέρφου μου, με πήρε με το έλκηθρο,
Και τρόμαξα. Κι έλεγε, Μαρία,
Μαρία, κρατήσου δυνατά. Και πήραμε τhν κατηφόρα.
Εκεί νιώθεις ελευθερία, στa βουνά.
Διαβάζω, σχεδόν όλη νύχτα, και πηγαίνω το
χειμώνα στο νότο.

Ποιές ρίζες απλώνονται γρυπές, ποιοι κλώνοι
δυναμώνουν
Μέσα στα πέτρινα τούτα σαρίδια; Γιε του ανθρώπου,
Να πεις ή να μαντέψεις, δεν μπορείς, γιατί γνωρίζεις μόνο
Μια στοίβα σπασμένες εικόνες, όπου χτυπάει ο
ήλιος,
Και δε σου δίνει σκέπη το πεθαμένο δέντρο, κι ο
γρύλος ανακούφιση,
Κι η στεγνή πέτρα ήχο νερού. Μόνο
Έχει σκιά στον κόκκινο τούτο βράχο,
(Έλα κάτω απ’ τον ίσκιο του κόκκινου βράχου),
Και θα σου δείξω κάτι διαφορετικό
Κι από τον ίσκιο σου το πρωί που δρασκελάει
ξοπίσω σου
Κι από τον ίσκιο σου το βράδυ που ορθώνεται
να σ’ ανταμώσει
Μέσα σε μια φούχτα σκόνη θα σου δείξω το φόβο.

Frisch weht der Wind
Der Heimat zu,
Mein Irisch Kind,
Wo weilest du?

«Μου χάρισες γυάκινθους πρώτη φορά πριν ένα
χρόνο•
Μ’ έλεγαν η γυακίνθινη κοπέλα».
—Όμως όταν γυρίσαμε απ’ τον κήπο των Γυακίνθων,
Ήταν αργά, γεμάτη η αγκάλη σου, και τα μαλλιά
σου υγρά, δεν μπορούσα
Να μιλήσω, θολώσανε τα μάτια μου, δεν ήμουν
Ζωντανός μήτε πεθαμένος, και δεν ήξερα τίποτε,
Κοιτάζοντας στην καρδιά του φωτός, τη σιωπή.
Oed’und leer das Meer.

Η κυρία Σόζοστρις, διάσημη χαρτομάντισσα,
Ήταν πολύ κρυολογημένη, μολαταύτα
Λένε πως είναι η πιο σοφή γυναίκα της Ευρώπης,
Με μια διαβολεμένη τράπουλα. Εδώ, είπε,
Είν’ το χαρτί σας, ο πνιγμένος Φοίνικας
Θαλασσινός,
(Να, τα μαργαριτάρια, τα μάτια του. Κοιτάχτε!)
Εδώ ’ναι η Μπελλαντόνα, η Δέσποινα των Βράχων,
Η δέσποινα των καταστάσεων.
Εδώ ’ναι ο άνθρωπος με τα τρία μπαστούνια, κι
εδώ ο Τροχός,
Κι εδώ ο μονόφταλμος έμπορας, και τούτο το
χαρτί,
Τ’ αδειανό, κάτι που σηκώνει στον ώμο,
Που ’ναι απαγορεμένο να το δω. Δε βρίσκω
Τον Κρεμασμένο. Να φοβάστε τον πνιγμό.
Βλέπω πλήθος λαό, να περπατά ένα γύρο.
Ευκαριστώ. Α δείτε την αγαπητή μου Κυρίαν
Ισοψάλτου,
Πείτε της πως θα φέρνω τ’ ωροσκόπιο μοναχή
μου:
Πρέπει να φυλαγόμαστε πολύ στον καιρό μας.

Ανύπαρχτη Πολιτεία,
Μέσα στην καστανή καταχνιά μιας χειμωνιάτικης
αυγής,
Χύνουνταν στο Γιοφύρι της Λόντρας ένα πλήθος,
τόσοι πολλοί,
Δεν το ’χα σκεφτεί πως ο θάνατος είχε ξεκάνει
τόσους πολλούς.
Μικροί και σπάνιοι στεναγμοί αναδινόντουσαν,
Και κάρφωνε ο καθένας μπρος στα πόδια του τα
μάτια.
Χύνουνταν πέρα στο ύψωμα και κάτω στο Κίνγκ
Ουίλλιαμ Στρήτ,
Εκεί που η Παναγία Γούλνοθ μέτραε τις ώρες
Με ήχο νεκρό στο στερνό χτύπημα των εννιά.
Εκεί είδα έναν που γνώριζα, και τον σταμάτησα,
φωνάζοντας: «Στέτσον!
Συ που ήσουνα μαζί μου στις Μύλες με τα καράβια !
Κείνο το λείψανο που φύτεψες στον κήπο σου τον
άλλο χρόνο,
Άρχισε να βλασταίνει; Πες μου, θ’ ανθίσει εφέτο;
Ή μήπως η ξαφνική παγωνιά πείραξε τη βραγιά
του;
Ω κράτα μακριά το Σκυλί τον αγαπάει. τον
άνθρωπο,
Τι με τα νύχια του θα το ξεχώσει πάλι !
Συ! hypocrite lecteur ! – mon semblable,
– mon frère!»

Πηγή:https://www.thessalonikiartsandculture.gr/kosmos/art-salad/t-s-eliot-3-poiimata-toy-nompelista-logotechni/

Το αφιέρωμα της ΕΡΤ στον Μανώλη Γλέζο | 30/03/2020 | ΕΡΤ ( 2 χρόνια χωρίς αυτόν τον υπέροχο Έλληνα )

 

 

Γιάννης Ρίτσος - Εἰρήνη

Τ᾿ ὄνειρο τοῦ παιδιοῦ εἶναι ἡ εἰρήνη Τ᾿ ὄνειρο τῆς μάνας εἶναι ἡ εἰρήνη Τὰ λόγια τῆς ἀγάπης κάτω ἀπ᾿ τὰ δέντρα εἶναι ἡ εἰρήνη. Ὁ πατέρας ποὺ γυρνάει τ᾿ ἀπόβραδο μ᾿ ἕνα φαρδὺ χαμόγελο στὰ μάτια μ᾿ ἕνα ζεμπίλι στὰ χέρια του γεμάτο φροῦτα καὶ οἱ σταγόνες τοῦ ἱδρώτα στὸ μέτωπό του εἶναι ὅπως οἱ σταγόνες τοῦ σταμνιοῦ ποὺ παγώνει τὸ νερὸ στὸ παράθυρο, εἶναι ἡ εἰρήνη. Ὅταν οἱ οὐλὲς ἀπ᾿ τὶς λαβωματιὲς κλείνουν στὸ πρόσωπο τοῦ κόσμου καὶ μὲς στοὺς λάκκους ποὔσκαψαν οἱ ὀβίδες φυτεύουμε δέντρα καὶ στὶς καρδιὲς ποὔκαψε ἡ πυρκαγιὰ δένει τὰ πρῶτα της μπουμπούκια ἡ ἐλπίδα κι οἱ νεκροὶ μποροῦν νὰ γείρουν στὸν πλευρό τους καὶ νὰ κοιμηθοῦν δίχως παράπονο ξέροντας πὼς δὲν πῆγε τὸ αἷμα τους τοῦ κάκου, εἶναι ἡ εἰρήνη. Εἰρήνη εἶναι ἡ μυρουδιὰ τοῦ φαγητοῦ τὸ βράδυ, τότε ποὺ τὸ σταμάτημα τοῦ αὐτοκινήτου στὸ δρόμο δὲν εἶναι φόβος, τότε ποὺ τὸ χτύπημα στὴν πόρτα σημαίνει φίλος, καὶ τὸ ἄνοιγμα τοῦ παραθύρου κάθε ὥρα σημαίνει οὐρανός, γιορτάζοντας τὰ μάτια μας μὲ τὶς μακρινὲς καμπάνες τῶν χρωμάτων του, εἶναι εἰρήνη. Εἰρήνη εἶναι ἕνα ποτήρι ζεστὸ γάλα κι ἕνα βιβλίο μπροστὰ στὸ παιδὶ ποὺ ξυπνάει, τότε ποὺ τὰ στάχυα γέρνουν τό ῾να στ᾿ ἄλλο λέγοντας: τὸ φῶς, τὸ φῶς καὶ ξεχειλάει ἡ στεφάνη τοῦ ὁρίζοντα φῶς, εἶναι ἡ εἰρήνη. Τότε ποὺ οἱ φυλακὲς ἐπισκευάζονται νὰ γίνουν βιβλιοθῆκες, τότε ποὺ ἕνα τραγούδι ἀνεβαίνει ἀπὸ κατώφλι σὲ κατώφλι τὴ νύχτα, τότε ποὺ τ᾿ ἀνοιξιάτικο φεγγάρι βγαίνει ἀπ᾿ τὸ σύγνεφο ὅπως βγαίνει ἀπ᾿ τὸ κουρεῖο τῆς συνοικίας φρεσκοξυρισμένος ὁ ἐργάτης τὸ Σαββατόβραδο, εἶναι ἡ εἰρήνη. Τότε ποὺ ἡ μέρα ποὺ πέρασε, δὲν εἶναι μιὰ μέρα ποὺ χάθηκε, μὰ εἶναι ἡ ρίζα ποὺ ἀνεβάζει τὰ φύλλα τῆς χαρᾶς μέσα στὸ βράδυ κι εἶναι μιὰ κερδισμένη μέρα κι ἕνας δίκαιος ὕπνος, ποὺ νιώθεις πάλι ὁ ἥλιος νὰ δένει βιαστικὰ τὰ κορδόνια του νὰ κυνηγήσει τὴ λύπη ἀπ᾿ τὶς γωνιὲς τοῦ χρόνου, εἶναι ἡ εἰρήνη. Εἰρήνη εἶναι οἱ θημωνιὲς τῶν ἀχτίνων στοὺς κάμπους τοῦ καλοκαιριοῦ εἶναι τ᾿ ἀλφαβητάρι τῆς καλοσύνης στὰ γόνατα τῆς αὐγῆς. Ὅταν λές: ἀδελφές μου, - ὅταν λέμε: αὔριο θὰ χτίσουμε. ὅταν χτίζουμε καὶ τραγουδᾶμε, εἶναι ἡ εἰρήνη. Ἡ εἰρήνη εἶναι τὰ σφιγμένα χέρια τῶν ἀνθρώπων εἶναι τὸ ζεστὸ ψωμὶ στὸ τραπέζι τοῦ κόσμου εἶναι τὸ χαμόγελο τῆς μάνας Τίποτ᾿ ἄλλο δὲν εἶναι ἡ εἰρήνη. Καὶ τ᾿ ἀλέτρια ποὺ χαράζουν βαθιὲς αὐλακιὲς σ᾿ ὅλη τὴ γῆ, ἕνα ὄνομα μονάχα γράφουν: Εἰρήνη. Τίποτ᾿ ἄλλο. Εἰρήνη. Πάνω στὶς ράγες τῶν στίχων μου τὸ τραῖνο ποὺ προχωρεῖ στὸ μέλλον φορτωμένο στάρι καὶ τριαντάφυλλα, εἶναι ἡ εἰρήνη. Ἀδέρφια, μὲς στὴν εἰρήνη διάπλατα ἀνασαίνει ὅλος ὁ κόσμος μὲ ὅλα τὰ ὄνειρά μας Δῶστε τὰ χέρια ἀδέρφια μου, αὐτό ῾ναι ἡ εἰρήνη. Πηγή:http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/giannhs_ritsos/eirhnh.htm

Τ.Σ. Έλιοτ "Κούφιοι Άνθρωποι”

 "Κούφιοι Άνθρωποι”

Είμαστε οι κούφιοι άνθρωποι,
οι βαλσαμωμένοι άνθρωποι
σκύβοντας μαζί
κεφαλοκαύκι γεμισμένο άχυρο. Aλίμονο!
οι στεγνές φωνές μας όταν
ψιθυρίζουμε μαζί
είναι ήσυχες κι ανόητες
σαν άνεμος σε ξερό χορτάρι
ή πόδια ποντικών σε σπασμένο γυαλί
στο ξερό μας κελάρι

σχήμα χωρίς μορφή, σκιά χωρίς χρώμα,
παραλυμένη δύναμη, χειρονομία χωρίς κίνηση

αυτοί που πέρασαν
με ολόισια μάτια, στου θανάτου το άλλο βασίλειο
μας θυμούνται αν καθόλου μας θυμούνται
σαν κούφιους ανθρώπους
σα βαλσαμωμένους

μάτια δεν τολμώ να δω στα όνειρα
στου θανάτου το ονειρικό βασίλειο
αυτά δεν εμφανίζονται εκεί:
τα μάτια είναι
ηλιόφως σε μια σπασμένη κολώνα
εκεί, είναι ένα δέντρο χορεύοντας
και φωνές
στου ανέμου το τραγούδισμα
πιο μακρινές και πιο τελεστικές
από ένα μαραμένο αστέρι

ας είμαι όχι πιο κοντά
στου θανάτου το ονειρικό βασίλειο
ας φορέσω επίσης
τις μεταμφιέσεις
αρουραίου τρίχωμα, κοράκου δέρμα, κουρελούδες
σ’ έναν αγρό
φερόμενος όπως φέρεται ο άνεμος
όχι πιο κοντά

όχι αυτή την τελική συνάντηση
στου λυκόφωτος το βασίλειο

αυτή είναι η νεκρή χώρα
αυτή είναι του κάκτου η χώρα
εδώ τα πέτρινα είδωλα
σηκώνονται, εδώ λαμβάνουν
την ικεσία ενός χεριού νεκρού ανθρώπου
κάτω απ’ το σπίθισμα σβησμένου άστρου

αυτό είναι σαν αυτό
στου θανάτου το άλλο βασίλειο
ξυπνώντας μόνοι
την ώρα που είμαστε
τρέμοντας με τρυφερότητα
χείλη που θα φιλούσαν
κάνουν προσευχές σε τσακισμένες πέτρες

αόμματοι
αν δεν τα μάτια μας ξαναφανούν
όπως το αέναο άστρο
του πολύφυλλου ρόδου
στου θανάτου το λυκοφωτικό βασίλειο
η ελπίδα μόνο
των κενών ανθρώπων
των άδειων ανθρώπων

μεταξύ ιδέας
και πραγματικότητας
μεταξύ κίνησης
και δράσης
πέφτει η σκιά

μεταξύ αντίληψης
και δημιουργίας
πέφτει η σκιά

η ζωή είναι πολύ μακριά

μεταξύ πόθου
και σπασμού
μεταξύ δύναμης
και ύπαρξης
μεταξύ ουσίας
και πτώσης
πέφτει η σκιά
γιατί δικό σου είναι το βασίλειο

γιατί δική σου είναι η ζωή
γιατί η ζωή σου είναι δική σου
δική σου

αυτός είναι ο τρόπος που τελειώνει ο κόσμος
όχι μ’ ένα πάταγο αλλά μ’ ένα λυγμό.

πηγή:https://www.thessalonikiartsandculture.gr/kosmos/art-salad/t-s-eliot-3-poiimata-toy-nompelista-logotechni/

James Joyce: A Biography

 

Τζέιμς Τζόυς- Οδυσσέας (Πηνελόπη)

 

Σας καλούμε να στηρίξετε το ψηφοδέλτιο στις προσεχείς εκλογές του συλλόγου Εκ/κων Π. Ε Καστοριάς την 18η Φεβρουαρίου 2022.

 Συνεχίζουμε μαζί με συνέπεια στις αποφάσεις του κλάδου.

Σας καλούμε να στηρίξετε το ψηφοδέλτιο στις προσεχείς εκλογές της 18^ης Φεβρουαρίου 2022.

ΔΕΛΛΑΣ  ΓΙΑΝΝΗΣ                                       Δντης 1^ου Δ.Σ. Μανιάκων

ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΑΛΕΚΑ                                   Νηπ/γός Ν. Οικισμού

ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑΣ  ΘΩΜΑΣ                            Δάσκαλος 4^ου  Δ.Σ. Καστοριάς

ΚΟΡΜΑ  ΤΑΝΙΑ                                 Νηπ/γός 3^ου Νηπ/γείου Άργους Ορεστικού

ΜΑΚΡΗ ΝΙΚΟΛΕΤΑ                          Φυσικής Αγωγής  5^ου-9^ου Δ.Σ. Καστοριάς

ΝΤΙΝΑΣ  ΓΙΩΡΓΟΣ                            Φυσικής Αγωγής Δ.Σ. Κωσταραζίου

ΝΤΑΡΝΤΑΝΗ ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ           Φυσικής Αγωγής 4^ου Δ.Σ. Καστοριάς

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ  ΑΝΤΩΝΗΣ       Δάσκαλος 9^ου  Δ.Σ. Καστοριάς

ΠΑΡΧΑΡΙΔΟΥ  ΑΛΚΗΣΤΗΣ             Δασκάλα 4^ου  Δ.Σ. Καστοριάς

ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ ΕΥΗ                       Αγγλικών Δ.Σ Μαυροχωρίου-Τοιχιού

ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ                Αγγλικών 2^ου Δ.Σ. Μανιάκων

ΧΑΤΖΗΦΩΤΙΑΔΗΣ ΚΩΣΤΑΣ             Δάσκαλος 10^ου Δ.Σ΅  Καστοριάς  

Νίκος Σαραντάκος στην ΕΡΤ1, 08. Φεβ. 2022 - «Απολύτως Σχετικό» με τον Ανδρέα Παπασταματίου

 Πατήστε εδώ για να το ακούσετε

Ανοίξτε κανα παράθυρο ... (σκίτσο του Τάσου Αναστάσιου)

 Πηγή:https://twitter.com/t_anastasiou/status/1488453295899385857/photo/1

Ο αγώνας για την υπεράσπιση της δημόσιας εκπαίδευσης – Η εμπειρία από τις Η.Π.Α.

 

Αφιέρωμα του Αρχείου της ΕΡΤ στον Μενέλαο Λουντέμη 1977

 

Απομεινάρια μια ηλιόλουστης μέρας στην Καστοριά του Γενάρη ( φωτογραφίες)