Τρίτη 28 Απριλίου 2020

ΟΛΜΕ κατά κυβέρνησης για το εκπαιδευτικό νομοσχέδιο

ΟΛΜΕ κατά κυβέρνησης για το εκπαιδευτικό νομοσχέδιο


«Κατάφωρα αντιδημοκρατική» χαρακτηρίζει η ΟΛΜΕ την επιλογή της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας να προχωρήσει σε κατάθεση νομοσχεδίου εν μέσω πανδημίας, «χωρίς να έχει προηγηθεί διάλογος με τις ομοσπονδίες και με τη Βουλή να υπολειτουργεί».
Για την ΟΛΜΕ, η κίνηση αυτή «μαρτυρά τη βούληση της κυβέρνησης να εκμεταλλευτεί τις απαγορεύσεις λόγω της πανδημίας για να επιβάλει ακραία αντιδραστικά μέτρα».
Όπως αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση, το περιεχόμενο του νομοσχεδίου «δε δικαιολογεί το κατεπείγον της υπόθεσης, καθώς αποκαλύπτεται ότι δεν προσπαθεί να λύσει κανένα από τα σοβαρά προβλήματα της εκπαίδευσης ούτε περιλαμβάνει έκτακτα μέτρα που σχετίζονται με την πανδημία». Αντίθετα, όπως σημειώνει η ΟΛΜΕ, «επιδιώκει να πλήξει καίρια τα μορφωτικά και εργασιακά δικαιώματα μαθητών και εκπαιδευτικών, αλλά και να επιφέρει ένα τεράστιο κτύπημα στο δημόσιο σχολείο».
«Απορρίπτουμε το περιεχόμενο του νομοσχεδίου ως απαράδεκτο και αναχρονιστικό, απαιτούμε την απόσυρσή του και καταγγέλλουμε την ίδια την πολιτική επιλογή της κατάθεσής του εν μέσω πανδημίας ως βαθιά αντιδημοκρατική», σχολιάζει.
Η ΟΛΜΕ αντιτίθεται μεταξύ άλλων, στην αξιολόγηση των σχολείων και της τιμωρητικής αξιολόγησης εκπαιδευτικών, της τράπεζας θεμάτων, την αύξηση των εξεταζόμενων μαθημάτων στο γυμνάσιο, τον ηλικιακό περιορισμό στην εγγραφή στα ΕΠΑΛ, την αύξηση των ποινών αποκλεισμού από τους πίνακες για τους αναπληρωτές που δεν αναλαμβάνουν προϋπηρεσία ή παραιτούνται, την αναγραφή εκ νέου της διαγωγής στα απολυτήρια, ένα τελείως αναχρονιστικό μέτρο που επανέρχεται και οδηγεί στο στιγματισμό των μαθητών για όλη τη ζωή τους.

Τέλος, προανήγγειλε την οργάνωση πανελλαδικής διαμαρτυρίας την Πέμπτη 30 Απριλίου, στις 13:00, τηρώντας όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας.

Παρασκευή 24 Απριλίου 2020

Οργή και κινητοποιήσεις για τις ρυθμίσεις της Κεραμέως

Οργή και κινητοποιήσεις για τις ρυθμίσεις της Κεραμέως


Τα... «διαμάντια» στο πολυνομοσχέδιο-οδοστρωτήρας • Αύξηση των μαθητών ανά τάξη, σε νηπιαγωγεία-δημοτικά, ηλικιακός κόφτης στα ΕΠΑΛ, μαραθώνιος εξετάσεων, αυστηροποίηση της προαγωγής, επαναφορά της Τράπεζας Θεμάτων, επιστροφή αναχρονιστικών παιδαγωγικών μέτρων, όπως η αναγραφή της «Διαγωγής» στα απολυτήρια, μεταξύ των προθέσεων της υπουργού Παιδείας.
Την ακαριαία και εκρηκτική αντίδραση της εκπαιδευτικής κοινότητας προκάλεσε η ανακοίνωση του πολυνομοσχεδίου-οδοστρωτήρα για όλες τις βαθμίδες. Οι συγκεντρώσεις, σήμερα, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, οι φωνές αγανάκτησης από όλη την επικράτεια και οι προειδοποιήσεις για κινητοποιήσεις αποκαλύπτουν την αποτυχία της κυβέρνησης να εκμεταλλευτεί πολιτικά την έκτακτη συγκυρία περιορισμού της κοινωνίας.
Δεν προκαλεί μόνον η απόπειρα της νεοσυντηρητικής κυβέρνησης να μετατρέψει το σχολείο σε σκληρό και ακριβό στοίχημα μόρφωσης και συμμόρφωσης για τους μαθητές, αλλά και το πλήγμα που επιχειρεί στους εκπαιδευτικούς με ρυθμίσεις που έγιναν γνωστές τελευταία στιγμή. Ακόμα και κατά την ενημέρωση των δημοσιογράφων, μία μέρα νωρίτερα, με τηλεδιάσκεψη, η υπουργός Παιδείας απέφυγε να αναφερθεί σε αρκετές επίμαχες διατάξεις. Οπως η αύξηση των μαθητών ανά τάξη, που προφανώς εξυπηρετεί τα σχέδια μείωσης προσλήψεων αναπληρωτών.
Συγκεκριμένα, αυξάνεται ο μέγιστος αριθμός νηπίων, προνηπίων και μαθητών ανά τμήμα σε Νηπιαγωγεία και Δημοτικά από 22 σε 24, ενώ προβλέπεται η δυνατότητα προσαύξησης 10% που μπορεί να ανεβάσει τον αριθμό σε 26-27. Αλλη διάταξη, προωθούμενη εν κρυπτώ μέχρι την ανάρτηση του τελικού κειμένου στην ιστοσελίδα της διαβούλευσης, αφορά τα ΕΠΑΛ.
Είναι το πρώτο μέτρο το οποίο λειτουργεί ως πρόδρομος του επικείμενου νομοσχεδίου για την επαγγελματική εκπαίδευση. Προβλέπεται, όχι τυχαία, κόφτης ηλικίας -στα 17 χρόνια- για την εγγραφή στα ΕΠΑΛ, που αφήνει αυτομάτως απέξω γύρω στο 1/3 των μαθητών των σχολείων αυτών. Δεν είναι λίγοι. Βάσει περσινών δεδομένων, υπολογίζονται γύρω στις 36.000. Προέρχονται είτε από το Γενικό Λύκειο είτε από ΕΠΑΛ που αναζητούν δεύτερη ειδικότητα είτε πρόκειται για μεγαλύτερης ηλικίας ανθρώπους που διεκδικούν δεύτερη ευκαιρία. Πού θα ασκήσουν το δικαίωμα στη μόρφωση;
Στα Εσπερινά, που είναι πολύ λιγότερα και χωρίς αρκετές ειδικότητες. Στα υποβαθμισμένα δημόσια ΙΕΚ. Στα αρτιότερα ιδιωτικά ΙΕΚ. Σίγουρα πάντως, εφεξής, θα πρέπει να το σκέφτονται σοβαρά από τα 15 τους, γιατί η ηγεσία του υπουργείου σχεδιάζει να φτιάξει επαγγελματικές μεταγυμνασιακές σχολές. Δεξιότητες, και από μόρφωση ό,τι προλαβαίνει το κάθε παιδί…
Για την παρούσα κυβέρνηση, η ευρύτερη δυνατή μόρφωση και η καλύτερη δυνατή διαπαιδαγώγηση δεν είναι ούτε υποχρέωση της πολιτείας ούτε δικαίωμα για όλους. Είναι για όσους αντέχουν. Εξ ου και οι διακρίσεις, εξ ου και η κατηγοριοποίηση σχολείων, μαθητών, όρων επιβίωσης και λειτουργίας, εξ ου και οι πολλές ταχύτητες. Για τις ανισότητες και τις συγκρούσεις στις οποίες οδηγούν όλα αυτά, δεν υπάρχει πρόβλεψη.

Οι προθέσεις

Το εκρηκτικό μείγμα των αντιδράσεων, βέβαια, δημιουργήθηκε αμέσως μόλις έγιναν γνωστές οι προθέσεις για το νέο, αυταρχικό και αντιεκπαιδευτικό προφίλ του σχολείου που σχεδιάζει η κυβέρνηση: μαραθώνιος εξετάσεων και αυστηροποίηση της προαγωγής και απόλυσης από τάξη σε τάξη, σε όλο το Γυμνάσιο και το Λύκειο, επαναφορά της Τράπεζας Θεμάτων (που εξαπλασίασε τους μετεξεταστέους), επιστροφή αναχρονιστικών παιδαγωγικών μέτρων όπως η αναγραφή της «Διαγωγής» στα απολυτήρια, οι πολυήμερες αποβολές, αλλά και η αύξηση των Πρότυπων Σχολείων ή καλύτερα η φιλοδοξία να γίνουν πάρα πολλά. «Δεν υπάρχει περιορισμός στα Πρότυπα. Μακάρι να έχουμε στο μέλλον πολλά», είπε η κ. Κεραμέως.
Για την ενίσχυση των κανονικών, ούτε λόγος. Αντιθέτως, εποπτεία και έλεγχος από γονείς και Τοπική Αυτοδιοίκηση και φυσικά αξιολόγηση από την οποία θα εξαρτώνται οι όροι επιβίωσης του σχολείου και το μέλλον των εκπαιδευτικών.
Πολιτική ανηθικότητα, αυταρχική μεθόδευση, αντιεκπαιδευτική μεταρρύθμιση, επίθεση στα μορφωτικά δικαιώματα των παιδιών και στα εργασιακά των εκπαιδευτικών. Είναι ορισμένοι από τους χαρακτηρισμούς που δόθηκαν στο πολυνομοσχέδιο και στον τρόπο προώθησής του εν καιρώ πανδημίας και καραντίνας.
Μετά τους καθηγητές, χθες, οι δάσκαλοι διεμήνυσαν ότι δεν θα μείνουν άπραγοι. Η Διδασκαλική Ομοσπονδία (ΔΟΕ) ζητεί παρέμβαση από διεθνείς οργανώσεις εκπαιδευτικών, καταγγέλλοντας το υπουργείο Παιδείας ότι από τη μια «χαιρετίζει την προσπάθεια των εκπαιδευτικών που στήριξαν και στηρίζουν αποτελεσματικά τους μαθητές στην «αχαρτογράφητη» εξ αποστάσεως εκπαίδευση» και την ίδια στιγμή «τούς εμπαίζει, επιβάλλοντας μονομερείς αποφάσεις με απαράδεκτο τρόπο καθώς γνωρίζουν ότι οι «έκτακτες συνθήκες» έχουν «παγώσει» δημοκρατικά δικαιώματα και τους στερούν το δικαίωμα της συλλογικής αντίδρασης».
Στη Θεσσαλονίκη, σύλλογοι δασκάλων ήδη προγραμμάτισαν συγκέντρωση έξω από το υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης και ετοιμάζονται για κλιμάκωση. Οπως αναφέρουν: «Η κυβέρνηση της Ν.Δ., συνεχίζοντας την πολιτική των προηγούμενων κυβερνήσεων για την εφαρμογή των επιταγών της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ, στοχεύει ξεκάθαρα στη νεοφιλελεύθερη αντιδραστική αναδιάρθρωση και την ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης. Κάνει ένα σημαντικό βήμα προς τη δημιουργία αυτόνομων οικονομικά, διοικητικά και παιδαγωγικά σχολικών μονάδων που θα βρίσκουν «πόρους» για την επιβίωσή τους και θα προσελκύουν μαθητές-πελάτες. Δεν θα το επιτρέψουμε».
Στο ίδιο έντονο ύφος, αποφάσεις, ανακοινώσεις και αντιδράσεις από μαθητικές κοινότητες, συλλόγους γονέων και κηδεμόνων, φορέων αλλά και συλλόγων εκπαιδευτικών από όλη τη χώρα. Από τη νησιωτική χώρα (Σύρο, Τήνο, Μύκονο, Σαλαμίνα κ.α.) και από Αττική μέχρι Θράκη, ο θυμός ξεχειλίζει και η απαίτηση ίδια: Πάρτε πίσω το νομοσχέδιο. Οσο για τα πολιτικά κόμματα, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ έδωσαν το «παρών». Και οι Νεολαίες τους.

Στα κάγκελα οι κοινωνιολόγοι για την απαξίωση του μαθήματός τους

Το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας με τίτλο «Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις» τέθηκε προχθές σε δημόσια διαβούλευση και ήδη πολλές από τις ρυθμίσεις έχουν τραβήξει το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων σε αυτήν. Το άρθρο 7, που αφορά τη διάρθρωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Λυκείου και την εισαγωγή στην τριτοβάθμια, είναι ένα από τα άρθρα που έχουν συγκεντρώσει τα περισσότερα σχόλια, με την πλειονότητα αυτών να αναφέρονται στο ζήτημα της επαναφοράς των Λατινικών στα προς εξέταση μαθήματα στη θέση της Κοινωνιολογίας.
Οι περισσότεροι χαρακτηρίζουν λάθος την απόφαση να μην εξετάζεται η Κοινωνιολογία από τους υποψηφίους του 1ου επιστημονικού πεδίου, που άλλωστε φέρει τον τίτλο «Ανθρωπιστικές, Νομικές και Κοινωνικές Επιστήμες» και οδηγεί σε πανεπιστημιακές σχολές όπου το εν λόγω μάθημα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των προγραμμάτων σπουδών και άρα η μελέτη και η εξέτασή του διασφαλίζει τη διασύνδεση με το γνωστικό αντικείμενο των σχολών αυτών.
Αρκεί να σκεφτούμε ότι στη Νομική διδάσκεται «Κοινωνιολογία Δικαίου», στα Παιδαγωγικά τμήματα αλλά και στα τμήματα Ιστορίας-Αρχαιολογίας υπάρχει το μάθημα «Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης», ενώ σε σχολή δημοσιογραφίας οι φοιτητές και οι φοιτήτριες διδάσκονται «Κοινωνιολογία της Μαζικής Επικοινωνίας». Η κοινωνιολογία ως μάθημα διδάσκεται στο σύνολο των σχολών του 1ου πεδίου (Νομική, Ψυχολογία, σχολές Εκπαίδευσης, Πολιτικές Επιστήμες, Δημοσιογραφία, Ανθρωπολογία κλπ), αποτελεί υπόβαθρο για σχολές Οικονομικών και Δημόσιας Διοίκησης, ενώ διδάσκεται ακόμη και σε πολυτεχνικές σχολές, όπως στην περίπτωση φέρ’ ειπείν των Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών ή των Μηχανικών Μεταλλείων-Μεταλλουργών.
Η επιμονή της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας, η οποία φαίνεται να βασίζεται σε ρεβανσιστική διάθεση και όχι σε ουσιώδη επιχειρήματα, προκάλεσε και την αντίδραση της Πανελλήνιας Ενωσης Εκπαιδευτικών Κοινωνικών Επιστημών (ΠΕΕΚΕ) η οποία με σχετικό υπόμνημα προς το υπουργείο επιχειρηματολογεί περαιτέρω γιατί πρέπει να παραμείνει η Κοινωνιολογία ως ένα από τα πανελλαδικά εξεταζόμενα μαθήματα.
«Διότι οι θεματικές ενότητες του μαθήματος της Κοινωνιολογίας (θεωρίες, μορφές κοινωνικής οργάνωσης, κοινωνικοποίηση και κοινωνικοί θεσμοί, εργασία, αλλοτρίωση, διαπολιτισμικότητα, πόλεμοι κ.ά.) δημιουργούν πολίτες με κριτική σκέψη και έντονο κοινωνικό προβληματισμό. Διότι οι μαθητές, αναπτύσσοντας την κριτική τους σκέψη, δύνανται να αποδώσουν καλύτερα στον γραπτό λόγο, βοηθώντας τους παράλληλα στο μάθημα της Εκθεσης και εμπλουτίζοντας το λεξιλόγιό τους [...] Διότι προκαταλήψεις, στερεότυπα και γενικεύσεις μπορούν να αναγνωρισθούν και να καταπολεμηθούν όταν ο μαθητής έχει εφόδιο τη γνώση που αποκτά μέσα από το μάθημα της Κοινωνιολογίας» αναφέρει μεταξύ άλλων το υπόμνημα της ΠΕΕΚΕ.
Το υπουργείο προχώρησε μεν στη σύνταξη του νομοσχεδίου χωρίς να διαβουλευτεί πρώτα με τους αρμόδιους φορείς, αλλά μπορεί ακόμη να διορθώσει τα κακώς κείμενα, να σταματήσει την υποβάθμιση του σχολείου, που τείνει να χάσει τη δημοκρατική του φύση και τον βασικό του σκοπό, που δεν είναι άλλος από το να διαμορφώνει συνειδητοποιημένους και υπεύθυνους πολίτες.

πηγή:https://www.efsyn.gr/ellada/ekpaideysi/240440_orgi-kai-kinitopoiiseis-gia-tis-rythmiseis-tis-kerameos

10+1 χτυπήματα στο δημόσιο σχολείο

10+1 χτυπήματα στο δημόσιο σχολείο


Μέσα στην πανδημία και ενώ το κύριο μέλημα όλων είναι πώς θα επανέλθουμε στην κανονικότητα του σχολείου, πώς θα αποκατασταθεί η εκπαιδευτική διαδικασία, τι θα γίνει με την ύλη, τι θα γίνει στο σχολείο το Σεπτέμβριο, η κα Κεραμέως φαίνεται έχει άλλες ανησυχίες, άλλη ατζέντα. Βρήκε την κατάλληλη ώρα για να πλήξει το δημόσιο σχολείο. Φαίνεται να λειτουργεί όπως ο κλέφτης. Χτυπά την ώρα που λείπουν οι νοικοκυραίοι.
Με το νομοσχέδιο που εισάγει προς ψήφιση το Υπουργείο Παιδείας, καταφέρνει 10+1 ισχυρά χτυπήματα στο δημόσιο σχολείο: 
  1. Αυξάνεται ο αριθμός των μαθητών ανά τμήμα στο δημοτικό σχολείο από 22 σε 26 (τι κι αν ακόμα συζητούμε για το πώς θα μειωθεί ο αριθμός τους λόγω της πανδημίας;).
  2. Αυστηροποιείται η προαγωγή και απόλυση των μαθητών σε γυμνάσιο και λύκειο, δείχνοντας στους πιο αδύναμους την έξοδο από το σχολείο ή, το πολύ, μια φτηνή και πρόωρη κατάρτιση.
  3. Αυξάνεται πάλι ο εξεταστικός φόρτος: περισσότερα μαθήματα στις τελικές εξετάσεις και τελικά λιγότερος χρόνος διδασκαλίας. Αυτό που μετράει την αξία του σχολείου για το ΥΠΑΙΘ είναι οι εξετάσεις και όχι τα μαθήματα.
  4. Επανέρχεται η τράπεζα θεμάτων στο γενικό λύκειο, η χαρά των φροντιστηρίων. Υπενθυμίζουμε τον εξαπλασιασμό των μεταξεταστέων και την κατά 15% αύξηση των φροντιστηρίων, στην πρώτη της εφαρμογή, το 2014.
  5. Αυξάνονται τα πρότυπα σχολεία και θεσμοθετούνται περισσότερες εξετάσεις εισαγωγής και σκληρή αξιολόγηση. Αριστεία ίσον συνεχείς εξετάσεις, για το Υπουργείο.
  6. Θεσμοθετείται η εξωτερική αξιολόγηση των σχολείων, ακόμα και με βάση τις επιδόσεις των μαθητών, με στόχο την κατηγοριοποίησή τους.
  7. Επανέρχεται η κακόφημη τιμωρητική ατομική αξιολόγηση εκπαιδευτικών και συνδέεται με την επαγγελματική τους εξέλιξη, από τη σχολική χρονιά 2021-22.
  8. Επιφέρεται ένα βαρύ πλήγμα στα ημερήσια ΕΠΑΛ με την καθιέρωση ηλικιακού ορίου - κόφτη τα 17 χρόνια στις εγγραφές, στερώντας από τους αποφοίτους Λυκείων τη δυνατότητα να αποκτήσουν ειδικότητα, αλλά και αποκλείοντας την επανένταξη νέων στο εκπαιδευτικό σύστημα, που το είχαν εγκαταλείψει, σε όφελος των ιδιωτικών ΙΕΚ και των υπό ίδρυση Σχολών Κατάρτισης μετά το γυμνάσιο. Σημειώνουμε ότι πάνω από το 1/3 των μαθητών των ΕΠΑΛ είναι άνω των 17 ετών.
  9. Η διαγωγή των μαθητών-τριών θα αναγράφεται πάλι στα απολυτήρια για να ακολουθεί τον νέο και τη νέα σε όλη τους τη ζωή!
  10. Επανέρχονται οι εξαντλητικές πολυήμερες αποβολές για τους μαθητές και μαθήτριες, αντί να προάγεται η παιδαγωγική της πρόληψης.
  11. Τιμωρούνται με 2ετή και 3ετή αποκλεισμό οι αναπληρωτές και αναπληρώτριες που δεν αναλαμβάνουν υπηρεσία, ακόμα και αν αυτό τους ανατίθεται στη μέση της χρονιάς.
Προφανώς η κα Κεραμέως, το υπουργείο Παιδείας, η κυβέρνηση προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την απουσία των εκπαιδευτικών, των μαθητών και των γονιών τους, για να επιφέρουν αυτά τα πλήγματα στο δημόσιο σχολείο. Και δεν έχουν ακόμη εξαντλήσει το οπλοστάσιό τους. Σχεδιάζονται και έρχονται: η βάση του 10 και ο περιορισμός των εισακτέων στα Πανεπιστήμια, η ίδρυση μεταγυμνασιακών σχολών κατάρτισης, η κατάργηση των υποστηρικτικών δομών εκπαίδευσης και πολλά άλλα που έχουν ήδη εξαγγελθεί.
Ελπίζουμε ότι οι ζωντανές δυνάμεις της εκπαίδευσης δεν θα επιτρέψουν την επιστροφή στις μαύρες  εποχές του 2011-14 και την επιβολή «καραντίνας διαρκείας» στο δημόσιο σχολείο και τη δημοκρατία.
*Εκπαιδευτικός, πρώην πρόεδρος της ΟΛΜΕ

Ελλάδα-Γερμανία 1-0 (greek subs) Monty Pythons


Ανθολογία φωτογραφιών μέσα από το καγιάκ 4











Συλλαλητήριο κατά του νομοσχεδίου Κεραμέως έξω από τη Βουλή

Συλλαλητήριο κατά του νομοσχεδίου Κεραμέως έξω από τη Βουλή

  • +
Η συντονιστική επιτροπή μαθητών Αθήνας καλεί αυτήν την ώρα (12.00), σε παράσταση διαμαρτυρίας έξω από τη Βουλή, μαζί με τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσαν, οι μαθητές ζητούν από την κυβέρνηση «να μην καταθέσει το νομοσχέδιο, να ανακοινώσει ημερομηνία για τις πανελλαδικές εξετάσεις και επίσης να ανακοινώσει ότι δεν θα γίνουν προαγωγικές εξετάσεις στις υπόλοιπες τάξεις Γυμνάσιου, Λυκείου και ΕΠΑΛ».
Μεταξύ των αιτημάτων τους είναι επίσης, η κυβέρνηση, «να πάρει όλα τα μέτρα, για να έχουν όλα τα παιδιά πρόσβαση στη σύγχρονη τηλεκπαίδευση και να ανακοινώσει το ποσοστό εισαγωγής 10% των ΕΠΑΛιτων στην Τριτοβάθμια».
Με εντολή της ΕΛ.ΑΣ., έχουν κλείσει από τις 11.00, οι σταθμοί του μετρό Σύνταγμα και Ευαγγελισμός. Οι συρμοί διέρχονται από τους δύο σταθμούς χωρίς στάση.

Πέμπτη 23 Απριλίου 2020

Το Καπλάνι της βιτρίνας - Επεισόδιο 1


Στον σχεδιασμό μετεξεταστέοι και στη διαγωγή... κοσμία!

Στον σχεδιασμό μετεξεταστέοι και στη διαγωγή... κοσμία!


Ενα οπισθοδρομικό, αυστηρό και δύσκολο σχολείο όπου η εκπαίδευση μετατρέπεται από δικαίωμα σε ειδικό προνόμιο και η παιδαγωγία μοιάζει περισσότερο με αποστολή θηριοδαμαστών. Αυτό φαίνεται να είναι το όραμα της κυβέρνησης για το ελληνικό δημόσιο σχολείο.
Οι σαρωτικές αλλαγές σε όλο

Αλέξης Γούδας | Τα καράβια τα Καστοριανά


Τετάρτη 22 Απριλίου 2020

«Κολλητοί» οι καλεσμένοι στο πάρτι των «χρυσών» vouchers

Συγκοινωνούντα δοχεία φαίνεται να είναι οι επτά πλατφόρμες της περιβόητης τηλεκατάρτισης επιστημόνων που θα μοιραστούν τα 36 εκατ. ευρώ ● Μέσα σε μόλις μισή μέρα, με ταχυδακτυλουργικά τρικ, εγκρίθηκαν μονομιάς 100.000 σελίδες εκπαιδευτικού υλικού που οδήγησε στην τελική επιλογή τους με πλήρη αδιαφάνεια! ● Ποιες είναι οι εταιρείες και ποιοι ιδιοκτήτες εξ αυτών έχουν στενές σχέσεις με το περιβάλλον Μητσοτάκη.
Ο Γ. Βρούτσης και η κυβέρνηση φαίνεται πως αποφάσισαν να αντικαταστήσουν την αρχή της διαφάνειας με τη μαγεία της ταχυδακτυλουργίας. Ετσι, άγνωστο πώς, επέλεξαν τις επτά πλατφόρμες ως μεσάζοντες για το μοίρασμα μέσω ΚΕΚ των 193 εκατ. ευρώ, μέρος των οποίων προορίζεται για τη στήριξη των ελεύθερων επαγγελματιών. Μέσα σε μόλις μισή μέρα, με ένα ταχυδακτυλουργικό, εγκρίθηκαν μονομιάς 100.000 σελίδες εκπαιδευτικού υλικού που οδήγησε στην επιλογή!
Ειδικότερα, οι επτά πλατφόρμες δημοσιοποιήθηκαν με πλήρη αδιαφάνεια, καθώς στην απόφαση (ΑΔΑ 62ΕΓ46ΜΤΛΚ-0ΝΝ) για τη Συγκρότηση Μητρώου Εγκεκριμένων Ολοκληρωμένων Συστημάτων Τηλεκατάρτισης (ΟΣΤΚ) που υπογράφει ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης, εμφανίζονται μόνο τα URL της κάθε πλατφόρμας και όχι τα εταιρικά στοιχεία.
Την Πέμπτη, στις 3 Απριλίου και ώρα 13.41 βγαίνει στη «Διαύγεια» η προκήρυξη για το Μητρώο των Ολοκληρωμένων Συστημάτων Τηλεκατάρτισης. Η υποβολή προτάσεων έπρεπε να ολοκληρωθεί έως την Κυριακή στις 12 τα μεσάνυχτα, ώστε τη Δευτέρα, 6 Απριλίου, δηλαδή μέσα σε ένα 24ωρο να ανακοινωθεί το αποτέλεσμα της αξιολόγησης.
Ο Μιχάλης Φραγκίσκος, δρ μηχανικός ΕΜΠ και πιστοποιημένος εκπαιδευτής ενηλίκων, δήλωσε στο χθεσινό (21.4) φύλλο της «Εφ.Συν.»: «Η όλη διαδικασία της προκήρυξης, αξιολόγησης και δημοσίευσης των αποτελεσμάτων του μητρώου Ολοκληρωμένων Συστημάτων όπως καταγράφεται στη “Διαύγεια” προδίδει ενδεχόμενη προσυνεννόηση του υπ. Εργασίας με τις έξι εταιρείες που εγκρίθηκαν. […] Με προβλεπόμενη αξιολόγηση διάρκειας μισής μέρας αξιολογήθηκαν 100 χιλιάδες σελίδες εκπαιδευτικού υλικού, ελέγχθηκαν οι πλατφόρμες τηλεκατάρτισης, οι υποδομές (help-desk, data center), τα πνευματικά δικαιώματα του υλικού, η συμμόρφωση με τα διεθνή πρότυπα, από τριμελή επιτροπή με ειδικό εμπειρογνώμονα (χωρίς αναφορά σε τίτλο σπουδών)».
Το δεύτερο ταχυδακτυλουργικό αφορά αυτές καθεαυτές τις «αξιολογημένες» πλατφόρμες που ναι μεν είναι επτά, αλλά, με τις διασυνδέσεις και τις εταιρικές διαδρομές, στην πορεία γίνονται λιγότερες. Αυτές είναι που τελικά θα μοιραστούν τα 36 εκατ. ευρώ, ενώ τα ΚΕΚ υποχρεωτικά θα συμβληθούν με τις συγκεκριμένες μόνο πλατφόρμες.

Οι πλατφόρμες

Ας δούμε αναλυτικά τις εταιρείες που παρέχουν τις πλατφόρμες για τις οποίες γίνεται τόσο θορύβος:
1. Η πλατφόρμα edimitra.gr ανήκει στην εταιρεία «Δήμητρα ΚΕΚ Α.Ε.» του Ν. Πιτσούλη που διαμένει στη Λάρισα, κατέχει την εταιρεία Beegroup, ενώ εμπλέκεται και σε πληθώρα άλλων ΜΚΟ με πλούσιο δημοσιευμένο παρελθόν. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Δημοκρατία» (12.4.2020), «το όνομα του προέδρου Νίκου Πιτσούλη είχε φιγουράρει στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων το διάστημα 2011-2014, όταν αποκαλύφθηκε πως μία σειρά ΜΚΟ που είχε δημιουργήσει είχαν κατασπαταλήσει δημόσιο χρήμα. Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ της εποχής, ο κ. Πιτσούλης πήρε εγκαίρως θέση στον χώρο τον ΜΚΟ (ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1990), βρίσκοντας έτσι τρόπο να τροφοδοτηθεί από τα εθνικά και ευρωπαϊκά ταμεία. Το μεγάλο του δημιούργημα ήταν η ΜΚΟ “ΚΕΣΣΑ Δήμητρα”, η οποία το διάστημα 2000-2004 πήρε χρηματοδότηση 2.300.000 ευρώ μόνο από το υπουργείο Εξωτερικών. Γύρω από την “ΚΕΣΣΑ Δήμητρα” είχε στηθεί ένα μεγάλο δίκτυο άλλων ΜΚΟ και εταιριών.
Ο υποτιθέμενος στόχος αυτών των ΜΚΟ ήταν πραγματικά ευφάνταστος. Κάποιες πρόσφεραν στήριξη πολιτισμικού περιεχομένου στα θύματα του μεγάλου σεισμού στην Τουρκία, για την εκπαίδευση Ινδιάνων στον οικοτουρισμό και την προστασία του Αμαζονίου, καθώς και για να προσφέρουν σε γυναίκες στην Παλαιστίνη διέξοδο από την υποαπασχόληση, ενώ μία από αυτές, ο “ΣυνΠΟΛΙΤΙΣ”, είχε στόχο την προώθηση του ποδηλάτου ως μέσου μεταφοράς και εμφανίστηκε σε διάφορα προγράμματα της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς».
2. Η πλατφόρμα voucher.eclassroom.gr ανήκει στην Αποψη Α.Ε. του Χ. Ζαφειρόπουλου, ο οποίος συνεργαζόταν με τον Ν. Πιτσούλη και το 2013 υπήρξαν αποκαλυπτικά δημοσιεύματα για έργο που είχε αναληφθεί (και πάλι επί υπουργίας Γ. Βρούτση). Συγκεκριμένα, οι δύο εταιρείες φέρονταν να παίρνουν τα στοιχεία ανέργων για να τα δίνουν σε ΚΕΚ και να παίρνουν με τον τρόπο αυτό προγράμματα.
3 και 4. Οι πλατφόρμες Iclass και iclasscloud.com ανήκουν στην ίδια εταιρεία: Μάστερ Κέντρο Κατάρτισης και Συμβουλευτικής Α.Ε., ιδιοκτησίας Θ. Μανωλίτση. Η ιδιοκτήτρια είναι προφανώς συγγενής του ιδιοκτήτη του ομίλου Master (Β. Μανωλίτσης). Σύμφωνα με όσα έχουν αναρτηθεί στον λογαριασμό του στο τουίτερ, προκύπτει εύκολα η συμπάθεια του προς το Γ. Βρούτση και τη Ν.Δ.
5. Η elearningclass.gr ανήκει στην εταιρεία Νούλας και Δερπάνης. Ο μεν Νικόλαος Νούλας έχει την εταιρεία Europroodos. Ο δε Δημήτρης Δερπάνης έχει το ΙΕΚ Unicert. Η Unicert έχει ΙΕΚ δημοσιογραφίας με τον Γιάννη Πολίτη, τη Σία Κοσιώνη ως πρώτα ονόματα. Ο ίδιος εμφανίζεται στο προσωπικό του λογαριασμό σε πολλές φωτογραφίες με τη Σία Κοσιώνη και τον Κώστα Μπακογιάννη και φυσικά και στα Μακεδονικά συλλαλητήρια
6. Platform.elearning-seminars.gr συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη ΚΕΚ - Σαρρής και Σία Ε.Ε., η οποία ανήκει στον πρόεδρο του Εμπορικού Επιμελητηρίου Κοζάνης, Νίκο Σαρρή, ο οποίος συνεργάζεται και με τον Δ. Δερπάνη (αρ. 5) και την Unicert. Είναι η εταιρεία της οποίας το τηλέφωνο επικοινωνίας μαζί της είναι ανενεργό. Οσες φορές κι αν προσπαθήσαμε να επικοινωνήσουμε με το 210-3006807, η γραμμή «έπεφτε» συνέχεια.
7. Η Voucher.freestudies.gr ανήκει στην εταιρεία Ram Computer στην Ημαθία. Ιδιοκτήτρια της εταιρείας είναι η Σταυρούλα Χαριτάκη με σύζυγο τον επιχειρηματία Νίκο Τάκη, οποίος είναι ιδιοκτήτης στο ΚΕΚ Vellum Global Educational Services. Σύμφωνα και πάλι με τις αναρτήσεις στο διαδίκτυο, το ζεύγος βοήθησε με όλες του τις δυνάμεις στην εκλογή του τον υφυπουργό Οικονομικών Απόστολο Βεσυρόπουλο.
Με ταχυδακτυλουργία λοιπόν οι 7 πλατφόρμες που τόσο τυχαία επιλέχτηκαν δεν μοιάζει να ξεπερνούν τις 3-4 ενώ οι στενές σχέσεις προκύπτουν αβίαστα με μια βόλτα στο διαδίκτυο. Οσο για τους δικαιούχους των 600 ευρώ φαίνεται ότι θα συμβάλουν τα μέγιστα στον πλουτισμό των κολλητών με ό,τι κι αν σημαίνει αυτό για το δημόσιο ταμείο.

Εκπτωτες πλατφόρμες

Σε ό,τι αφορά τώρα τα δύο αυτά ΚΕΚ («Δήμητρα» και «Αποψη»), κηρύχθηκαν έκπτωτα από πρόγραμμα του ΟΑΕΔ. Ενα από τα έργα που είχαν προγραμματιστεί στο πλαίσιο του re-engineering του ΟΑΕΔ, που ξεκίνησε το 2012, αφορούσε τις εκπαιδευτικές ανάγκες του προσωπικού του Οργανισμού και ανατέθηκε στα μέσα Φλεβάρη του 2015 (πριν ακόμη αλλάξει η Διοίκηση που είχε τοποθετήσει τότε η κυβέρνηση της Ν.Δ.) στα εν λόγω ΚΕΚ έναντι περίπου 800.000 ευρώ. Τα δύο ΚΕΚ είχαν συνεργαστεί και καταθέσει κοινή πρόταση.
Μόλις τοποθετήθηκε η νέα διοίκηση από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, προέκυψαν κάποια ζητήματα τα οποία οδήγησαν τις επιτροπές παρακολούθησης και παραλαβής έργου του ΟΑΕΔ να εισηγηθούν στη Διεύθυνση Προμηθειών και αυτή με τη σειρά της στο Δ.Σ. του ΟΑΕΔ την κήρυξη του συγκεκριμένου αναδόχου ως έκπτωτου. Ετσι, το Δ.Σ. του ΟΑΕΔ, περίπου τον Ιούλιο, έλαβε την απόφαση να κηρύξει έκπτωτο τον συγκεκριμένο ανάδοχο.
Οι λόγοι που ο ανάδοχος ΚΕΚ «Δήμητρα» - «Αποψη» κηρύχθηκε έκπτωτος ήταν οι εξής:
1. Στο παραδοτέο 1 (Π1) «Οικονομικός προγραμματισμός του συνόλου του έργου, Υποομάδα Β Εμπειρογνώμονας ΕΚΠ 13», ο εμπειρογνώμονας του έργου ήταν κάτοχος πλαστού πτυχίου.
2. Το παραδοτέο 2 (Π2) με τίτλο «Μελέτη αναγνώρισης και χαρτογράφησης εκπαιδευτικών αναγκών» αρνήθηκε να το παραλάβει η επιτροπή προμηθειών, καθώς δεν είχε διανεμηθεί καν το ερωτηματολόγιο που προβλεπόταν στη σύμβαση και αποτελούσε μέρος της έρευνας επισκόπησης (δηλαδή της έρευνας του πεδίου) και κατά συνέπεια της μεθοδολογίας πάνω στην οποία στηριζόταν όλη η μελέτη. Ο ανάδοχος δήλωσε πως δεν πρόλαβε να το υλοποιήσει.
Η υπόθεση αυτή κατέληξε στα δικαστήρια του Πειραιά.

Τρίτη 21 Απριλίου 2020

Σινεμά που ψυχαγωγεί και εκπαιδεύει

Σινεμά που ψυχαγωγεί και εκπαιδεύει


Το Διεθνές Φεστιβάλ Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους δεν θα μπορούσε να αφήσει μόνα τα παιδιά του τις ημέρες της κρίσης και της καραντίνας. Ετσι, «σε χρόνο ντετέ» δημιούργησε νέους τρόπους επικοινωνίας για ψυχαγωγία, καλό σινεμά και εκπαίδευση.
Ανταποκρίθηκαν μικροί και μεγάλοι μαθητές, εκπαιδευτικοί και οικογένειες στην πρωτοβουλία που υλοποιείται σε συνεργασία με το Νεανικό Πλάνο και περιλαμβάνει το πρόγραμμα «Ψυχαγωγία και κινηματογραφική εκπαίδευση εξ αποστάσεως» και το OIFF Online Cinema, μια ανοιχτή κινηματογραφική αίθουσα με ελεύθερη πρόσβαση, όπου online προβάλλονται καθημερινά ταινίες από όλο τον κόσμο, με τη σφραγίδα της ποιότητας του Φεστιβάλ Ολυμπίας, από τα σημαντικότερα στο είδος του στην Ευρώπη και διεθνώς.
Αμέσως μόλις έκλεισαν τα σχολεία, λόγω κορονοϊού, το Φεστιβάλ Ολυμπίας και το Νεανικό Πλάνο διέθεσαν στη μαθητική κοινότητα, μαζί με τις δωρεάν ταινίες, ψηφιακούς διαδραστικούς, πολυμεσικούς φακέλους με εκπαιδευτικό υλικό, απαραίτητα εργαλεία παρουσίασης και ανάλυσης ταινιών.
Πρώτη εξ αυτών η πολυβραβευμένη «Supa Modo» του Likarion Wainaina (Κένυα - Γερμανία, 2018) η οποία «πραγματεύεται το θέμα της νόσου και πώς το αντιμετωπίζει η κοινότητα, η οικογένεια, το σχολικό περιβάλλον και το ίδιο το άτομο. Είναι πολύ επίκαιρο θέμα», λέει στην «Εφ.Συν.» ο Δημήτρης Σπύρου, καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ. Οι φάκελοι περιλαμβάνουν από οδηγίες με τεχνικά ζητήματα μέχρι αναλύσεις περιεχομένου, σκέψεις ειδικών, βίντεο, φωτογραφίες, κουίζ κ.ά.


«Ο Βίνσεντ και εγώ», του Michael Rubbo, 1990
Το πρόγραμμα αφορά μαθητές από 10 έως 18 ετών και ανταποκρίθηκαν 160 σχεδόν σχολεία από την Αλεξανδρούπολη ώς τη Γαύδο. «Πολλές ομάδες έχουν υλοποιήσει ήδη και με ενδιαφέροντα τρόπο το πρόγραμμα και περιμένουμε την αποτίμηση της δουλειάς απ’ όλα τα σχολεία», λέει ο κ. Σπύρου και δηλώνει ότι το επόμενο διάστημα θα δοθεί η δεύτερη ταινία.
«Αυτές τις δύσκολες ημέρες θέλαμε να προσφέρουμε μια άλλη διέξοδο στα παιδιά που πιέζονται ιδιαίτερα, να διατηρήσουν την επικοινωνία τους με την κοινότητα μέσω του κινηματογράφου ως τρόπου ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης. Ο φυσικός τρόπος εκπαίδευσης είναι απαραίτητος, δεν μπορεί να αντικατασταθεί γιατί η εκπαίδευση είναι κοινωνική διαδικασία, κάλλιστα όμως μπορεί να συμπληρωθεί με την εξ αποστάσεως διδασκαλία».
Το πρόγραμμα μπορεί να αξιοποιηθεί μέσω πλατφόρμας σύγχρονης διδασκαλίας ή με ασύγχρονο τρόπο και παραμένει ανοιχτό για συμμετοχές. (Οι ενδιαφερόμενοι εκπαιδευτικοί μπορούν να συμπληρώσουν τη φόρμα https://forms.gle/Dinbb7oo5M3qwX4f8 και για πιθανά ερωτήματα επικοινωνία με το spyropoulou@olympiafestival.gr.)
Παράλληλα η Camera Zizanio ενεργοποιήθηκε από τις πρώτες ημέρες της καραντίνας. Το Zizanio News (δημοσιογραφικό τμήμα) ξεσκόνισε το υλικό του και το Daily News, η πιο δημοφιλής δράση, κατέθεσε την πρώτη δουλειά της «Quarantine Song» – διέπεται από τα βασικά χαρακτηριστικά του DN, αυθορμητισμό, χιούμορ, ζωντάνια και εφευρετικότητα, αφού τα παιδιά βρήκαν τρόπους να δουλέψουν εξ αποστάσεως συνδέοντας τον Πύργο, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Οι ταινίες που θα γυριστούν την περίοδο της πανδημίας θα αποτελέσουν την ξεχωριστή ενότητα «Quarantine Edition».
Ακόμα, δρομολογείται «Το παιδί με την κάμερα», ένα διαδικτυακό «εργαστήριο» που θα χρησιμοποιεί τα κοινωνικά δίκτυα, facebook, instagram, youtube και αναμένεται να κάνει αίσθηση.


«Kauwboy», του Boudewijn Koole, 2012
Η δεύτερη μεγάλη δράση αφορά το OIFF Online Cinema με καθημερινές προβολές ταινιών απ’ όλο τον κόσμο για παιδιά, νέους και όλη την οικογένεια. Οι προβολές ξεκίνησαν στις 19/3 και έως τις 12/4 είχαν προβληθεί 24 μεγάλου μήκους ταινίες μαζί με δεκάδες μικρού μήκους και animation.
Είναι πρόσφατες παραγωγές οι περισσότερες, μαζί με κλασικές ταινίες που διέπονται από τις βασικές αρχές που έχουν θεσπίσει για τον παιδικό και νεανικό κινηματογράφο οι UNICEF, UNESCO κ.ά. (Προβολές κάθε πρωί στις 11 και απόγευμα στις 6, από το www.facebook.com/olympiafestival/)
«Είμαστε σε αγώνα δρόμου για να εξασφαλίσουμε τα δικαιώματα του Live Streaming, ωστόσο αξίζει γιατί τα σχόλια που λαμβάνουμε από τα παιδιά και τις οικογένειες είναι άκρως αγαπητικά, οπότε μας δίνουν δύναμη να συνεχίσουμε», λέει ο Δημήτρης Σπύρου.
Να σημειώσουμε ότι το Φεστιβάλ δεν έχει λάβει κάποια έκτακτη επιχορήγηση μέχρι τώρα από το υπουργείο Πολιτισμού που έχει αναγγείλει έκτακτα μέτρα για το σινεμά. Οσο για το Νεανικό Πλάνο –με 6 εργαζόμενους–, ανήκει στις πληττόμενες επιχειρήσεις. Θα τους ενισχύσει άραγε το ΥΠΠΟΑ; Που ενώ έχει εξαγγείλει διάφορες επιχορηγήσεις για ταινίες μικρού μήκους, ντοκιμαντέρ και πρόσφατα για animation, ούτε αυτή τη φορά συμπεριέλαβε ταινίες για παιδιά και νέους που απουσιάζουν από τον σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο.

Σάββατο 18 Απριλίου 2020

Θετική και αρνητική ελευθερία

Μπορούμε εύκολα να σκεφτούμε δύο τρόπους που η ελευθερία εμπλέκεται στην καθημερινή μας σκέψη και πρακτική: ο ένας έχει να κάνει με τι μπορούμε να κάνουμε και τι όχι, ενώ ο άλλος έχει να κάνει με το αν νιώθουμε ελεύθεροι σε συγκεκριμένες συνθήκες. Αυτό αποτυπώνεται ακόμα σαφέστερα με τη συμπλήρωση δύο καταρχάς όμοιων προτάσεων που στην πραγματικότητα, όμως, κρύβουν δύο τελείως διαφορετικές προσεγγίσεις της ελευθερίας. Η μία πρόταση είναι «νιώθω ελεύθερος να κάνω αυτό που θέλω» και η άλλη πρόταση είναι «είμαι ελεύθερος να πράττω». Οι δύο αυτές κατευθύνσεις αντιστοιχούν σε ό,τι αποκαλούμε σήμερα θετική και αρνητική ελευθερία.

ΘΕΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Στην έννοια της θετικής ελευθερίας η έμφαση βρίσκεται στη εσωτερική μας ελευθερία να επιλέγουμε πώς θέλουμε να ζούμε, στο ότι μπορούμε να αποφασίζουμε ορθολογικά και για αυτό σωστά.

Η θετική έννοια της ελευθερίας αφορά την εσωτερική ελευθερία, την ελευθερία επιλογής, την ελευθερία της βούλησης. Κεντρική ιδέα είναι ότι αυτή η πρωταρχική, εσωτερική ελευθερία μπορεί να αλλοιωθεί από τις κοινωνικές δυνάμεις ή ακόμα και από ιδεολογικές παρεμβολές με τέτοιο τρόπο ώστε ο άνθρωπος να ξεχνά τις πραγματικές του επιθυμίες, να μπερδεύει τι αληθινά θέλει και να οδηγείται να πιστεύει σε ψευδείς ανάγκες και επιθυμίες.

«Η “θετική” έννοια της λέξης “ελευθερία” εκπηγάζει από την επιθυμία του ατόμου να είναι αυτεξούσιο. Θέλω η ζωή και οι αποφάσεις μου να εξαρτώνται από εμένα τον ίδιο, και όχι από τις οποιεσδήποτε εξωτερικές δυνάμεις. Θέλω να είμαι όργανο της δικής μου μόνο βούλησης, και όχι της βούλησης των άλλων. Θέλω να είμαι υποκείμενο, και όχι αντικείμενο· η συμπεριφορά μου να καθορίζεται από κίνητρα, συνειδητά ελατήρια, δικά μου, και όχι από εξωγενή αίτια. Θέλω να είμαι ανεξάρτητη προσωπικότητα, και όχι ένας άνθρωπος χωρίς οντότητα. Θέλω να είμαι παράγων δράσεως· να αποφασίζω εγώ για τη ζωή μου, και όχι οι άλλοι».
Isaiah Berlin, Τέσσερα δοκίμια περί ελευθερίας, μτφρ. Γ. Παπαδημητρίου, εκδ. Scripta, Αθήνα 2001, σσ. 271-272.
Η έννοια της θετικής ελευθερίας αφορά τη δυνατότητα του ανθρώπου να πράττει, τη δυνατότητα να αναπτύσσει ελεύθερα τις δραστηριότητες που επιθυμεί τόσο σε ατομικό όσο και συλλογικό επίπεδο. Η θετική ανάγνωση της ελευθερίας έχει συνδεθεί πολλές φορές και μαρξιστικές ή μαρξίζουσες ιδεολογίες.

«Είμαστε υποδουλωμένοι από δυνάμεις –θεσμούς, πεποιθήσεις ή νευρώσεις– από τις οποίες μπορούμε να απαλλαγούμε μόνο αν τις αναλύσουμε και τις κατανοήσουμε. Είμαστε φυλακισμένοι από κακά πνεύματα που έχουμε –αν και ασυνείδητα– δημιουργήσει εμείς οι ίδιοι, και μπορούμε να εξορκίσουμε μόνο με το να γίνουμε συνειδητοί και να ενεργούμε ανάλογα: για τον Μαρξ, κατανόηση είναι η κατάλληλη δράση. Είμαι ελεύθερος αν, και μόνο εάν, σχεδιάζω τη ζωή μου σύμφωνα με τη δική μου βούληση».
Ιζάια Μπερλίν, «Η αυτοπραγμάτωση», στο Παύλος Καλλιγάς (επιμ.), 7+1 κείμενα για την ελευθερία της σκέψης, σ. 105.

ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Επιγραμματικά, η αρνητική ελευθερία μπορεί να προσδιοριστεί ως η απουσία εξωτερικών περιορισμών, η απουσία διαμεσολαβήσεων κατά το πράττειν. Η έμφαση, εδώ, δίνεται στα πιθανά εμπόδια που μπορεί να συναντήσουμε κατά τις δραστηριότητες και τις πράξεις που έχουμε επιλέξει να κάνουμε. Το περιεχόμενο των αποφάσεων που έχουμε πάρει για τις δραστηριότητες και τις πράξεις μας δεν αφορά τη λογική αυτού του τύπου ελευθερίας, καθώς θεωρείται δεδομένο ότι είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε ό,τι νομίζουμε αρκεί να μην παραβιάζουμε το ίδιο δικαίωμα των υπόλοιπων ανθρώπων.

«Η “αρνητική ελευθερία” είναι μια έννοια της οποίας είναι πολύ δύσκολο να προσδιορίσουμε τον βαθμό σε μία δεδομένη περίπτωση. Μπορεί, εκ πρώτης όψεως, να φαίνεται πως εξαρτάται απλώς από τη δυνατότητα επιλογής μεταξύ δύο τουλάχιστον εναλλακτικών λύσεων. Μολαταύτα, δεν είναι όλες οι επιλογές εξίσου ελεύθερες – ή μπορεί και να μην είναι καν ελεύθερες. Αν, ζώντας σε ένα ολοκληρωτικό κράτος, προδίδω τον φίλο μου, επειδή με απειλούν ότι θα με βασανίσουν ή ίσως επειδή φοβάμαι πως θα χάσω τη δουλειά μου, μπορώ πολύ λογικά να πω πως δεν έπραξα ελεύθερα. Κι ωστόσο, έκανα πράγματι μια επιλογή: θα μπορούσα, θεωρητικά τουλάχιστον, να είχα επιλέξει τον θάνατο, τα βασανιστήρια ή τη φυλάκιση. Ως εκ τούτου, δεν αρκεί η απλή ύπαρξη εναλλακτικών λύσεων για να καταστεί η πράξη μου ελεύθερη υπό τη συνήθη έννοια του όρου (καίτοι μπορεί να είναι εκούσια). Καθώς φαίνεται, ο βαθμός της ελευθερίας μου εξαρτάται από: (α) τον αριθμό των δυνατοτήτων που μου προσφέρονται (καίτοι η μέθοδος καταμέτρησής τους δεν μπορεί ποτέ να είναι αυστηρή ή απόλυτη· οι δυνατές μορφές δράσης δεν αποτελούν, όπως τα μήλα, οντότητες σαφώς διακριτές, τις οποίες μπορώ να απαριθμήσω κατά τρόπο εξαντλητικό)· (β) τον βαθμό ευκολίας ή της δυσκολίας με την οποία μπορεί να πραγματωθεί καθεμιά από αυτές τις δυνατότητες· (γ) τη σπουδαιότητα που έχει καθεμιά από αυτές τις δυνατότητες για τον εν γένει τρόπο δράσης μου, λαμβανομένων πάντοτε υπόψη του χαρακτήρα μου και των περιστάσεων, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες· (δ) τον βαθμό στον οποίο αποκλείονται ή διευκολύνονται από συνειδητές ανθρώπινες πράξεις· (ε) την αξία την οποία, όχι μόνο το δρων υποκείμενο, αλλά και τα γενικότερα φρονήματα της κοινωνίας όπου αυτό ζει, τους αποδίδουν. Πρέπει κανείς να εξετάσει όλες μαζί αυτές τις συνιστώσες, για να συναγάγει ένα συμπέρασμα, το οποίο, εξ αντικειμένου, δεν μπορεί να είναι ούτε ακριβές ούτε αδιαμφισβήτητο. Μπορεί κάλλιστα να υπάρχουν πολλοί και τελείως διαφορετικοί τύποι και βαθμοί ελευθερίας, οι οποίοι να μην είναι δυνατόν να τοποθετηθούν κατά σειρά μεγέθους σε μια ενιαία κλίμακα».
Isaiah Berlin, Τέσσερα δοκίμια περί ελευθερίας, μτφρ. Γ. Παπαδημητρίου, εκδ. Scripta, Αθήνα 2001, σ. 270, υπ. 1.
Η έννοια της αρνητικής ελευθερίας συνοδεύει συνήθως τις σύγχρονες δημοκρατικές κοινωνίες και τις απόψεις του κλασικού φιλελευθερισμού και αυτό πρωτίστως επειδή στο κέντρο της βρίσκεται μια ατομικιστική φιλοσοφία.

«Η δημοκρατία δύναται να διασφαλίζει, αλλά δεν εγγυάται, τις ατομικές ελευθερίες και γι’ αυτό στη φιλελεύθερη σκέψη η δημοκρατία αποτελεί εργαλείο και όχι αυτοσκοπό».
Χριστόφορος Αρβανίτης, «Κράτος, συντεχνίες και ατομική ελευθερία», στο Protagonεδώ.

ΘΕΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ




Αν κρατήσουμε μία απόσταση μεταξύ θετικής και αρνητικής ελευθερίας μπορεί να αντιμετωπίσουμε κάποιες δυσκολίες σαφούς διαχωρισμού, όπως γίνεται πάντοτε με τέτοιου είδους διακρίσεις. Είναι καλό να βλέπουμε πάντοτε αυτές τις δυσκολίες για να μας θυμίζουν ότι αυτές οι διακρίσεις είναι κατασκευασμένες και σκοπεύουν να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε τις έννοιες, ενώ επιστρέφοντας στο επίπεδο της πραγματικότητας, βλέπουμε πως οι δύο διακριτές έννοιες αλληλοδιαπλέκονται.

Μπορούμε να χρησιμοποιούμε και συνδυαστικά τις δύο προσεγγίσεις της ελευθερίας για την κατανόηση της καθημερινής μας ζωής εντός της κοινωνίας, με τον συσχετισμό, για παράδειγμα, «του στοιχειώδους αρνητικού ορισμού της ελευθερίας ως της δυνατότητας να ενεργούμε ανεμπόδιστα και χωρίς το φόβο του εξωτερικού καταναγκασμού με την θετική αντίληψη της προσωπικής αυτονομίας ως μη ετεροπροσδιοριζόμενης κυριότητας του εαυτού μας. Η θετική αυτή αντίληψη της ελευθερίας πρέπει να νοηθεί κυρίως υπό το πρίσμα της ηθικής φιλοσοφίας: ο άνθρωπος είναι ελεύθερος όταν μπορεί να προβαίνει σε επιλογές με μοναδικά κριτήρια τις διαπιστώσεις της λογικής του και τις επιταγές της ηθικής του συνείδησης. Είναι προφανές ότι οι θεωρητικές αυτές αντιλήψεις μπορούν να καταστούν ανθρώπινη εμπειρία μόνο αν συνδυαστούν με συγκεκριμένες κοινωνικές και πολιτικές ρυθμίσεις, όπου θα πρυτανεύει η εξασφάλισης της ευρύτατης δυνατής ελευθερίας για όλα τα άλλα μέλη της κοινωνίας. Η ισότητα ως προς την προσδοκία της ελευθερίας την αναδεικνύει σε προϋπόθεση της δικαιοσύνης και την καθιστά αξία όπου μπορεί να θεμελιωθεί η κοινωνική συνοχή και ο υπεύθυνος πολιτικός βίος».
Πασχάλης Κιτρομηλίδης, Το όραμα της ελευθερίας στην ελληνική κοινωνία, εκδ. Πορεία, Αθήνα 1992, σσ. 11-13.
Ως Παράδειγμα Αυτής Της Αλληλοδιαπλοκής Των Δύο Εννοιών Αρκεί Να Σκεφτούμε Δύο Ζεύγη Προτάσεων Που Παίζουν Με Τα Ρήματα Θέλω, Μπορώ Και Επιτρέπεται. Ας Σκεφτούμε Τις Παρακάτω Προτάσεις
Θέλω να πετάξω. Μπορώ όμως να το κάνω;
Ποιο είναι το ζήτημα που τίθεται εδώ; Επηρεάζει, άραγε, την ελευθερία μας;
Θέλω και μπορώ να κλέψω. Επιτρέπεται όμως;
Ποιο είναι το ζήτημα που τίθεται εδώ; Επηρεάζει, άραγε, την ελευθερία μας;
Θέλω να γράψω. Αλλά μου έχουν βάλει χειροπέδες.
Ποιο είναι το ζήτημα που τίθεται εδώ; Επηρεάζει, άραγε, την ελευθερία μας;
Θέλω να γράψω. Αλλά σκόνταψα, έπεσα και έσπασα το χέρι μου.
Ποιο είναι το ζήτημα που τίθεται εδώ; Επηρεάζει, άραγε, την ελευθερία μας;
Θέλω να γράψω. Αλλά δεν ξέρω γράμματα.
Ποιο είναι το ζήτημα που τίθεται εδώ; Επηρεάζει, άραγε, την ελευθερία μας;


Ένα ακόμα παράδειγμα που μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τον διαχωρισμό, αλλά και την αλληλοδιαπλοκή θετικής και αρνητικής ελευθερίας, πολυχρησιμοποιημένο από κοινωνικούς και πολιτικούς επιστήμονες, είναι το παράδειγμα του εθισμού. Ας πάρουμε, για αρχή, έναν άνθρωπο ο οποίος έχει ένα ραντεβού σε πέντε λεπτά από τώρα. Ο ίδιος άνθρωπος επιθυμεί διακαώς να καπνίσει, δεν έχει πάνω του τσιγάρα όμως και πρέπει να πεταχτεί ώς το περίπτερο. Αν πάει στο περίπτερο θα αργήσει στο ραντεβού του. Τώρα μέσα του συγκρούονται δύο διακριτές επιθυμίες. Η μία είναι η ακατανίκητη ανάγκη του για να καπνίσει, μία επιλογή του που γνωρίζει ότι είναι παράλογη (αφού το τσιγάρο βλάπτει σοβαρά την υγεία). Από την άλλη, επειδή είναι πολύ συνεπής στα ραντεβού του, τον απωθεί η ιδέα να παραβεί αυτή την ηθική ευθύνη, αυτή τη λογική επιλογή που έχει κάνει για να είναι σωστός απέναντι στον άλλο. Πολλοί πιστεύουν ότι ανάλογα με τις επιλογές και τι τελικά επικρατεί, μπορεί κανείς να μιλήσει για μεγαλύτερη ή μικρότερη τάση προς τη μία ή την άλλη έννοια ελευθερίας. Μπορείτε να σκεφτείτε πώς δικαιολογείται η κάθε μία από τις πιθανές επιλογές;

Ένα παρόμοιο παράδειγμα, που επίσης σχετίζεται με τον εθισμό, και επίσης έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον από τις ανθρωπιστικές επιστήμες, είναι το παράδειγμα του εθισμού στα ναρκωτικά. Πολλοί, μάλιστα, χρησιμοποιούν αυτό το παράδειγμα, όχι μόνο για να μιλήσουν για την ελευθερία, αλλά και για να συνδέσουν την έννοια της ελευθερίας με τον επιθυμητό τύπο δημοκρατικής διακυβέρνησης που επιθυμούν. Το παράδειγμα έχει ως εξής: Αν κάποιος επιλέξει να κάνει χρήση ναρκωτικών και να εθιστεί, η αλήθεια είναι πως είναι ελεύθερος να κάνει ό,τι θέλει, και έτσι αποδεικνύει πως δεν εξαρτάται ούτε περιορίζεται από τις διδαχές ή και τις νουθεσίες της κοινωνίας που προσπαθεί να αποτρέψει τον κόσμο από τη χρήση ναρκωτικών ουσιών. Πόσο ελεύθερη είναι όμως αυτή η επιλογή του από τη στιγμή που έχει εθιστεί, που έχει εξαρτηθεί τόσο πολύ από τη χρήση και την κατανάλωση αυτής της ουσίας, ώστε δεν μπορεί να κάνει χωρίς αυτή; Και, επιπλέον, ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος της πολιτείας σε αυτή την περίπτωση; Πρέπει, άραγε, να επέμβει στην επιλογή του και να του απαγορεύσει να πράξει όπως επιθυμεί, επειδή έτσι βλάπτει τον εαυτό του; Ή πρέπει να τον αφήσει ελεύθερο να πράξει όπως θέλει, ακόμα και αν αυτό σημαίνει την αυτοκαταστροφή του ή ακόμα και τη δυστυχία των γύρω του; Πώς νομίζεται ότι θα απάνταγαν υποστηρικτές της αρνητικής ή της θετικής ελευθερίας; Με τι επιχειρήματα μπορεί να δικαιολογήσουν τη στάση τους;