19/11/13 
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ Από το κράτος πρόνοιας στο κράτος-τιμωρό
Η παραβίαση των δικαιωμάτων μεταναστών και προσφύγων, που κρατούνται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ξεκινάει από το ίδιο το γεγονός της ύπαρξης τέτοιων στρατοπέδων συγκέντρωσης.
Η παραβίαση των δικαιωμάτων μεταναστών και προσφύγων, που κρατούνται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ξεκινάει από το ίδιο το γεγονός της ύπαρξης τέτοιων στρατοπέδων συγκέντρωσης
→Η φτώχεια μετατρέπεται σε παράβαση και έγκλημα, η οποία στο νεοφιλελεύθερο τοπίο ενδιαφέρει μόνον ως ευκαιρία «σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα», ως πηγή κερδοφορίας για ιδιωτικές εταιρείες catering και security – των στρατοπέδων
Του Αθανάσιου Μαρβάκη*
Το πρώτο Σαββατοκύριακο του Νοέμβρη 2013 αντιρατσιστικές οργανώσεις, πολιτικές συλλογικότητες και άλλα άτομα εγκαινίασαν μια καμπάνια ενάντια στα στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών και προσφύγων, διοργανώνοντας κατ’ αρχάς αποστολές σ’ αυτά. Οι επιμέρους αποστολές ζητήσαμε –μάταια- άδειες εισόδου, προκειμένου να διαπιστώσουμε τις συνθήκες κράτησης, να μιλήσουμε με τους ίδιους τους μετανάστες, καθώς και να μοιράσουμε ενημερωτικό υλικό για τα δικαιώματά τους σε 4 γλώσσες.
Πρώτη κορύφωση σ’ αυτή την καμπάνια θα αποτελέσει η κεντρική κινητοποίηση στην Ξάνθη το πρώτο μισό του Δεκέμβρη.
Στόχος της καμπάνιας δεν αποτελεί μόνον η δημοσιοποίηση και καταγγελία των συχνά άθλιων συνθηκών κράτησης, οι οποίες αναγκάζουν τους πρόσφυγες να επιλέγουν επικίνδυνες για την υγεία τους μορφές αντίστασης, για παράδειγμα, στο στρατόπεδο της Κομοτηνής, να ξεκινήσουν απεργία πείνας ράβοντας μάλιστα τα στόματά τους.
Φυλακισμένοι χωρίς δίκη
Η καμπάνια έχει αφετηρία της τη θέση ότι η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των προσφύγων και μεταναστών δεν ξεκινάει από ένα σημείο της «ποιότητας» των συνθηκών κράτησής τους και μετά. Η παραβίαση των δικαιωμάτων τους ξεκινάει από το ίδιο το γεγονός της ύπαρξης τέτοιων στρατοπέδων συγκέντρωσης! Οι πρόσφυγες και μετανάστες κρατούνται σ’ αυτά τα στρατόπεδα ως οιονεί φυλακισμένοι χωρίς καμία δίκη μέχρι 18 μήνες. Σε περίπτωση δε υποβολής αιτήματος χορήγησης πολιτικού ασύλου, η φυλάκιση μπορεί (κατά διασταλτική και παράνομη ερμηνεία του σχετικού προεδρικού διατάγματος) να διαρκέσει και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα!
Η καμπάνια ενάντια σ’ αυτά τα στρατόπεδα δεν αποτελεί, δηλαδή, μόνο μια ανθρωπιστική, φιλανθρωπική πρωτοβουλία – όσο αναγκαίες και αν είναι τέτοιες πρωτοβουλίες! Η καμπάνια θέλει να συνειδητοποιήσουμε ότι η κοινωνία μας με αυτά τα στρατόπεδα δημιουργεί κοινωνικούς θεσμούς πολύ «χειρότερους», πολύ πιο επικίνδυνους και από τις φυλακές – όπου βέβαια και οι ίδιες οι φυλακές δεν συνιστούν δα και κανένα κόσμημα για την κοινωνία μας.
Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης δεν είναι φυλακές, το μακρύ και μαύρο παρελθόν τους δείχνει ξεκάθαρα ότι συνιστούν ένα ειδικό μοντέλο «διαχείρισης» πληθυσμών – ανεπιθύμητων για την εξουσία.
Το επιχείρημα εδώ είναι ότι στο πετσί και στο πρόσωπο των προσφύγων η κοινωνία μας εξασκείται αλλά και εθίζεται σε επικίνδυνες πολιτικές, οι οποίες απαξιώνουν και υποσκάπτουν σημαντικά συστατικά μιας δημοκρατικής πολιτείας (κράτος δικαίου, κράτος πρόνοιας κ.λπ.). Η αντιμετώπιση των προσφύγων και μεταναστών μπορεί να λειτουργήσει ως μεγεθυντικός καθρέφτης για την κατανόηση αυτού του μετασχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας.
Η λογική του στρατοπέδου χρησιμοποιεί κατ’ αρχήν τους μετανάστες ως «πρώτη ύλη» όπου θεσμικά δοκιμάζονται και εφαρμόζονται αλλαγές, οι οποίες δρομολογούνται για το σύνολο της κοινωνίας.
Η υποχώρηση του κοινωνικού κράτους αντικαθίσταται από ένα κράτος-τιμωρό. Παράλληλα με τη γενίκευση της εργασιακής και κοινωνικής ανασφάλειας, ετοιμάζεται ένα ποινικό-τιμωρητικό κράτος, το οποίο όχι μόνο δεν θεωρεί υποχρέωσή του να αναλάβει πρωτοβουλίες για τους κοινωνικά αδύναμους, αλλά αντιθέτως, ανακηρύσσει την ίδια τη φτώχεια σε έγκλημα και οι πρωτοβουλίες του στοχεύουν πλέον στην καταστολή και στον εγκλεισμό, στη στρατοπέδευση της εξαθλίωσης – περιλαμβάνοντας βέβαια και την καταστολή της αντίστασης στην εξαθλίωση!
Μια σημαντική «λεπτομέρεια» εδώ είναι επίσης ότι με την κίνηση προς την εγκληματοποίηση της φτώχειας (και της μετανάστευσης) πραγματοποιείται μια ιδιόμορφη αξιακή, ριζική νομική αντιστροφή: Γνωρίζουμε ότι σε κάθε έγκλημα υπάρχουν θύτες και θύματα. Μόνο που στη συγκεκριμένη περίπτωση οι παρουσιαζόμενοι ως θύτες –οι φτωχοί και οι μετανάστες δηλαδή– είναι τα πραγματικά θύματα, και όλες οι άλλες κοινωνικές ομάδες είμαστε ουσιαστικά οι επωφελούμενοι.
Είναι περισσότερο από απίθανο η ισχύς των πολιτικών που υφίστανται πρώτοι και εντονότερα οι πρόσφυγες και μετανάστες να μη γενικευτεί επίσης και σε άλλα κομμάτια του πληθυσμού. Μια σειρά από χαρακτηριστικά των συνθηκών διαβίωσης των προσφύγων και μεταναστών μπορούμε συνεπώς να τα εκλάβουμε και ως προβολή στο μέλλον, το οποίο επιφυλάσσεται και για άλλες (κοινωνικά ή/και πολιτικά) ανίσχυρες ομάδες.
Και έχουμε ήδη ενδείξεις για τη γενίκευση, τη «διάχυση» τέτοιων ακροδεξιών (ανα)λύσεων και πολιτικών στην κοινωνία συνολικότερα, πέρα από πρόσφυγες οι οποίοι πέρασαν –πώς αλλιώς άλλωστε;– παράνομα τα σύνορα: Στα στρατόπεδα βρίσκονται ήδη και πρώην νόμιμοι μετανάστες, οι οποίοι λόγω ανεργίας δεν μπορούν πλέον να αντιμετωπίσουν τις κυνικές απαιτήσεις του ελληνικού καθεστώτος μετανάστευσης. Η λογική του κράτους-τιμωρού, όμως, φαίνεται να αγκαλιάζει και («ντόπιους») χρήστες απαγορευμένων ουσιών που μεταφέρονται στην Αμυγδαλέζα, οροθετικές (εκδιδόμενες και μη) γυναίκες… στη συνέχεια θα ακολουθήσουν σίγουρα και άλλοι… μάλλον «ντόπιοι» φτωχοί και άνεργοι.
Ευκαιρία για… ΣΔΙΤ
Αυτή η καθ’ όλα ακροδεξιά λογική εγκλωβίζει κοινωνικά ζητήματα σε ζητήματα αστυνόμευσης και στρατοπέδευσης. Η φτώχεια μετατρέπεται σε παράβαση και έγκλημα, η οποία στο νεοφιλελεύθερο τοπίο ενδιαφέρει μόνον ως ευκαιρία «σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα», ως πηγή κερδοφορίας για ιδιωτικές εταιρείες catering και security – των στρατοπέδων. (Για την πολιτική οικονομία των στρατοπέδων θα πρέπει να μιλήσουμε μια επόμενη φορά.)
Η καμπάνια ενάντια στα στρατόπεδα αποτελεί δράση ενάντια σ’ αυτή τη συνολική πολιτική μετατροπή της ελληνικής κοινωνίας σε στρατόπεδο για τους (όλο και περισσότερους) φτωχούς και αδύναμους!
* Αναπλ. καθ. Κλινικής Κοινωνικής Ψυχολογίας στο ΠΤΔΕ του Αριστοτελείου Παν/μίου Θεσσαλονίκης marvakis@eled.auth.gr
→Η φτώχεια μετατρέπεται σε παράβαση και έγκλημα, η οποία στο νεοφιλελεύθερο τοπίο ενδιαφέρει μόνον ως ευκαιρία «σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα», ως πηγή κερδοφορίας για ιδιωτικές εταιρείες catering και security – των στρατοπέδων
Του Αθανάσιου Μαρβάκη*
Το πρώτο Σαββατοκύριακο του Νοέμβρη 2013 αντιρατσιστικές οργανώσεις, πολιτικές συλλογικότητες και άλλα άτομα εγκαινίασαν μια καμπάνια ενάντια στα στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών και προσφύγων, διοργανώνοντας κατ’ αρχάς αποστολές σ’ αυτά. Οι επιμέρους αποστολές ζητήσαμε –μάταια- άδειες εισόδου, προκειμένου να διαπιστώσουμε τις συνθήκες κράτησης, να μιλήσουμε με τους ίδιους τους μετανάστες, καθώς και να μοιράσουμε ενημερωτικό υλικό για τα δικαιώματά τους σε 4 γλώσσες.
Πρώτη κορύφωση σ’ αυτή την καμπάνια θα αποτελέσει η κεντρική κινητοποίηση στην Ξάνθη το πρώτο μισό του Δεκέμβρη.
Στόχος της καμπάνιας δεν αποτελεί μόνον η δημοσιοποίηση και καταγγελία των συχνά άθλιων συνθηκών κράτησης, οι οποίες αναγκάζουν τους πρόσφυγες να επιλέγουν επικίνδυνες για την υγεία τους μορφές αντίστασης, για παράδειγμα, στο στρατόπεδο της Κομοτηνής, να ξεκινήσουν απεργία πείνας ράβοντας μάλιστα τα στόματά τους.
Φυλακισμένοι χωρίς δίκη
Η καμπάνια έχει αφετηρία της τη θέση ότι η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των προσφύγων και μεταναστών δεν ξεκινάει από ένα σημείο της «ποιότητας» των συνθηκών κράτησής τους και μετά. Η παραβίαση των δικαιωμάτων τους ξεκινάει από το ίδιο το γεγονός της ύπαρξης τέτοιων στρατοπέδων συγκέντρωσης! Οι πρόσφυγες και μετανάστες κρατούνται σ’ αυτά τα στρατόπεδα ως οιονεί φυλακισμένοι χωρίς καμία δίκη μέχρι 18 μήνες. Σε περίπτωση δε υποβολής αιτήματος χορήγησης πολιτικού ασύλου, η φυλάκιση μπορεί (κατά διασταλτική και παράνομη ερμηνεία του σχετικού προεδρικού διατάγματος) να διαρκέσει και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα!
Η καμπάνια ενάντια σ’ αυτά τα στρατόπεδα δεν αποτελεί, δηλαδή, μόνο μια ανθρωπιστική, φιλανθρωπική πρωτοβουλία – όσο αναγκαίες και αν είναι τέτοιες πρωτοβουλίες! Η καμπάνια θέλει να συνειδητοποιήσουμε ότι η κοινωνία μας με αυτά τα στρατόπεδα δημιουργεί κοινωνικούς θεσμούς πολύ «χειρότερους», πολύ πιο επικίνδυνους και από τις φυλακές – όπου βέβαια και οι ίδιες οι φυλακές δεν συνιστούν δα και κανένα κόσμημα για την κοινωνία μας.
Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης δεν είναι φυλακές, το μακρύ και μαύρο παρελθόν τους δείχνει ξεκάθαρα ότι συνιστούν ένα ειδικό μοντέλο «διαχείρισης» πληθυσμών – ανεπιθύμητων για την εξουσία.
Το επιχείρημα εδώ είναι ότι στο πετσί και στο πρόσωπο των προσφύγων η κοινωνία μας εξασκείται αλλά και εθίζεται σε επικίνδυνες πολιτικές, οι οποίες απαξιώνουν και υποσκάπτουν σημαντικά συστατικά μιας δημοκρατικής πολιτείας (κράτος δικαίου, κράτος πρόνοιας κ.λπ.). Η αντιμετώπιση των προσφύγων και μεταναστών μπορεί να λειτουργήσει ως μεγεθυντικός καθρέφτης για την κατανόηση αυτού του μετασχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας.
Η λογική του στρατοπέδου χρησιμοποιεί κατ’ αρχήν τους μετανάστες ως «πρώτη ύλη» όπου θεσμικά δοκιμάζονται και εφαρμόζονται αλλαγές, οι οποίες δρομολογούνται για το σύνολο της κοινωνίας.
Η υποχώρηση του κοινωνικού κράτους αντικαθίσταται από ένα κράτος-τιμωρό. Παράλληλα με τη γενίκευση της εργασιακής και κοινωνικής ανασφάλειας, ετοιμάζεται ένα ποινικό-τιμωρητικό κράτος, το οποίο όχι μόνο δεν θεωρεί υποχρέωσή του να αναλάβει πρωτοβουλίες για τους κοινωνικά αδύναμους, αλλά αντιθέτως, ανακηρύσσει την ίδια τη φτώχεια σε έγκλημα και οι πρωτοβουλίες του στοχεύουν πλέον στην καταστολή και στον εγκλεισμό, στη στρατοπέδευση της εξαθλίωσης – περιλαμβάνοντας βέβαια και την καταστολή της αντίστασης στην εξαθλίωση!
Μια σημαντική «λεπτομέρεια» εδώ είναι επίσης ότι με την κίνηση προς την εγκληματοποίηση της φτώχειας (και της μετανάστευσης) πραγματοποιείται μια ιδιόμορφη αξιακή, ριζική νομική αντιστροφή: Γνωρίζουμε ότι σε κάθε έγκλημα υπάρχουν θύτες και θύματα. Μόνο που στη συγκεκριμένη περίπτωση οι παρουσιαζόμενοι ως θύτες –οι φτωχοί και οι μετανάστες δηλαδή– είναι τα πραγματικά θύματα, και όλες οι άλλες κοινωνικές ομάδες είμαστε ουσιαστικά οι επωφελούμενοι.
Είναι περισσότερο από απίθανο η ισχύς των πολιτικών που υφίστανται πρώτοι και εντονότερα οι πρόσφυγες και μετανάστες να μη γενικευτεί επίσης και σε άλλα κομμάτια του πληθυσμού. Μια σειρά από χαρακτηριστικά των συνθηκών διαβίωσης των προσφύγων και μεταναστών μπορούμε συνεπώς να τα εκλάβουμε και ως προβολή στο μέλλον, το οποίο επιφυλάσσεται και για άλλες (κοινωνικά ή/και πολιτικά) ανίσχυρες ομάδες.
Και έχουμε ήδη ενδείξεις για τη γενίκευση, τη «διάχυση» τέτοιων ακροδεξιών (ανα)λύσεων και πολιτικών στην κοινωνία συνολικότερα, πέρα από πρόσφυγες οι οποίοι πέρασαν –πώς αλλιώς άλλωστε;– παράνομα τα σύνορα: Στα στρατόπεδα βρίσκονται ήδη και πρώην νόμιμοι μετανάστες, οι οποίοι λόγω ανεργίας δεν μπορούν πλέον να αντιμετωπίσουν τις κυνικές απαιτήσεις του ελληνικού καθεστώτος μετανάστευσης. Η λογική του κράτους-τιμωρού, όμως, φαίνεται να αγκαλιάζει και («ντόπιους») χρήστες απαγορευμένων ουσιών που μεταφέρονται στην Αμυγδαλέζα, οροθετικές (εκδιδόμενες και μη) γυναίκες… στη συνέχεια θα ακολουθήσουν σίγουρα και άλλοι… μάλλον «ντόπιοι» φτωχοί και άνεργοι.
Ευκαιρία για… ΣΔΙΤ
Αυτή η καθ’ όλα ακροδεξιά λογική εγκλωβίζει κοινωνικά ζητήματα σε ζητήματα αστυνόμευσης και στρατοπέδευσης. Η φτώχεια μετατρέπεται σε παράβαση και έγκλημα, η οποία στο νεοφιλελεύθερο τοπίο ενδιαφέρει μόνον ως ευκαιρία «σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα», ως πηγή κερδοφορίας για ιδιωτικές εταιρείες catering και security – των στρατοπέδων. (Για την πολιτική οικονομία των στρατοπέδων θα πρέπει να μιλήσουμε μια επόμενη φορά.)
Η καμπάνια ενάντια στα στρατόπεδα αποτελεί δράση ενάντια σ’ αυτή τη συνολική πολιτική μετατροπή της ελληνικής κοινωνίας σε στρατόπεδο για τους (όλο και περισσότερους) φτωχούς και αδύναμους!
* Αναπλ. καθ. Κλινικής Κοινωνικής Ψυχολογίας στο ΠΤΔΕ του Αριστοτελείου Παν/μίου Θεσσαλονίκης marvakis@eled.auth.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου