Η μανιοκατάθλιψη του Αντρέα Παπανδρέου Tvxs Αφιέρωμα

Η μανιοκατάθλιψη του Αντρέα Παπανδρέου

Tvxs Αφιέρωμα

08:01 | 21 Αυγ. 2015

Τελευταία ανανέωση 20:16 | 21 Αυγ. 2015

  

Το τρίτο μέρος του αφιερώματος του Tvxs για τους «άρρωστους που θέλουν να μας κυβερνήσουν» αναφέρεται σε κάποιον που μας κυβέρνησε ήδη, σφραγίζοντας μάλιστα την πορεία της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες.

Στο εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο του «Η Αλλαγή τελείωσε νωρίς»(*) ο Παρασκευάς Αυγερινός περιγράφει τα συμπτώματα της διπολικής διαταραχής(μανιοκατάθλιψη) από την οποία υπέφερε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Η ασθένεια θα υποτροπιάσει ενώ το ΠΑΣΟΚ ετοιμάζεται να αναλάβει την εξουσία και το σχετικό κεφάλαιο του βιβλίου έχει τίτλο «Ο Αντρέας άρρωστος».

Μετά το καλοκαίρι του ’79 ο Αντρέας αρρώστησε. Για πολλές βδομάδες δεν κατέβαινε στις συνεδριάσεις γιατί ήταν, όπως μας διαμήνυαν, αδιάθετος. Ένας κλειστός κύκλος του στενού του περιβάλλοντος τον συντρόφευε και τον κρατούσε απόλυτα περιορισμένο στο σπίτι να μην τον συναντήσει κανείς. Με το φόβο να γίνει γνωστή η κατάστασή του και η αδυναμία του να ασκήσει τα καθήκοντά του απέφευγαν και τους γιατρούς. Είχαν επιλέξει εναλλακτικές θεραπείες ανύπαρκτης αποτελεσματικότητας και αξιοπιστίας, καλούσαν ομοιοθεραπευτές, όπως τον Βυθούλκα, γι’ αυτούς ο Αντρέας δεν ήταν άρρωστος απλά δεν είχε διάθεση, όπως έλεγαν, ήταν στενοχωρημένος.

Γύρω του όλη αυτή η αυλή καμιά ψυχολογική βοήθεια δεν του προσέφερε, αντίθετα η συνεχής παρουσία της λειτουργούσε αρνητικά και τον επιβάρυνε. Ασκούσαν ασφυκτικό έλεγχο προστασίας επάνω του και εκμεταλλευόμενοι την αδυναμία του, περισσότερο την αδιαφορία, χαρακτηριστικό σύμπτωμα της νόσου, του περνούσαν ό,τι ήθελαν. Ο Δημήτρης Μαρούδας κόμιζε τις απόψεις και τα αιτήματα Λαμπράκη(επικεφαλής του ομόνυμου συγκροτήματος τύπου-ΣΣ) - Καψή(διευθυντής τότε στην εφημερίδα "Τα Νέα"-ΣΣ) «πάρτε τον Μαγκάκη και θα σας στηρίξουμε», η Αγγέλα Κοκόλα επανήλθε στο Καστρί, ενώ άρχισε και η επαφή με τον Αντώνη Λιβάνη, τον οποίο προόριζαν για τη Βουλή στη θέση του Πέτρου Μώραλη, διευθυντή της Κοινοβουλευτικής Ομάδας. Επειδή αναφέρθηκα στον Γεώργιο Μαγκάκη οφείλω να πω ότι ο Γ.Μαγκάκης τίμησε το ΠΑΣΟΚ και υπήρξε από τις αξιολογότερες πολιτικές μορφές της μεταπολίτευσης.

Από το ευρύτερο περιβάλλον του Καστριού μόνον ο Απόστολος Λάζαρης ήταν ειλικρινής και ευτυχώς συμβούλευε και ενεργούσε σωστά. Πρέπει να γνώριζε την κατάσταση του Προέδρου και όπως μου έλεγε ήταν πολύ ανήσυχος. Όλη αυτή η αυλή του Καστριού προσπαθούσε να τον διασκεδάσει, και πολλές φορές κατάφευγε σε τρόπους μειωτικούς για τον Αντρέα, τον έβαζαν να παίζει μαζί τους χαρτιά για να τον απαλλάξουν από τη… στενοχώρια του!! Μαζεμένοι και εγκατεστημένοι εκεί όλοι οι γνωστοί και πιστοί.. φίλοι και ο ιατρικός σύμβουλος γυναικολόγος Θέμης Λαμπρινόπουλος.

Ο χαρακτήρας του Αντρέα είχε μεταβληθεί, δεν ασχολείτο με σοβαρά θέματα, ήταν εσωτερικά εκμηδενισμένος, παραπονιόταν για βασανιστική αϋπνία και κατάφευγε στα φάρμακα. Είχε όλη τη συμπτωματολογική εικόνα της κατάθλιψης. Τελικά το περιβάλλον, αφού πέρασαν πολλές βδομάδες, πείστηκε ότι ο Αντρέας δεν είναι στενοχωρημένος, ότι είναι πολύ άρρωστος και ότι έπρεπε να ασχοληθούν σοβαρά μαζί του και έτσι έγινε. Με πήρε στο τηλέφωνο η Μαργαρίτα και μου ζήτησε να ανέβω στο Καστρί γιατί ο Αντρέας δεν είναι καλά.

Τον βρήκα καθισμένο σε μια πολυθρόνα, φορούσε τη ρόμπα του, δε σηκώθηκε, δε με ρώτησε γιατί πήγα. Τον συνόδεψα στον ψυχίατρο και, όπως περίμενα, η διάγνωση ήταν «βαριάς μορφής κατάθλιψη». Δε θυμάμαι αν μου το είπε ακριβώς έτσι, αλλά εγώ έτσι το εξέλαβα. Ιατρικά αυτή η καταθλιπτική κρίση αναφέρεται ως «διπολική διαταραχή».

Ακολούθησε πολύμηνη θεραπεία φαρμακευτικής και ψυχολογικής υποστήριξης. Άργησε να συνέλθει. Πρέπει να πω ότι τότε, στις παραμονές της με βεβαιότητα αναμενόμενης Πρωθυπουργίας, του επέβαλαν τη διακοπή μιας μακράς ερωτικής σχέσης που διατηρούσε και δεν αποκλείω ότι αυτή η απογοήτευση αποτέλεσε και την κύρια αφορμή της καταθλιπτικής κρίσης. Μετά από μήνες, ένα βράδυ στις αρχές του ’80 καλεσμένοι στο σπίτι της Μελίνας, τον θυμάμαι να μην έχει ακόμα αποκατασταθεί, να μην τον ικανοποιεί η συντροφιά και η συζήτηση, να μη συμμετέχει. Τον κοιτάζαμε και αναρωτιόμασταν αν το όνειρο τέλειωσε. Καταφέραμε βέβαια να μην περάσει στη δημοσιότητα το θέμα και μόνον ο βουλευτής της Ν.Δ. Θανάσης Κανελλόπουλος είχε γράψει κάποια μέρα στον τύπο ότι ο Αντρέας είναι πολύ άρρωστος και αναχωρεί για την Αμερική. Δεν είχε συνέχεια. Απ’ ό,τι γνωρίζω δεν παρουσίασε άλλη καταθλιπτική κρίση, τον παρακολουθούσε βέβαια τακτικά ψυχίατρος. Δεν ξέρω αν άλλοτε είχε υποστεί τέτοιες κρίσεις, όταν όμως του ανακοινώσαμε αυτό που του συνέβαινε έδειξε να το γνώριζε. Δεν ξέρω τι είπε στον ψυχίατρο.

Στο επόμενο: μια άγνωστη ψυχολογική κρίση του Αντρέα Παπανδρέου και πώς η ασθένεια του επηρέασε την πρωθυπουργία και την κυβερνητική πολιτική.

(*) Εκδόσεις Εστία, 2013