Εξαντλήσαμε τη Γη μέσα σε 8 μήνες και ζούμε με… δανεικά

SOS

13:18 | 15 Αυγ. 2015

Τελευταία ανανέωση 13:21 | 15 Αυγ. 2015

  

Κάθε χρόνο εξαντλούμε όλο και νωρίτερα την ικανότητα της Γης να υποστηρίζει τον τρόπο ζωής μας, με αποτέλεσμα αφού έχουμε υπερσπαταλήσει τους φυσικούς πόρους μας, να ζούμε με… δανεικούς από το ίδιος μας το μέλλον. Φέτος, σε λιγότερο από 8 μήνες, η ανθρωπότητα ζήτησε από τη φύση όσα αυτή θα μπορούσε να μας δώσει σε έναν ολόκληρο χρόνο.

Η ημέρα που «τερματίσαμε» το κοντέρ της αντοχής του πλανήτη μας το 2015 είναι η 13η Αυγούστου, ενώ μόλις πριν από 15 χρόνια η αντίστοιχη μέρα ήταν περίπου στις αρχές Οκτωβρίου, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα παγκοσμίως η δεξαμενή σκέψης για τη βιωσιμότητα GlobalFootprintNetwork. Η Ελλάδα δυστυχώς ακολουθεί αυτόν τον φρενήρη ρυθμό εξάντλησης των φυσικών πόρων, καθώς ο τρόπος ζωής μας «απαιτεί» 2,5 πλανήτες, όπως επισημαίνει η WWF.

Οι διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις της ανθρωπότητας σε φυσικούς πόρους και οι αυξανόμενες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ασκούν τεράστιες πιέσεις στη βιοποικιλότητα του πλανήτη μας και απειλούν τη μελλοντική μας ασφάλεια, υγεία και ευημερία. Η απληστία με την οποία η ανθρωπότητα απομυζά τη Γη έχει αρχίσει εδώ και δεκαετίες να γίνεται ολοένα και πιο εμφανής, μέσα από ξηρασίες, έλλειψη νερού, διάβρωση εδαφών, απώλεια βιοποικιλότητας, αποψίλωση δασών και συσσώρευσης διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Οι συνέπειες είναι ήδη επώδυνες: παγκόσμιο κύμα «κλιματικών» προσφύγων, έλλειψη πόρων, ανυπολόγιστες οικονομικές ζημίες είναι μερικές μόνο από αυτές.

Η κρίσιμη κατάσταση της βιοποικιλότητας της Γης επιβεβαιώνεται με επώδυνο τρόπο, καθώς συνολικά οι πληθυσμοί ψαριών, πτηνών, θηλαστικών, αμφιβίων και ερπετών έχουν μειωθεί κατά 52% από το 1970 μέχρι σήμερα, σημειώνει σε ανακοίνωση της η WWF. Η μεγαλύτερη μείωση καταγράφεται στα είδη του γλυκού νερού που έχουν υποστεί μια πληθυσμιακή μείωση της τάξης του 76%, διπλάσια σχεδόν από αυτήν των χερσαίων και θαλάσσιων ειδών.

Σημαντικό μέρος του Οικολογικού Αποτυπώματος είναι το «ανθρακικό αποτύπωμα», το σύνολο δηλαδή των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου, τονίζει επίσης η οργάνωση. Πρόκειται για μία πολύ απλή εξίσωση αν σκεφτεί κανείς το εξής: ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η γεωργία, η κτηνοτροφία, η ξυλεία και η δόμηση, ανταγωνίζονται μεταξύ τους για χώρο πάνω στον πλανήτη και μειώνουν τις εκτάσεις εκείνες που μπορούν να απορροφήσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από την καύση ορυκτών καυσίμων. Έτσι, οι τελευταίες συσσωρεύονται στην ατμόσφαιρα, προκαλώντας την κλιματική αλλαγή και απειλώντας τον τρόπο ζωής μας. Αν σε αυτή την εξίσωση, προσθέσει κανείς και την διαρκώς αυξανόμενη κατανάλωση, καταλαβαίνει την κρισιμότητα της κατάστασης.

«Το ανθρακικό αποτύπωμα της ανθρωπότητας από μόνο του υπερδιπλασιάστηκε από τις αρχές της δεκαετίας του ‘70, που είναι το σημείο κατά το οποίο ο κόσμος άρχισε να υπερβαίνει τους πόρους της γης. Οι απαιτήσεις της ανθρωπότητας, το Οικολογικό μας Αποτύπωμα δηλαδή, ολοένα και απομακρύνονται από αυτά που πλανήτης μπορεί να υποστηρίξει (βιοϊκανότητα). Το ανθρακικό αποτύπωμα παραμένει ο ταχύτερα αυξανόμενος λόγος που αυτό συμβαίνει», δήλωσε ο Mathis Wackernagel, Πρόεδρος του GlobalFootprintNetwork και συνδημιουργός του συστήματος μέτρησης του Οικολογικού Αποτυπώματος. «Η παγκόσμια συμφωνία απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα που αποτελεί κεντρικό θέμα συζήτησης σε όλο τον κόσμο, ενόψει της Παγκόσμιας Συνόδου για την Κλιματική Αλλαγή στο Παρίσι, μπορεί να επιβραδύνει σημαντικά τον φρενήρη ρυθμό διόγκωσης του Οικολογικού Αποτυπώματος και να συμβάλει στη μελλοντική μείωσή του», τόνισε επίσης.

COP21 - Μια δεύτερη ή μια χαμένη ευκαιρία;

Η συμφωνία για το κλίμα στην οποία αναμένεται να καταλήξουν οι ηγέτες κατά την Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για το Κλίμα στο Παρίσι (COP21) αυτόν τον Δεκέμβριο, θα εστιάζει στον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη μέσα στο πλαίσιο των 2 βαθμών Κελσίου, σε σχέση με τα επίπεδα της προ-βιομηχανικής περιόδου. Ο κοινός αυτός στόχος θα απαιτεί από τα κράτη να εφαρμόσουν πολιτικές πλήρους απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα μέχρι το 2070, σύμφωνα με τις συστάσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IntergovernmentalPanelonClimateChange - IPCC), πράγμα που θα έχει άμεσο αντίκτυπο στο Οικολογικό Αποτύπωμα των χωρών. 

Σε μια υπόθεση εργασίας κατά την οποία οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα μειωθούν ως το 2030 κατά τουλάχιστον 30% σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα, και σε συμφωνία με το προτεινόμενο σενάριο του IPCC, η Ημέρα Εξάντλησης της Γης θα μετακινηθεί πίσω στις 16 Σεπτεμβρίου του 2030 (υποθέτοντας βέβαια ότι οι υπόλοιπες συνιστώσες του Αποτυπώματος συνεχίζουν να επεκτείνονται με τον τρέχοντα ρυθμό), σύμφωνα με το GlobalFootprintNetwork.

Αυτό δεν είναι απίθανο. Για παράδειγμα η Δανία έχει επιτύχει μείωση των εκπομπών της με αυτό το ρυθμό: Κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες μείωσε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 33%. (Δείτε σημειώσεις προς συντάκτες)

Η Ελλάδα, οι ρυθμοί κατανάλωσης της οποίας αντιστοιχούν σε 2,5 πλανήτες, μπορεί επίσης να βελτιωθεί σημαντικά, ειδικά αν στρέψει το ενεργειακό της μοντέλο στην εξοικονόμηση και στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, υποκαθιστώντας τον λιγνίτη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (παραπάνω από το 35% των εκπομπών αερίου φαινομένου του θερμοκηπίου της χώρας προήλθαν από τον λιγνίτη την πενταετία 2008-2012). 

Σε αντίθεση με τα παραπάνω σενάρια, αν συνεχίσουμε με τις ίδιες πρακτικές ως το 2030 θα καταναλώνουμε τους πόρους που ισοδυναμούν με δύο πλάνητες σε σχέση με 1,6 πλανήτη που είναι η αντίστοιχη αναλογία φέτος, ενώ η Μέρα Εξάντλησης της Γης θα είναι στο τέλος Ιούνη.