Πού πήγαν οι «αγανακτισμένοι»
Του Τάσου Τσακίρογλου
Οι συζητήσεις, οι προβληματισμοί, τα ερωτήματα και η αμφισβήτηση που για κάποιους μήνες έθεσαν οι κινητοποιήσεις των «αγανακτισμένων», με όλα τα προβλήματα και τους περιορισμούς τους, άνοιξαν μια προσωρινή σχισμή στο πέπλο που σκεπάζει την πραγματικότητα. Τώρα το πέπλο αυτό μοιάζει να έχει ξαναπάρει την αρχική του θέση.
«Οι φιέστες είναι εύκολες. Το πραγματικό τεστ της αξίας τους όμως είναι το τι θα μείνει την επόμενη μέρα, πόσο θ” αλλάξει η κανονικότητα της καθημερινής μας ζωής» λέει ο Σλάβοϊ Ζίζεκ, σ” ένα άρθρο του για το Occupy Wall Street.
Τι απέμεινε λοιπόν στην Ελλάδα; Μάλλον η αμηχανία που προκαλούν οι δύσκολες ερωτήσεις. Δηλαδή όχι το τι δεν θέλουμε, αλλά το τι θέλουμε. Δηλαδή η μετάβαση από την οργή στην ελπίδα. Και η ελπίδα συνεπάγεται ένα νέο όραμα, ένα ορθολογικό εναλλακτικό σχέδιο – έστω και ουτοπικό, με την έννοια που προσέδωσε στη λέξη αυτή ο επαναστατικός ρομαντισμός: «Η ουτοπία τού σήμερα είναι η πραγματικότητα του αύριο» (Βικτόρ Ουγκό).
Συνεπάγεται την αναζήτηση της αυτονομίας κόντρα στον ετεροκαθορισμό. Διεκδίκηση της ατομικής αυτοπραγμάτωσης και κοινωνικών συνθηκών που θα την ευνοούν. Κόντρα στον «καιροσκοπισμό» του καπιταλισμού που μπορεί να επιβάλλει την εναλλαγή: σήμερα ναρκωμένος καταναλωτής (μέσω του θριάμβου της πίστωσης), αύριο πένητας μισοεργαζόμενος ή άνεργος, ανάλογα με τα οικονομικά σχέδια του διεθνούς οικονομικού διευθυντηρίου. Ομως πάντα δέσμιος, εξαρτημένος και ενεργούμενο αλλότριων δυνάμεων. Ενα α-πολιτικό ον με απαλλοτριωμένες τις δημιουργικές και συνεργατικές του δυνάμεις.
Η σημερινή αδυναμία της Αριστεράς να προτείνει ένα έτοιμο «σχέδιο διάσωσης» είναι η δική μας αδυναμία και έλλειψη βούλησης να το διεκδικήσουμε. Είναι η δική μας καταστροφική επιλογή της ανάθεσης. Χθες αναθέταμε στα κόμματα εξουσίας να διαχειριστούν εν λευκώ τις ζωές μας, έναντι ενός καταναλωτικού ή προσωπικού «αντίδωρου». Σήμερα θέλουμε ν” αναθέσουμε στην Αριστερά να μας βγάλει από το πηγάδι. Φυσικά χωρίς να ξεβολευτούμε, χωρίς να μπούμε στη βάσανο του στοχασμού και, κυρίως, χωρίς να ρισκάρουμε.
Ερωτήματα όπως ποιο κοινωνικό σύστημα είναι δυνατόν να αντικαταστήσει τον καπιταλισμό, τι είδους κόμματα θέλουμε, τι τύπου νέους ηγέτες προτιμάμε, ποια εκπαίδευση είναι η καλύτερη -και άλλα πολλά- παραμένουν μετέωρα, όπως μετέωροι και περιδεείς στέκονται οι περισσότεροι μπροστά στην κοινωνική καταστροφή που βιώνουμε. «Η ελπίδα είναι η αναζήτηση νοήματος, είναι το αντίδοτο στον φόβο. Απαιτείται μια μεγάλη διανοητική κινητοποίηση για να καταλάβουμε τι συμβαίνει γύρω μας» λέει ο καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής, Στέλιος Στυλιανίδης. Ελπίδα, αναζήτηση νοήματος και, επιπρόσθετα, ευθύνη και διακινδύνευση απέναντι στους μηχανισμούς αλλοτρίωσης και ακύρωσης της σκέψης.
t.tsakiroglou@efsyn.gr
Οι συζητήσεις, οι προβληματισμοί, τα ερωτήματα και η αμφισβήτηση που για κάποιους μήνες έθεσαν οι κινητοποιήσεις των «αγανακτισμένων», με όλα τα προβλήματα και τους περιορισμούς τους, άνοιξαν μια προσωρινή σχισμή στο πέπλο που σκεπάζει την πραγματικότητα. Τώρα το πέπλο αυτό μοιάζει να έχει ξαναπάρει την αρχική του θέση.
«Οι φιέστες είναι εύκολες. Το πραγματικό τεστ της αξίας τους όμως είναι το τι θα μείνει την επόμενη μέρα, πόσο θ” αλλάξει η κανονικότητα της καθημερινής μας ζωής» λέει ο Σλάβοϊ Ζίζεκ, σ” ένα άρθρο του για το Occupy Wall Street.
Τι απέμεινε λοιπόν στην Ελλάδα; Μάλλον η αμηχανία που προκαλούν οι δύσκολες ερωτήσεις. Δηλαδή όχι το τι δεν θέλουμε, αλλά το τι θέλουμε. Δηλαδή η μετάβαση από την οργή στην ελπίδα. Και η ελπίδα συνεπάγεται ένα νέο όραμα, ένα ορθολογικό εναλλακτικό σχέδιο – έστω και ουτοπικό, με την έννοια που προσέδωσε στη λέξη αυτή ο επαναστατικός ρομαντισμός: «Η ουτοπία τού σήμερα είναι η πραγματικότητα του αύριο» (Βικτόρ Ουγκό).
Συνεπάγεται την αναζήτηση της αυτονομίας κόντρα στον ετεροκαθορισμό. Διεκδίκηση της ατομικής αυτοπραγμάτωσης και κοινωνικών συνθηκών που θα την ευνοούν. Κόντρα στον «καιροσκοπισμό» του καπιταλισμού που μπορεί να επιβάλλει την εναλλαγή: σήμερα ναρκωμένος καταναλωτής (μέσω του θριάμβου της πίστωσης), αύριο πένητας μισοεργαζόμενος ή άνεργος, ανάλογα με τα οικονομικά σχέδια του διεθνούς οικονομικού διευθυντηρίου. Ομως πάντα δέσμιος, εξαρτημένος και ενεργούμενο αλλότριων δυνάμεων. Ενα α-πολιτικό ον με απαλλοτριωμένες τις δημιουργικές και συνεργατικές του δυνάμεις.
Η σημερινή αδυναμία της Αριστεράς να προτείνει ένα έτοιμο «σχέδιο διάσωσης» είναι η δική μας αδυναμία και έλλειψη βούλησης να το διεκδικήσουμε. Είναι η δική μας καταστροφική επιλογή της ανάθεσης. Χθες αναθέταμε στα κόμματα εξουσίας να διαχειριστούν εν λευκώ τις ζωές μας, έναντι ενός καταναλωτικού ή προσωπικού «αντίδωρου». Σήμερα θέλουμε ν” αναθέσουμε στην Αριστερά να μας βγάλει από το πηγάδι. Φυσικά χωρίς να ξεβολευτούμε, χωρίς να μπούμε στη βάσανο του στοχασμού και, κυρίως, χωρίς να ρισκάρουμε.
Ερωτήματα όπως ποιο κοινωνικό σύστημα είναι δυνατόν να αντικαταστήσει τον καπιταλισμό, τι είδους κόμματα θέλουμε, τι τύπου νέους ηγέτες προτιμάμε, ποια εκπαίδευση είναι η καλύτερη -και άλλα πολλά- παραμένουν μετέωρα, όπως μετέωροι και περιδεείς στέκονται οι περισσότεροι μπροστά στην κοινωνική καταστροφή που βιώνουμε. «Η ελπίδα είναι η αναζήτηση νοήματος, είναι το αντίδοτο στον φόβο. Απαιτείται μια μεγάλη διανοητική κινητοποίηση για να καταλάβουμε τι συμβαίνει γύρω μας» λέει ο καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής, Στέλιος Στυλιανίδης. Ελπίδα, αναζήτηση νοήματος και, επιπρόσθετα, ευθύνη και διακινδύνευση απέναντι στους μηχανισμούς αλλοτρίωσης και ακύρωσης της σκέψης.
t.tsakiroglou@efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου