Έντυπη Έκδοση
Ελευθεροτυπία, Σάββατο 20 Ιουλίου 2013
Διότι στο «Περλιμπλίν και Μπελίσα» (με συμπρωταγωνίστρια τη Δήμητρα Ματσούκα, τη Δευτέρα παρουσιάζεται στο Βεάκειο, την Τρίτη στην Ηλιούπολη και την Τετάρτη στο Γαλάτσι) τη σκηνοθεσία υπογράφει ο «κοσμοκαλόγερος» του ελληνικού θεάτρου, Δήμος Αβδελιώδης.
Πριν από την «Τίρζα», που πασχίζει ο ηθοποιός 5 χρόνια να ανεβάσει, ο Ολλανδός συγγραφέας, που επισκέφθηκε το Γκουαντάναμο και τα ολλανδικά στρατεύματα σε Ιράκ και Αφγανιστάν, συνέγραψε το «The Jewish Messiah» για «έναν Χίτλερ από την ανάποδη, ο οποίος κάνει παγκόσμιο πόλεμο μοιράζοντας πυραύλους σε όλη τη γη. Είναι ένα βαθιά πολιτικό κείμενο, χωρίς να έχει την πολιτική σε πρώτο επίπεδο, με φοβερό κυνισμό και αυτοσαρκασμό. Ο συγγραφέας του είναι συγγενής με τη Σάρα Κέιν και τον Πίντερ».
- Η «προθέρμανση» με τον Λόρκα είναι, πάντως, τελείως κόντρα.
«Ο Αβδελιώδης είναι βηματισμός μέσα από σιδερένια παπούτσια. Δεν σου επιτρέπει να φορέσεις την ελβιέλα σου. Σου βάζει σιδερένια παπούτσια και αν μπορείς να προχωρήσεις, καλώς, αλλιώς σπας τα μούτρα σου».
- Επέλεξε τη φόρμα του κουκλοθεάτρου. Γιατί;
«Είναι ένα κουκλοθέατρο που παραπέμπει σε λαϊκή όπερα. Κι εμείς εμφανιζόμαστε σαν κούκλες. Γιατί ο έρωτας ζωντανεύει ακόμη και τα ξύλινα κατασκευάσματα. Αυτό είναι το έργο. Είναι μια παραβολή. Εχει παιχτεί και στην Ισπανία για κουκλοθέατρο».
- Η ποίηση και ο λυρισμός του Λόρκα τι μπορούν να εκπέμψουν σε εποχές αντιποιητικές, αντιλυρικές, αντιερωτικές σαν τη σημερινή;
«Το έργο μιλά για το αν διακινδυνεύουμε για κάποια πράγματα, αν βάζουμε το κεφάλι μας στον ντορβά ή περνάμε επιδερμικά τη ζωή μας. Ο ήρωας, ένας διανοούμενος, βυθισμένος στα βιβλία του, ερωτεύεται και ρισκάρει. Κερδίζει τον έρωτα και χάνει τη ζωή του. Αξίζει τον κόπο; Κάποια στιγμή δηλώνει ότι βρίσκεται "μακριά από τον κόσμο και από τη γελοία ηθική των ανθρώπων"».
- Υπάρχει κάτι για το οποίο ο μέσος Ελληνας βάζει το κεφάλι του στον ντορβά;
«Υπάρχει κάτι παρήγορο μέσα σε μια σκατά εποχή. Μέσα σ' αυτή τη φοβερή απαξίωση σε όλα τα επίπεδα, οι άνθρωποι ανακαλύπτουν ξανά ποιες είναι οι αξίες. Αρχίζουν και πετούν το έρμα, τα βαρίδια, τα περιττά. Ο κόσμος ανακαλύπτει πάλι τι έχει αξία στη ζωή του. Εχει αξία το παιδί του, έχει αξία η γυναίκα του, ο άνδρας του, ο διπλανός του; Η έννοια αλληλεγγύη είναι εντελώς νέα, σε μια κοινωνία που κανονικά θα έπρεπε να αλληλοσπαραχθεί για να επιβιώσει. Αρχίζουν και φαίνονται ψήγματα κοινωνικής και προσωπικής οργάνωσης, που δεν έχει ούτε τις κομματικές ταυτότητες ούτε κάποια κομματική προστασία. Γιατί πάντα χρειαζόμασταν ένα περιβάλλον προστασίας για να λειτουργούμε, μια ομπρέλα. Αρχίζει να καταλαβαίνει ο κόσμος ότι η ομπρέλα είναι ο ίδιος του ο εαυτός και ο διπλανός του».
- Η «ομπρέλα» της δικομματικής κυβέρνησης σας εμπνέει εμπιστοσύνη; Η αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την τρικομματική συγκυβέρνηση ήταν αναμενόμενη;
«Πιστεύω ότι έπρεπε να φύγει αναγκαστικά η ΔΗΜΑΡ. Υπήρχε μια κόκκινη γραμμή. Πρέπει να κρατάς ένα στοιχειώδες μέτρο στα πράγματα. Και το στοιχειώδες μέτρο προφανώς είχε ξεπεραστεί από καιρό. Δεν μπορείς να είσαι διακοσμητικός σε μια κυβέρνηση -αν και εγώ ήμουν από την αρχή υπέρ του να είναι η ΔΗΜΑΡ σ' αυτήν. Σε μια τόσο κρίσιμη εποχή χρειαζόταν μια κοινή αντίληψη για τα πράγματα, που θα σήμαινε τη σωτηρία της Ελλάδας».
- Την είδαμε τη σωτηρία της Ελλάδας;
«Οχι».
- Τι είδαμε;
«Είδαμε ένα Μνημόνιο να μεγαλώνει μαζί με το χρέος μας. Ενας άξονας σε μια εποχή μεγάλης σύγχυσης είναι να μπορείς να κρατάς ένα μέτρο στα πράγματα. Οχι από συντηρητισμό, αλλά από φρένο, για να μην κάνεις επιπολαιότητες».
- Το μέτρο πρέπει να το κρατήσουν οι πολίτες όταν το επίσημο κράτος το έχει χάσει προ πολλού;
«Εχετε δίκιο. Αλλά η πρόθεσή μου ως πολίτης είναι το να ομονοήσουμε παρά να διχαστούμε. Το διχασμό τον έχουμε δει. Αν και η κοινωνία μας οδηγείται μαθηματικά, από μόνη της, σε συγκρουσιακή κατάσταση».
- Δεν θέλετε κανενός είδους σύγκρουση;
«Δεν θέλω τη σύγκρουση για τη σύγκρουση».
- Τη σύγκρουση τη βλέπουμε, ωστόσο, γύρω μας παντού.
«Παγκοσμίως. Αλλά ο Ελληνας δεν κοιμάται. Υπάρχει μια ρήση του Ελύτη που λέει: Ο Ελληνας ξυπνά όταν τα όρια της βίας και της ντροπής έχουνε φτάσει στο ελάχιστό τους σημείο».
- Στην Ελλάδα ακόμα δεν έχουμε προσεγγίσει αυτό το σημείο;
«Προφανώς υπάρχει κι άλλο "λίπος". Δεν έχουμε φτάσει στα όρια της βίας και της ντροπής. Είμαστε σχετικά κοντά. Βεβαίως η καθημερινότητά μας μάς διαψεύδει».
- Δεν ξεπεράσαμε το όριο όταν αρπάζονται συντάξεις και μισθοί;
«Αυτό είναι αιτία πολέμου. Αλλά δεν έχουμε πανευρωπαϊκά μόνο εμείς τόσο χαμηλούς μισθούς. Το Παρίσι είναι καθημαγμένο. Εχει το 25% των μαγαζιών του κλειστά».
- Πώς, ενώ λεφτά δεν υπάρχουν, γίνονται τόσο πολλά πράγματα σήμερα το θέατρο;
«Οι περισσότεροι είναι απλήρωτοι. Εχει δημιουργηθεί ένα νέο είδος εργασιακών σχέσεων».
- Στο θέατρο μόνο;
«Παντού. Το νέο μοντέλο λέει "είμαι ευτυχής που εργάζομαι, ακόμα και χωρίς μισθό". Η εργασία πλέον δεν συνδέεται με την επιβίωση! Αλλά ο φασισμός, η ακρότητα είναι επακόλουθα της πίεσης που νιώθει ο κόσμος».
- Ο ακραίος καπιταλισμός που βιώνουμε ευθύνεται και για την ανάδυση του φασισμού;
«Δεν το συζητάμε! Ο ακραίος νεοφιλελευθερισμός ευθύνεται για τα αποτελέσματα αυτής της άκρατης απελευθέρωσης της αγοράς και της παρερμηνείας της. Δεν είμαι νεοφιλελεύθερος, αλλά θα ήθελα να βλέπω την αγορά ελεύθερη. Ομως η παρερμηνεία αυτού του μοντέλου συνέβαλε στο αποτέλεσμα ενός καπιταλιστικού Αρμαγεδδώνα ο οποίος αυτοτρώγεται. Ούτε οι αρχές του καπιταλισμού είναι σύμφωνες με αυτό που συμβαίνει. Πρόκειται για ένα αυτοάνοσο νόσημα του καπιταλισμού, για το οποίο δεν υπάρχουν αντιβιοτικά. Ευχή μου είναι να δημιουργηθούν νέες πολιτικές τάσεις που δεν θα έχουν τις ταυτότητες ούτε τα κόμπλεξ ούτε τα βαρίδια των προηγούμενων κοινωνικών μοντέλων. Μπορεί να δούμε δηλαδή στο μέλλον συνδυασμούς νέους, "άχρωμους", χωρίς τη ρετσέτα κοινωνικοπολιτικών μοτίβων...».
- Κάτι που αποτυπώνεται στις εξεγέρσεις στην Τουρκία και στη Βραζιλία;
«Ναι, αυτό είναι το βρέφος. Θέλει χρόνο για να γίνει παιδί και να λυτρωθεί».
Ελευθεροτυπία, Σάββατο 20 Ιουλίου 2013
«Δεν έχουμε φτάσει ακόμη στα όρια της βίας και της ντροπής»
Ο Στέλιος Μάινας και η Δήμητρα Ματσούκα ερμηνεύουν τον Περλιμπλίν και την Μπελίσα, του Λόρκα
Τελευταία ενημέρωση: 13:39 Δευτέρα 22 Ιουλίου 2013
Ο Στέλιος Μάινας, προτού βάλει μπροστά τη θεατρική μεταφορά της «Τίρζα», του βραβευμένου Ολλανδού Αρνον Γκρούνμπεργκ (σε σκηνοθεσία Κώστα Φιλίππογλου), ένα έργο-φωτιά για τη χρεοκοπία των δυτικών κοινωνιών και οικογενειών, προθερμαίνεται με έναν λυρικότατο Λόρκα, τον οποίο ωστόσο αναγκάστηκε να προσεγγίσει με «σιδερένια παπούτσια».
Διότι στο «Περλιμπλίν και Μπελίσα» (με συμπρωταγωνίστρια τη Δήμητρα Ματσούκα, τη Δευτέρα παρουσιάζεται στο Βεάκειο, την Τρίτη στην Ηλιούπολη και την Τετάρτη στο Γαλάτσι) τη σκηνοθεσία υπογράφει ο «κοσμοκαλόγερος» του ελληνικού θεάτρου, Δήμος Αβδελιώδης. Πριν από την «Τίρζα», που πασχίζει ο ηθοποιός 5 χρόνια να ανεβάσει, ο Ολλανδός συγγραφέας, που επισκέφθηκε το Γκουαντάναμο και τα ολλανδικά στρατεύματα σε Ιράκ και Αφγανιστάν, συνέγραψε το «The Jewish Messiah» για «έναν Χίτλερ από την ανάποδη, ο οποίος κάνει παγκόσμιο πόλεμο μοιράζοντας πυραύλους σε όλη τη γη. Είναι ένα βαθιά πολιτικό κείμενο, χωρίς να έχει την πολιτική σε πρώτο επίπεδο, με φοβερό κυνισμό και αυτοσαρκασμό. Ο συγγραφέας του είναι συγγενής με τη Σάρα Κέιν και τον Πίντερ».
- Η «προθέρμανση» με τον Λόρκα είναι, πάντως, τελείως κόντρα.
«Ο Αβδελιώδης είναι βηματισμός μέσα από σιδερένια παπούτσια. Δεν σου επιτρέπει να φορέσεις την ελβιέλα σου. Σου βάζει σιδερένια παπούτσια και αν μπορείς να προχωρήσεις, καλώς, αλλιώς σπας τα μούτρα σου».
- Επέλεξε τη φόρμα του κουκλοθεάτρου. Γιατί;
«Είναι ένα κουκλοθέατρο που παραπέμπει σε λαϊκή όπερα. Κι εμείς εμφανιζόμαστε σαν κούκλες. Γιατί ο έρωτας ζωντανεύει ακόμη και τα ξύλινα κατασκευάσματα. Αυτό είναι το έργο. Είναι μια παραβολή. Εχει παιχτεί και στην Ισπανία για κουκλοθέατρο». - Η ποίηση και ο λυρισμός του Λόρκα τι μπορούν να εκπέμψουν σε εποχές αντιποιητικές, αντιλυρικές, αντιερωτικές σαν τη σημερινή;
«Το έργο μιλά για το αν διακινδυνεύουμε για κάποια πράγματα, αν βάζουμε το κεφάλι μας στον ντορβά ή περνάμε επιδερμικά τη ζωή μας. Ο ήρωας, ένας διανοούμενος, βυθισμένος στα βιβλία του, ερωτεύεται και ρισκάρει. Κερδίζει τον έρωτα και χάνει τη ζωή του. Αξίζει τον κόπο; Κάποια στιγμή δηλώνει ότι βρίσκεται "μακριά από τον κόσμο και από τη γελοία ηθική των ανθρώπων"».
- Υπάρχει κάτι για το οποίο ο μέσος Ελληνας βάζει το κεφάλι του στον ντορβά;
«Υπάρχει κάτι παρήγορο μέσα σε μια σκατά εποχή. Μέσα σ' αυτή τη φοβερή απαξίωση σε όλα τα επίπεδα, οι άνθρωποι ανακαλύπτουν ξανά ποιες είναι οι αξίες. Αρχίζουν και πετούν το έρμα, τα βαρίδια, τα περιττά. Ο κόσμος ανακαλύπτει πάλι τι έχει αξία στη ζωή του. Εχει αξία το παιδί του, έχει αξία η γυναίκα του, ο άνδρας του, ο διπλανός του; Η έννοια αλληλεγγύη είναι εντελώς νέα, σε μια κοινωνία που κανονικά θα έπρεπε να αλληλοσπαραχθεί για να επιβιώσει. Αρχίζουν και φαίνονται ψήγματα κοινωνικής και προσωπικής οργάνωσης, που δεν έχει ούτε τις κομματικές ταυτότητες ούτε κάποια κομματική προστασία. Γιατί πάντα χρειαζόμασταν ένα περιβάλλον προστασίας για να λειτουργούμε, μια ομπρέλα. Αρχίζει να καταλαβαίνει ο κόσμος ότι η ομπρέλα είναι ο ίδιος του ο εαυτός και ο διπλανός του».
- Η «ομπρέλα» της δικομματικής κυβέρνησης σας εμπνέει εμπιστοσύνη; Η αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την τρικομματική συγκυβέρνηση ήταν αναμενόμενη;
«Πιστεύω ότι έπρεπε να φύγει αναγκαστικά η ΔΗΜΑΡ. Υπήρχε μια κόκκινη γραμμή. Πρέπει να κρατάς ένα στοιχειώδες μέτρο στα πράγματα. Και το στοιχειώδες μέτρο προφανώς είχε ξεπεραστεί από καιρό. Δεν μπορείς να είσαι διακοσμητικός σε μια κυβέρνηση -αν και εγώ ήμουν από την αρχή υπέρ του να είναι η ΔΗΜΑΡ σ' αυτήν. Σε μια τόσο κρίσιμη εποχή χρειαζόταν μια κοινή αντίληψη για τα πράγματα, που θα σήμαινε τη σωτηρία της Ελλάδας».
- Την είδαμε τη σωτηρία της Ελλάδας;
«Οχι».
- Τι είδαμε;
«Είδαμε ένα Μνημόνιο να μεγαλώνει μαζί με το χρέος μας. Ενας άξονας σε μια εποχή μεγάλης σύγχυσης είναι να μπορείς να κρατάς ένα μέτρο στα πράγματα. Οχι από συντηρητισμό, αλλά από φρένο, για να μην κάνεις επιπολαιότητες».
- Το μέτρο πρέπει να το κρατήσουν οι πολίτες όταν το επίσημο κράτος το έχει χάσει προ πολλού;
«Εχετε δίκιο. Αλλά η πρόθεσή μου ως πολίτης είναι το να ομονοήσουμε παρά να διχαστούμε. Το διχασμό τον έχουμε δει. Αν και η κοινωνία μας οδηγείται μαθηματικά, από μόνη της, σε συγκρουσιακή κατάσταση».
- Δεν θέλετε κανενός είδους σύγκρουση;
«Δεν θέλω τη σύγκρουση για τη σύγκρουση».
- Τη σύγκρουση τη βλέπουμε, ωστόσο, γύρω μας παντού.
«Παγκοσμίως. Αλλά ο Ελληνας δεν κοιμάται. Υπάρχει μια ρήση του Ελύτη που λέει: Ο Ελληνας ξυπνά όταν τα όρια της βίας και της ντροπής έχουνε φτάσει στο ελάχιστό τους σημείο».
- Στην Ελλάδα ακόμα δεν έχουμε προσεγγίσει αυτό το σημείο;
«Προφανώς υπάρχει κι άλλο "λίπος". Δεν έχουμε φτάσει στα όρια της βίας και της ντροπής. Είμαστε σχετικά κοντά. Βεβαίως η καθημερινότητά μας μάς διαψεύδει».
- Δεν ξεπεράσαμε το όριο όταν αρπάζονται συντάξεις και μισθοί;
«Αυτό είναι αιτία πολέμου. Αλλά δεν έχουμε πανευρωπαϊκά μόνο εμείς τόσο χαμηλούς μισθούς. Το Παρίσι είναι καθημαγμένο. Εχει το 25% των μαγαζιών του κλειστά».
- Πώς, ενώ λεφτά δεν υπάρχουν, γίνονται τόσο πολλά πράγματα σήμερα το θέατρο;
«Οι περισσότεροι είναι απλήρωτοι. Εχει δημιουργηθεί ένα νέο είδος εργασιακών σχέσεων».
- Στο θέατρο μόνο;
«Παντού. Το νέο μοντέλο λέει "είμαι ευτυχής που εργάζομαι, ακόμα και χωρίς μισθό". Η εργασία πλέον δεν συνδέεται με την επιβίωση! Αλλά ο φασισμός, η ακρότητα είναι επακόλουθα της πίεσης που νιώθει ο κόσμος».
- Ο ακραίος καπιταλισμός που βιώνουμε ευθύνεται και για την ανάδυση του φασισμού;
«Δεν το συζητάμε! Ο ακραίος νεοφιλελευθερισμός ευθύνεται για τα αποτελέσματα αυτής της άκρατης απελευθέρωσης της αγοράς και της παρερμηνείας της. Δεν είμαι νεοφιλελεύθερος, αλλά θα ήθελα να βλέπω την αγορά ελεύθερη. Ομως η παρερμηνεία αυτού του μοντέλου συνέβαλε στο αποτέλεσμα ενός καπιταλιστικού Αρμαγεδδώνα ο οποίος αυτοτρώγεται. Ούτε οι αρχές του καπιταλισμού είναι σύμφωνες με αυτό που συμβαίνει. Πρόκειται για ένα αυτοάνοσο νόσημα του καπιταλισμού, για το οποίο δεν υπάρχουν αντιβιοτικά. Ευχή μου είναι να δημιουργηθούν νέες πολιτικές τάσεις που δεν θα έχουν τις ταυτότητες ούτε τα κόμπλεξ ούτε τα βαρίδια των προηγούμενων κοινωνικών μοντέλων. Μπορεί να δούμε δηλαδή στο μέλλον συνδυασμούς νέους, "άχρωμους", χωρίς τη ρετσέτα κοινωνικοπολιτικών μοτίβων...».
- Κάτι που αποτυπώνεται στις εξεγέρσεις στην Τουρκία και στη Βραζιλία;
«Ναι, αυτό είναι το βρέφος. Θέλει χρόνο για να γίνει παιδί και να λυτρωθεί».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου