Έντυπη Έκδοση
Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 7 Αυγούστου 2013
Στο κατάμεστο -απ' όλες τις φυλές και τις εθνότητες- Αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο «μεγάλος προσκεκλημένος» του 23ου Παγκοσμίου Συνεδρίου Φιλοσοφίας, Γιούργκεν Χάμπερμας, μετέτρεψε χθες την ομιλία του σε μια έκκληση υπέρ της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ώστε να ενισχυθεί η δημοκρατική νομιμοποίηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης και «να αποκατασταθεί η ισορροπία ανάμεσα στην πολιτική και τις αγορές».
Κεντρικό σημείο αναφοράς στην επί μία ώρα διάλεξη του 84χρονου φιλοσόφου αποτέλεσε η «έλλειψη πολιτικής αλληλεγγύης» αναφορικά με την οικονομική κρίση στην Ευρωζώνη, κάτι που διαχώρισε εντούτοις από την έννοια της δικαιοσύνης. «Τα ισχυρά κράτη της Ε.Ε. αποφεύγουν να εξηγήσουν στους πολίτες τους ότι χωρίς πολιτική αλληλεγγύη δεν θα ενισχυθούν η ανάπτυξη και η ανταγωνιστικότητα στην Ευρωζώνη, και αυτή η παράλειψή τους οφείλεται στο γεγονός ότι γνωρίζουν πως κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε μια αναδιανομή του πλούτου. Ερμηνεύω αυτή τη στάση ως ένδειξη πολιτικής δειλίας ή -ακόμη χειρότερα- καθαρού καιροσκοπισμού».
Δεν παρέλειψε, μάλιστα, να ασκήσει κριτική και στη γερμανική κυβέρνηση για τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης. «Το πρόγραμμα που επιβάλλει η Γερμανία στις χώρες που έχουν χτυπηθεί από την κρίση πλήττει τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, τις δημόσιες υπηρεσίες, τα συλλογικά αγαθά. Το μεγαλύτερο κόστος, επομένως, καλούνται να το πληρώσουν τα λιγότερο ευνοημένα στρώματα της κοινωνίας».
Για το ρόλο του πολίτη εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης ο Χάμπερμας ανέφερε ότι «ο πολίτης πρέπει να κατέχει διπλό ρόλο. Αφ' ενός ως πολίτης της χώρας στην οποία ανήκει και αφ' ετέρου ως μέλος των κρατών από τα οποία αποτελείται αυτή η ένωση».
«Δεν έχω απαντήσεις»
«Μισώ τις συνεντεύξεις Τύπου, γιατί δεν είμαι πολιτικός» ήταν τα πρώτα λόγια του Χάμπερμας στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε. «Συνήθως δεν έχω απαντήσεις σε αυτά που με ρωτούν. Δέχτηκα, ωστόσο, τη διαδικασία γιατί σας θεωρώ ισότιμους Ευρωπαίους πολίτες και σας σέβομαι», είπε, ενώ εν συνεχεία δεν παρέλειψε να αποποιηθεί το χαρακτηρισμό του παντογνώστη φιλόσοφου. Κατηγορηματικός υπήρξε επίσης και στην απόπειρα ενός ακαδημαϊκού να του απευθύνει ερώτηση. «Δεν βρίσκομαι εδώ για να απαντήσω σε ερωτήσεις ακαδημαϊκών, αλλά δημοσιογράφων».
Στην ερώτηση Ινδού δημοσιογράφου για το ρόλο που οφείλουν να επιτελούν οι φιλόσοφοι με όρους καθημερινότητας, ο Χάμπερμας απάντησε: «Είμαι απλά ένας από τους 3.000 συνέδρους που βρίσκονται ανάμεσά μας. Δεν είμαστε σοφοί. Δεν γνωρίζουμε τα πάντα. Αν θέλουμε να αναλάβουμε ρόλο διανοουμένου, πρέπει να γράφουμε άρθρα στον Τύπο, να εμφανιζόμαστε σε μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τότε θα έχουμε να προσφέρουμε σαφώς περισσότερα».
Μετά τις ερωτήσεις δύο ξένων δημοσιογράφων ο Χάμπερμας απαίτησε να απαντήσει αποκλειστικά σε ερωτήσεις Ελλήνων συναδέλφων. Στα «καυτά ερωτήματα», ωστόσο, που του τέθηκαν για την ανεργία, την κρατική βία, τους νόμους που περνούν στην Ελλάδα με τη μορφή Προεδρικών Διαταγμάτων, τη ρατσιστική βία, καθώς και την αντιπαλότητα που έχει δημιουργηθεί μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών, ο Γερμανός φιλόσοφος αρνήθηκε να απαντήσει.
«Ούτε σε μία πορεία»
Γιούργκεν Χάμπερμας«Δεν έχω την εμπειρική γνώση για να σας απαντήσω. Δεν είμαι εξοικειωμένος με την τοπική σκηνή. Δεν έχω πάει στη ζωή μου ούτε σε μία πορεία. Τα ερωτήματά σας μου προκαλούν αμηχανία» ήταν μία από τις χαρακτηριστικές απαντήσεις του, προσθέτοντας ωστόσο ότι στην Ελλάδα το μείζον θέμα εστιάζεται στην έλλειψη κοινωνικής συνοχής.
* Για την κρίση στην Ευρωζώνη:
«Αντιδράσαμε γρήγορα και βεβιασμένα. Αυτή τη στιγμή δρούμε πάνω σε μια δομημένη λύση, που βρίσκεται εντούτοις σε σαθρά θεμέλια. Εχουμε ανάγκη από μια οικονομική, δημοσιονομική και κοινωνική πολιτική, που δεν θα υπαγορεύεται σε εθνικό επίπεδο, αλλά σε ευρωπαϊκό. Μέσα από το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τις τελευταίες δεκαετίες όμως το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ονομάζεται έτσι κατ' ευφημισμόν. Εχει καταντήσει μια σαλάτα. Για να αλλάξει η κατάσταση πρέπει να επιδείξουν καλή θέληση και τα 27 κράτη-μέλη, και δεν ξέρω αν κάτι τέτοιο είναι εφικτό άμεσα».
**Για την πιθανότητα εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη:
«Δεν νομίζω ότι αυτή θα ήταν η ενδεδειγμένη λύση από πολιτικής και οικονομικής σκοπιάς. Από την άλλη, όμως, δεν θεωρώ ότι υπάρχει αυτή τη στιγμή μια ορθά δομημένη ατζέντα για την αντιμετώπιση της κρίσης, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα. Οι ισχυροί της Ευρώπης οφείλουν να κάνουν επενδύσεις στις αδύναμες χώρες, κάτι που μπορεί να γίνει πράξη μόνο με συντονισμένη προσπάθεια, με συνεννόηση τουλάχιστον των 17 κρατών-μελών. Δεν πρέπει όμως να τρέφουμε αυταπάτες. Η παρούσα κατάσταση δεν αλλάζει εύκολα».
** Για τη λαθρομετανάστευση:
«Δεν μπορούμε να ανοίξουμε όλες τις πόρτες και να πούμε "περάστε". Πρέπει να υπάρχουν περιορισμοί, όπως υπήρξαν και στη χώρα μου μετά τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, αν και τότε είχα εκφράσει την αντίθεσή μου σε κάποια ζητήματα που προέκυπταν από το συγκεκριμένο νόμο. Η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να μοιραστεί το συγκεκριμένο "βάρος", και όχι μόνο μερικές χώρες».
**Για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης:
«Πρέπει να φύγουμε σταδιακά από την εθνική σφαίρα και να φτάσουμε σε μια γενικότερη, ευρωπαϊκή. Τα μέσα ενημέρωσης πρέπει να αναλάβουν ανάλογο ρόλο, να προβάλλουν στις πρώτες σελίδες τους ευρωπαϊκά θέματα και δευτερευόντως εθνικά. Δεν φαίνεται όμως να είναι πρόθυμα να το κάνουν. Αντίθετα, ενισχύουν τον ανταγωνισμό και την αντιπαλότητα».
* Για την άνοδο της Ακροδεξιάς και του φασισμού:
«Αυτά τα στοιχεία δεν ξεφύτρωσαν από το πουθενά. Ο λαϊκισμός και ο εθνικισμός ενδημούσαν ανέκαθεν σε όλες τις χώρες. Απλώς τώρα βρήκαν τις κατάλληλες συνθήκες να βγουν στην επιφάνεια και, δυστυχώς, ακολουθούνται από πολλούς. Οχι λόγω μισανθρωπίας ή ανηθικότητας, αλλά γιατί πρόκειται για ανθρώπους αμόρφωτους, ανενημέρωτους και καταπιεσμένους. Ακολουθούν αυτά τα επικίνδυνα κινήματα από άγνοια. Το στοίχημα είναι να τους φέρουμε πίσω και αυτό δεν θα γίνει με τα όπλα, αλλά με γνώση και πληροφόρηση».
* Για την άνοδο της ανεργίας στην Ελλάδα:
«Πρόκειται για μια εξοργιστική κοινωνική αδικία, απότοκη της ευρωπαϊκής κρίσης, και θεωρώ ότι η χώρα μου καθώς και οι υπόλοιπες που ηγούνται της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν έχουν αναλάβει τις ευθύνες που τους αναλογούν. Κάποια στιγμή πρέπει οι κυβερνήσεις να κάνουν κάτι».
**Για το κλείσιμο της ΕΡΤ:
«Δεν γνωρίζω τις λεπτομέρειες, έχω διαβάσει κάποια πράγματα στις εφημερίδες. Ηταν μια ενέργεια του Ελληνα πρωθυπουργού, που τουλάχιστον μοιάζει με πολιτική πράξη απελπισίας. Αλλά, πάντως, η απόφαση έχει εφαρμοστεί».
Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 7 Αυγούστου 2013
«Το Ευρωκοινοβούλιο έχει γίνει μια σαλάτα»
Στο Αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής ο Γιούργκεν Χάμπερμας, προσκεκλημένος του Παγκοσμίου Συνεδρίου Φιλοσοφίας
«Με γνώση και πληροφόρηση θα νικήσουμε λαϊκισμό και εθνικισμό» * «Χωρίς πολιτική αλληλεγγύη δεν θα ενισχυθούν η ανάπτυξη και η ανταγωνιστικότητα»
Στο κατάμεστο -απ' όλες τις φυλές και τις εθνότητες- Αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο «μεγάλος προσκεκλημένος» του 23ου Παγκοσμίου Συνεδρίου Φιλοσοφίας, Γιούργκεν Χάμπερμας, μετέτρεψε χθες την ομιλία του σε μια έκκληση υπέρ της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ώστε να ενισχυθεί η δημοκρατική νομιμοποίηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης και «να αποκατασταθεί η ισορροπία ανάμεσα στην πολιτική και τις αγορές». Κεντρικό σημείο αναφοράς στην επί μία ώρα διάλεξη του 84χρονου φιλοσόφου αποτέλεσε η «έλλειψη πολιτικής αλληλεγγύης» αναφορικά με την οικονομική κρίση στην Ευρωζώνη, κάτι που διαχώρισε εντούτοις από την έννοια της δικαιοσύνης. «Τα ισχυρά κράτη της Ε.Ε. αποφεύγουν να εξηγήσουν στους πολίτες τους ότι χωρίς πολιτική αλληλεγγύη δεν θα ενισχυθούν η ανάπτυξη και η ανταγωνιστικότητα στην Ευρωζώνη, και αυτή η παράλειψή τους οφείλεται στο γεγονός ότι γνωρίζουν πως κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε μια αναδιανομή του πλούτου. Ερμηνεύω αυτή τη στάση ως ένδειξη πολιτικής δειλίας ή -ακόμη χειρότερα- καθαρού καιροσκοπισμού».
Δεν παρέλειψε, μάλιστα, να ασκήσει κριτική και στη γερμανική κυβέρνηση για τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης. «Το πρόγραμμα που επιβάλλει η Γερμανία στις χώρες που έχουν χτυπηθεί από την κρίση πλήττει τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, τις δημόσιες υπηρεσίες, τα συλλογικά αγαθά. Το μεγαλύτερο κόστος, επομένως, καλούνται να το πληρώσουν τα λιγότερο ευνοημένα στρώματα της κοινωνίας».
Για το ρόλο του πολίτη εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης ο Χάμπερμας ανέφερε ότι «ο πολίτης πρέπει να κατέχει διπλό ρόλο. Αφ' ενός ως πολίτης της χώρας στην οποία ανήκει και αφ' ετέρου ως μέλος των κρατών από τα οποία αποτελείται αυτή η ένωση».
«Δεν έχω απαντήσεις» «Μισώ τις συνεντεύξεις Τύπου, γιατί δεν είμαι πολιτικός» ήταν τα πρώτα λόγια του Χάμπερμας στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε. «Συνήθως δεν έχω απαντήσεις σε αυτά που με ρωτούν. Δέχτηκα, ωστόσο, τη διαδικασία γιατί σας θεωρώ ισότιμους Ευρωπαίους πολίτες και σας σέβομαι», είπε, ενώ εν συνεχεία δεν παρέλειψε να αποποιηθεί το χαρακτηρισμό του παντογνώστη φιλόσοφου. Κατηγορηματικός υπήρξε επίσης και στην απόπειρα ενός ακαδημαϊκού να του απευθύνει ερώτηση. «Δεν βρίσκομαι εδώ για να απαντήσω σε ερωτήσεις ακαδημαϊκών, αλλά δημοσιογράφων».
Στην ερώτηση Ινδού δημοσιογράφου για το ρόλο που οφείλουν να επιτελούν οι φιλόσοφοι με όρους καθημερινότητας, ο Χάμπερμας απάντησε: «Είμαι απλά ένας από τους 3.000 συνέδρους που βρίσκονται ανάμεσά μας. Δεν είμαστε σοφοί. Δεν γνωρίζουμε τα πάντα. Αν θέλουμε να αναλάβουμε ρόλο διανοουμένου, πρέπει να γράφουμε άρθρα στον Τύπο, να εμφανιζόμαστε σε μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τότε θα έχουμε να προσφέρουμε σαφώς περισσότερα».
Μετά τις ερωτήσεις δύο ξένων δημοσιογράφων ο Χάμπερμας απαίτησε να απαντήσει αποκλειστικά σε ερωτήσεις Ελλήνων συναδέλφων. Στα «καυτά ερωτήματα», ωστόσο, που του τέθηκαν για την ανεργία, την κρατική βία, τους νόμους που περνούν στην Ελλάδα με τη μορφή Προεδρικών Διαταγμάτων, τη ρατσιστική βία, καθώς και την αντιπαλότητα που έχει δημιουργηθεί μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών, ο Γερμανός φιλόσοφος αρνήθηκε να απαντήσει.
«Ούτε σε μία πορεία»
Γιούργκεν Χάμπερμας«Δεν έχω την εμπειρική γνώση για να σας απαντήσω. Δεν είμαι εξοικειωμένος με την τοπική σκηνή. Δεν έχω πάει στη ζωή μου ούτε σε μία πορεία. Τα ερωτήματά σας μου προκαλούν αμηχανία» ήταν μία από τις χαρακτηριστικές απαντήσεις του, προσθέτοντας ωστόσο ότι στην Ελλάδα το μείζον θέμα εστιάζεται στην έλλειψη κοινωνικής συνοχής. * Για την κρίση στην Ευρωζώνη:
«Αντιδράσαμε γρήγορα και βεβιασμένα. Αυτή τη στιγμή δρούμε πάνω σε μια δομημένη λύση, που βρίσκεται εντούτοις σε σαθρά θεμέλια. Εχουμε ανάγκη από μια οικονομική, δημοσιονομική και κοινωνική πολιτική, που δεν θα υπαγορεύεται σε εθνικό επίπεδο, αλλά σε ευρωπαϊκό. Μέσα από το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τις τελευταίες δεκαετίες όμως το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ονομάζεται έτσι κατ' ευφημισμόν. Εχει καταντήσει μια σαλάτα. Για να αλλάξει η κατάσταση πρέπει να επιδείξουν καλή θέληση και τα 27 κράτη-μέλη, και δεν ξέρω αν κάτι τέτοιο είναι εφικτό άμεσα».
**Για την πιθανότητα εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη:
«Δεν νομίζω ότι αυτή θα ήταν η ενδεδειγμένη λύση από πολιτικής και οικονομικής σκοπιάς. Από την άλλη, όμως, δεν θεωρώ ότι υπάρχει αυτή τη στιγμή μια ορθά δομημένη ατζέντα για την αντιμετώπιση της κρίσης, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα. Οι ισχυροί της Ευρώπης οφείλουν να κάνουν επενδύσεις στις αδύναμες χώρες, κάτι που μπορεί να γίνει πράξη μόνο με συντονισμένη προσπάθεια, με συνεννόηση τουλάχιστον των 17 κρατών-μελών. Δεν πρέπει όμως να τρέφουμε αυταπάτες. Η παρούσα κατάσταση δεν αλλάζει εύκολα».
** Για τη λαθρομετανάστευση:
«Δεν μπορούμε να ανοίξουμε όλες τις πόρτες και να πούμε "περάστε". Πρέπει να υπάρχουν περιορισμοί, όπως υπήρξαν και στη χώρα μου μετά τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, αν και τότε είχα εκφράσει την αντίθεσή μου σε κάποια ζητήματα που προέκυπταν από το συγκεκριμένο νόμο. Η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να μοιραστεί το συγκεκριμένο "βάρος", και όχι μόνο μερικές χώρες».
**Για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης:
«Πρέπει να φύγουμε σταδιακά από την εθνική σφαίρα και να φτάσουμε σε μια γενικότερη, ευρωπαϊκή. Τα μέσα ενημέρωσης πρέπει να αναλάβουν ανάλογο ρόλο, να προβάλλουν στις πρώτες σελίδες τους ευρωπαϊκά θέματα και δευτερευόντως εθνικά. Δεν φαίνεται όμως να είναι πρόθυμα να το κάνουν. Αντίθετα, ενισχύουν τον ανταγωνισμό και την αντιπαλότητα».
* Για την άνοδο της Ακροδεξιάς και του φασισμού:
«Αυτά τα στοιχεία δεν ξεφύτρωσαν από το πουθενά. Ο λαϊκισμός και ο εθνικισμός ενδημούσαν ανέκαθεν σε όλες τις χώρες. Απλώς τώρα βρήκαν τις κατάλληλες συνθήκες να βγουν στην επιφάνεια και, δυστυχώς, ακολουθούνται από πολλούς. Οχι λόγω μισανθρωπίας ή ανηθικότητας, αλλά γιατί πρόκειται για ανθρώπους αμόρφωτους, ανενημέρωτους και καταπιεσμένους. Ακολουθούν αυτά τα επικίνδυνα κινήματα από άγνοια. Το στοίχημα είναι να τους φέρουμε πίσω και αυτό δεν θα γίνει με τα όπλα, αλλά με γνώση και πληροφόρηση».
* Για την άνοδο της ανεργίας στην Ελλάδα:
«Πρόκειται για μια εξοργιστική κοινωνική αδικία, απότοκη της ευρωπαϊκής κρίσης, και θεωρώ ότι η χώρα μου καθώς και οι υπόλοιπες που ηγούνται της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν έχουν αναλάβει τις ευθύνες που τους αναλογούν. Κάποια στιγμή πρέπει οι κυβερνήσεις να κάνουν κάτι».
**Για το κλείσιμο της ΕΡΤ:
«Δεν γνωρίζω τις λεπτομέρειες, έχω διαβάσει κάποια πράγματα στις εφημερίδες. Ηταν μια ενέργεια του Ελληνα πρωθυπουργού, που τουλάχιστον μοιάζει με πολιτική πράξη απελπισίας. Αλλά, πάντως, η απόφαση έχει εφαρμοστεί».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου