Ιστορίες πριν τον ύπνο και παιδικός εγκέφαλος

16:54 | 22 Σεπ. 2015

  

Πριν από ένα χρόνο περίπου η Αμερικάνικη Παιδιατρική Ακαδημία εξέδωσε μια  δήλωση που έλεγε ότι η παιδιατρική φροντίδα των πρώτων χρόνων της ζωής των παιδιών θα έπρεπε να περιλαμβάνει την προώθηση της επαφής με την ανάγνωση ξεκινώντας από τη γέννηση.

Αυτό σημαίνει ότι οι παιδίατροι που αναλαμβάνουν μωρά και μικρά παιδιά θα έπρεπε συστηματικά να συμβουλεύουν τους γονείς και να τους εξηγούν πόσο σημαντικό είναι να διαβάζουν ακόμα και σε πολύ μικρά παιδιά. Η δήλωση την οποία συνέγραψα με την Dr. Pamela C. High, συμπεριλάμβανε μια επισκόπηση της εκτεταμένης έρευνας που έχει γίνει σχετικά με τη σύνδεση που υπάρχει μεταξύ του να μεγαλώνει κάποιο παιδί με βιβλία και της ανάπτυξης της γλωσσικής του ικανότητας και της επιτυχίας του στο σχολείο αργότερα.

Αλλά, ενώ γνωρίζουμε ότι το να διαβάζουμε σε ένα μικρό παιδί οδηγεί σε θετικά αποτελέσματα, υπάρχει περιορισμένη κατανόηση του μηχανισμού που κρύβεται πίσω από αυτό. Δύο νέες έρευνες εξετάζουν τις απρόσμενα περίπλοκες αλληλεπιδράσεις που λαμβάνουν χώρα όταν παίρνουμε ένα μικρό παιδί αγκαλιά και ανοίγουμε μπροστά του ένα βιβλίο με εικόνες.

Το περιοδικό Pediatrics δημοσίευσε μια μελέτη  που χρησιμοποίησε μαγνητικές τομογραφίες προκειμένου να εξετάσει την εγκεφαλική δραστηριότητα παιδιών 3 - 5 ετών καθώς άκουγαν κατάλληλες για την ηλικία τους ιστορίες. Οι ερευνητές παρατήρησαν διαφορές στην δραστηριοποίηση του εγκεφάλου οι οποίες σχετίζονταν με το πόσο συχνά τα παιδιά αυτά  άκουγαν τους γονείς τους να τους διαβάζουν βιβλία  στο σπίτι τους.

Τα παιδιά των οποίων οι γονείς ανέφεραν περισσότερο διάβασμα και περισσότερα βιβλία στο σπίτι έδειξαν σημαντικά μεγαλύτερη ενεργοποίηση κάποιων περιοχών του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου που ονομάζονται βρεγματικός, κροταφικός και ινιακός  λοβός. Αυτή η περιοχή του εγκεφάλου είναι «μια πολύ κρίσιμη περιοχή που σχετίζεται με την ενοποίηση πολλαπλών ερεθισμάτων, την ενοποίηση του ήχου και των οπτικών ερεθισμάτων» είπε ο συγγραφέας της έρευνας, Dr. John S. Hutton, ερευνητής στο  Cincinnati Children’s Hospital Medical Center.

Αυτή η εγκεφαλική περιοχή είναι γνωστό ότι είναι πολύ δραστήρια όταν τα μεγαλύτερα παιδιά διαβάζουν μόνα τους, αλλά ο Dr. Hutton σημειώνει ότι φωτίζεται επίσης όταν μικρότερα παιδιά ακούνε ιστορίες. Αυτό που ήταν πραγματικά πρωτόγνωρο ήταν ότι τα παιδιά που είχαν εκτεθεί περισσότερο στα βιβλία και στο διάβασμα παρουσίασαν σημαντικά περισσότερη δραστηριότητα στις περιοχές του εγκεφάλου που επεξεργάζονται τις οπτικές πληροφορίες παρά το ότι τα παιδιά στον τομογράφο άκουγαν απλώς ιστορίες και δεν έβλεπαν κάποια εικόνα.

«Όταν τα παιδιά ακούνε ιστορίες τις απεικονίζουν νοητικά» λέει ο Dr. Hutton. «Για παράδειγμα, «ο βάτραχος πήδηξε πάνω από το κούτσουρο. Έχω δει βάτραχο, έχω δει κούτσουρο, πώς μπορεί να μοιάζει όλο αυτό;»

Τα διαφορετικά επίπεδα εγκεφαλικής επεξεργασίας, υποστηρίζει, υποδεικνύουν ότι τα παιδιά που έχουν εξασκηθεί  περισσότερο στο να αναπτύσσουν νοερές εικόνες όταν κοιτάνε βιβλία με εικόνες και ακούνε ιστορίες μπορεί να αναπτύξουν δεξιότητες που θα τα βοηθήσουν να δημιουργούν τα ίδια εικόνες και ιστορίες αργότερα.

«Αυτή η διαδικασία ενισχύει την κατανόηση της πραγματικότητας και οδηγεί τα παιδιά στο να μεταβούν σε βιβλία χωρίς εικόνες. Θα συντελέσει αργότερα στο να γίνουν καλύτεροι αναγνώστες καθώς θα έχουν αναπτύξει το κομμάτι αυτό του εγκεφάλου που τα βοηθάει να βλέπουν τι συμβαίνει στην ιστορία».

Ο Dr. Hutton υπέθεσε ότι το βιβλίο μπορεί να κινητοποιεί και τη δημιουργικότητα με έναν τρόπο που τα καρτούνς και άλλες δραστηριότητες στην οθόνη δεν μπορούν.

«Όταν δείχνουμε στα παιδιά ένα βίντεο δεν συντομεύουμε κάπως την όλη διαδικασία;» αναρωτήθηκε «Δεν τους στερούμε αυτή τη δραστηριότητα; Δε χρειάζεται πλέον να φανταστούν την ιστορία, τους τη δίνουμε έτοιμη».

Γνωρίζουμε ότι είναι σημαντικό τα μικρά παιδιά να ακούνε τη γλώσσα και είναι απαραίτητο νατην ακούν από ανθρώπους όχι από οθόνες. Δυστυχώς, υπάρχουν σοβαρές διαφορές στο πόσο ακούνε τα παιδιά τη γλώσσα- όπως αποδείχτηκε σε μια γνωστή έρευνα από το Kansas η οποία αποκάλυψε ότι τα φτωχά παιδιά είχαν ακούσει εκατομμύρια λιγότερες λέξεις μέχρι την ηλικία των 3 ετών.

Ωστόσο, από ό,τι φαίνεται το να διαβάζουμε στα ή με τα παιδιά μπορεί να ενισχύσει τις γλωσσικές ικανότητες περισσότερο από την απλή ομιλία. Τον Αύγουστο, το Psychological Science έκανε αναφορά σε ερευνητές που μελετούσαν το γλωσσικό περιεχόμενο εικονογραφημένων βιβλίων. Συνένωσαν μια επιλογή από συστάσεις δασκάλων, best sellers της  Amazon και άλλα βιβλία που πιθανώς διαβάζουν οι γονείς στα παιδιά τους πριν κοιμηθούν.

Συγκρίνοντας τη γλώσσα στα βιβλία με τη γλώσσα που χρησιμοποιούν οι γονείς με τα παιδιά τους, οι ερευνητές βρήκαν ότι τα εικονογραφημένα βιβλία περιελάμβαναν πιο σύνθετες ή πρωτότυπες λέξεις.

«Τα βιβλία περιλαμβάνουν ένα πιο ευρύ φάσμα λέξεων σε σχέση με τον λόγο που απευθύνουμε άμεσα στα παιδιά» είπε η βασική συγγραφέας, Jessica Montag, ψυχολόγος βοηθός έρευνας στο University of California, Riverside. «Αυτό μας υποδεικνύει ότι τα παιδιά στα οποία οι γονείς διαβάζουν ακούνε ένα λεξιλόγιο το οποίο τα παιδιά στα οποία οι γονείς δε διαβάζουν δεν ακούνε».

Συνεπώς, το να διαβάζουμε εικονογραφημένα βιβλία με μικρά παιδιά πιθανότατα σημαίνει ότι ακούνε περισσότερες λέξεις, ενώ ταυτοχρόνως το μυαλό τους εξασκείται στη δημιουργία εικόνων που σχετίζονται με αυτές τις λέξεις και με τις πιο σύνθετες προτάσεις οι οποίες σχηματίζουν ακόμα και απλές ιστορίες.

Μελέτες του  Reach Out and Read  δείχνουν ότι οι γονείς που ασχολούνται με τα παιδιά τους τους διαβάζουν περισσότερο και το λεξιλόγιο των παιδιών προσχολικής ηλικίας βελτιώνεται όταν οι γονείς διαβάζουν περισσότερο.

«Θεωρώ ότι μάθαμε ότι το να διαβάζουμε στα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια ευχάριστη δραστηριότητα» είπε ο Dr. Hutton. «Διαδραματίζει έναν πραγματικά πολύ σημαντικό ρόλο στο χτίσιμο εγκεφαλικών δικτύων που θα χρησιμεύσουν  στα παιδιά μακροπρόθεσμα καθώς θα μεταβαίνουν από την ομιλία στην ανάγνωση». 

Και όπως κάθε γονιός  που έχει διαβάσει στα παιδιά του πριν τον ύπνο γνωρίζει, όλη αυτή η διαδικασία συμβαίνει στο πλαίσιο της στενής και στοργικής επαφής με τα παιδιά σε αυτό το ιδιαίτερο συνδυασμό ασφάλειας, παρηγοριάς και τελετουργικού. Είναι αυτό που κάνει τα μικρά παιδιά να ζητάνε την ίδια ιστορία ξανά και ξανά και είναι ο λόγος που οι γονείς (ειδικά όσοι έχουν ενήλικα παιδιά) βουρκώνουν όταν τύχει να βρουν μπροστά τους ένα παλιό βιβλίο που διάβαζαν στα παιδιά τους πριν τον ύπνο…

Από την  PERRI KLASS, M.D.

Πηγή: http://well.blogs.nytimes.com/, απόσπασμα

mikroimegaloi.gr

Φωτογραφία: Bed time stories by Lars Plougmann on Flickr