«Το σχολείο τιμωρεί τον θύτη, αλλά δεν ασχολείται με τα θύματα»

Του Γιάννη Παπαδόπουλου

19:45 | 19 Μαρ. 2015

  

Η είδηση του θανάτου του 20χρονου φοιτητή της Γαλακτοκομικής Σχολής Ιωαννίνων Βαγγέλη Γιακουμάκη τάραξε τη συνταξιούχο εκπαιδευτικό Αγγελική Γιαννάτου. Το θέμα μονοπωλούσε τις τηλεφωνικές συζητήσεις με πρώην συναδέλφους της. «Μοιάζει τραγικό να μην μπορείς να εμπιστευτείς κανέναν» λέει. Δεν γνώριζε τον νεαρό. Η ίδια όμως –αν και άργησε όπως παραδέχεται– προσπαθούσε την τελευταία δεκαετία να αντιμετωπίσει με ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα τα περιστατικά βίας και εκφοβισμού στο σχολείο της.

Η αρχή έγινε το 2003 με έναν μαθητή της στο 2ο Γυμνάσιο Ασπροπύργου. Τον είχε μεταφέρει εκεί η μητέρα του από άλλο σχολείο γιατί «έτρωγε συνέχεια ξύλο». Ο μαθητής διέφερε. Στις κοινωνικές συναναστροφές έμοιαζε να έχει οριακή νοημοσύνη. Ηταν όμως άσος στους υπολογιστές. «Ισως να είχε κάποια μορφή αυτισμού που δεν διαγνώσθηκε» λέει η κ. Γιαννάτου. «Μια μέρα μου εκμυστηρεύτηκε ότι ο πατέρας του είχε σπάσει ένα σκουπόξυλο στην πλάτη». Θύμα στο σπίτι και στο σχολείο. Μέχρι που αποφάσισε να αντιδράσει. Εστειλε υβριστικά μηνύματα σε εξωσχολικό από το κινητό συμμαθητή του που τον παρενοχλούσε. Ο εξωσχολικός εμφανίστηκε μια μέρα στο σχολείο και έσπασε τη μύτη του νταή. Ο μόνος τρόπος να αποκλιμακωθεί ενδοσχολικά η ένταση ήταν ο θεσμός των ομότιμων διαμεσολαβητών.

Διαμεσολάβηση

Η μέθοδος εφαρμόζεται εδώ και χρόνια στη Γερμανία και άλλες χώρες. Το 2ο Γυμνάσιο Ασπροπύργου την ξεκινούσε τότε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Comenius. Σύμφωνα με αυτή, οι ίδιοι οι μαθητές επιλύουν τις διαφορές συνομηλίκων τους. Κάθονται σε αντικριστά θρανία, ακούν θύτη και θύμα και αναζητούν κοινή λύση. Τέλος, υπογράφουν μια συμφωνία που πρέπει να τηρήσουν όλες οι πλευρές. «Για τα παιδιά η γνώμη των συνομηλίκων μετράει περισσότερο από τη δική μας» λέει η κ. Γιαννάτου.

Σπούδασε φιλόλογος στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και από το 1983 μέχρι και τη συνταξιοδότησή της πέρυσι, εργάστηκε στο 2ο Γυμνάσιο Ασπροπύργου. Φοράει γυαλιά μυωπίας, είναι πρόσχαρη και μιλάει με πάθος για τα χρόνια της στην εκπαίδευση. «Δυστυχώς έπρεπε να κλείσω 20 χρόνια υπηρεσίας για να καταλάβω ότι στο σχολείο δεν αντιμετωπίζεται η βία», λέει. Μέχρι τότε στο σχολείο της ο τρόπος αντίδρασης στην ενδοσχολική βία ήταν τυπικός: συνεδρίαση διδασκόντων, αποβολή μαθητή. “Το μόνο που κάναμε ήταν να τιμωρούμε “για παραδειγματισμό”. Δεν ασχολούνταν με τα θύματα γιατί αυτά δεν ενοχλούν.

Εχουν ανάγκη όμως να ανέβει η αυτοεκτίμησή τους» λέει.

Τοπικά προβλήματα

Η περιοχή του σχολείου της κουβαλούσε κι άλλα προβλήματα: ανέχεια, ενδοοικογενειακή βία, περιβαλλοντική υποβάθμιση. Ειδικά η γειτονιά των Νεόκτιστων, από όπου προέρχονται αρκετοί μαθητές, χτισμένη στη ράχη των διυλιστηρίων των Ελληνικών Πετρελαίων. Οσο όμως η φτώχεια βάθαινε, με την εφαρμογή της διαμεσολάβησης, το κλίμα στο σχολείο βελτιωνόταν.

Αρκετοί εκπαιδευτικοί βοηθούσαν στην εφαρμογή του προγράμματος, όχι όμως όλοι. Η κ. Γιαννάτου θυμάται έναν μαθητή να ζητάει διαμεσολάβηση γιατί ένα κορίτσι τον αποκαλούσε με γυναικείο όνομα. «Δεν αντέχω, θα την πλακώσω στο ξύλο» έλεγε το αγόρι. Οι καθηγητές όμως δεν επέτρεπαν να λείψουν οι μαθητές από την τάξη – η διαμεσολάβηση γίνεται σε ώρα μαθημάτων. Τελικά η διαδικασία έγινε κατ’ εξαίρεση μετά το σχόλασμα. Τα δύο παιδιά έχασαν το σχολικό και το αστικό λεωφορείο. Ηταν όμως ανακουφισμένα.

Το πρόγραμμα εφαρμόζεται σε ιδιωτικά και δημόσια σχολεία και έχει στηριχθεί από τον Συνήγορο του Παιδιού. Δεν είναι πανάκεια, λέει η κ. Γιαννάτου, αλλά χρήσιμο εργαλείο. Πρόσφατα ένας δικηγόρος που ασχολείται με θέματα διαμεσολάβησης της ζήτησε συμβουλές. Η ίδια μαζί με δύο συναδέλφους της είχαν παρακολουθήσει με δική τους πρωτοβουλία σεμινάριο πρόληψης βίας το 2003. «Το αισθανθήκαμε σαν ανάγκη», λέει. «Μπαίνεις στην εκπαίδευση και ακολουθείς την πεπατημένη. Γίνεσαι συντηρητικός μέχρι που καταλαβαίνεις ότι δεν πάει άλλο».

Πηγή: Καθημερινή