Οι θύτες του μπούλινγκ δεν είναι οι δυνατοί αλλά οι διαστροφικοί
Tvxs Συνέντευξη
[...] Να ξεκαθαρίσουμε ότι οι θύτες δεν είναι οι δυνατοί, είναι οι διαστροφικοί, και τα θύματα δεν είναι τα αδύναμα πλάσματα, αλλά οι άνθρωποι οι οποίοι μπορεί να είναι περισσότερο πολιτισμένοι, μπορεί να δίνουν περισσότερο περιθώριο, μπορεί να είναι και φοβισμένοι γιατί δεν έχουν που να στραφούν, δηλαδή να είναι αβοήθητοι μπροστά στη βία, πόσο μάλλον μπροστά σε μια ομάδα ή συμμορία [...] Η κλινικός ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια Ελένη Νίνα, μιλά με τη δημοσιογράφο και σύμβουλο ανθρωπίνων σχέσεωνΚρυσταλία Πατούλη με αφορμή την υπόθεση Βαγγέλη Γιακουμάκη και την ημέρα κατά του φασισμού και του ρατσισμού.
Κρ.Π.: Τι έχεις να πεις για τα φαινόμενα bullying και βίας, με αφορμή την υπόθεση Βαγγέλη Γιακουμάκη;
Ελ.Ν.: Κατ’ αρχήν, αυτό που με εντυπωσιάζει είναι ότι ψάχνουν να βρουν την αιτία. Το να αποδώσουν το κάθε γεγονός κάπου. Το γιατί βασανίστηκε π.χ. το συγκεκριμένο παιδί. Ακούγεται λοιπόν, ότι ίσως να ήταν ένα αδύναμο παιδί, ίσως ένα ομοφυλόφιλο παιδί, κλπ., λες και βρίσκοντας την αιτία ή την αφορμή, θα έχουμε βρει και την απάντηση στο γιατί ασκήθηκε τόση βία (Οι άνθρωποι συχνά ψάχνουν να βρουν την αιτία για να καθησυχασθούν...).
Κρ.Π.: Λες και υπάρχει δικαιολογία για το bullying και τη βία…
Ελ.Ν.: Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για τη βία, καμία αιτία και καμία αφορμή δεν δικαιολογεί τέτοιου είδους πράξεις! Οπότε, νομίζω ότι πρέπει να σταματήσει η συζήτηση πάνω στην αιτιολογία/δικαιολογία του γιατί βασανίστηκε και οδηγήθηκε εκεί ένας άνθρωπος όπως και τόσοι άνθρωποι καθημερινά. Πολλά χρόνια πριν έχουμε ξεκινήσει τη συζήτηση για το θέμα αυτό της βίας στα σχολεία. Το 2006 η Ελληνική Εταιρεία Συστημικης Ψυχοθεραπειας διοργάνωσε μία Ημερίδα αφιερωμένη στην αντιμετώπιση της βίας στα σχολεία. Από τότε είχε πάρει διαστάσεις το θέμα της βίας μέσα σε εκπαιδευτικά πλαίσια, αλλά δεν υπήρχε ποτέ η ενημέρωση που θα έπρεπε να υπάρχει παρ’ όλες τις εκκλήσεις που έχουμε κάνει, ή τα άρθρα που έχουμε γράψει, ή οι ανάλογες Ημερίδες που έχουν γίνει από ειδικούς. Και γι’ αυτό λέω, ότι δυστυχώς πρέπει να φτάσουν να συμβούν αποτρόπαια περιστατικά για να αρχίσουμε να μιλάμε και πάλι, και μετά να το ξεχάσο
υμε κι αυτό, αφού το έχουμε "αιτιολογήσει" (γι' αυτό αναρωτιέμαι... μήπως και δικαιολογήσει;) και να ξαναγίνει ένα ακραίο γεγονός για να το ξαναθυμηθούμε…
Κρ.Π.: Και βέβαια υπήρχαν κι άλλα γεγονότα, όπως με τον Άλεξ, ή με την κοπέλα που είχαν βιάσει, ή πάλι τώρα με το νεαρό παιδί στην Σαντορίνη…
Ελ.Ν.: Ακριβώς τότε που είχαν βιάσει την κοπέλα, είχαμε κάνει την Ημερίδα για τη βία. Ιστορικά, πάντα υπήρχε το θέμα της βίας σε όλους τους αιώνες, σε όλους τους λαούς, μεταξύ όλων των ανθρώπων, ασκούνται παιχνίδια εξουσίας και βίας. Σήμερα έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις, ίσως γιατί αυτή την περίοδο να είναι ένα προϊόν κι αυτό της κρίσης. Υπάρχει πολύς θυμός, υπάρχει κρίση αξιών, όπως έχουμε ξαναπεί, κι αυτό περνάει και στις μεταξύ μας σχέσεις και στων παιδιών μας ιδιαιτέρως, που εισπνέουν καθημερινά την απελπισία και την καταβαράθρωση των αξιών και εκδραματίζουν ως γνήσια προϊόντα μας το παιχνίδι των "δυνατών" έναντι των " αδύναμων". Το μόνο καλό είναι ότι και πάλι μας δίνεται η δυνατότητα να σχολιάσουμε αυτό που μας συμβαίνει. Αλλά: πρέπει να φτάσουμε σε δολοφονίες, σε αυτοκτονίες, σε τέτοια ακραία φαινόμενα, για να αρχίσουμε να μιλάμε; Πρέπει να έρθουν οι "αγέλες" των λύκων, να καταλυθούν τα όρια, να πεθάνουν άνθρωποι για να αρχίσουμε να μιλάμε γι’ αυτό που συμβαίνει; Καλό είναι που μιλάμε, αλλά θα έπρεπε να είχαν ήδη παρθεί μέτρα προστασίας.
Κρ.Π.: Ως προς την πρόληψη του φαινομένου, αλλά και ως προς την αντιμετώπιση;
Ελ.Ν.: Πρώτα απ’ όλα, ότι η βία είναι καταδικαστέα. Δεν υπάρχει δικαιολογία για κανενός είδους βία. Από τη στιγμή που παρενοχλείται κάποιος αμέσως θα πρέπει να καταγγέλλεται το γεγονός. Τα όρια μεταξύ πλάκας, παρενόχλησης, κακοποίησης και βίας είναι σαφώς ευδιάκριτα. Γιατί το άκουσα κι αυτό να αναφέρεται... ότι είναι δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ πλάκας και παρενόχλησης...
Κρ.Π.: Να πούμε και πως γίνονται σαφώς ευδιάκριτα;
Ελ.Ν.: Με την πλάκα γελάμε. Με την κακοποίηση δεν γέλασε κανείς, ποτέ.
Κρ.Π.: Μόνο αυτοί που κακοποιούν γελάνε...
Ελ.Ν.: Αυτοί που κακοποιούν γελάνε γιατί είναι διαστροφικοί.
Κρ.Π.: ...και προφανώς χρήζουν ψυχολογικής βοήθειας. Για τους μάρτυρες τι θα είχες να πεις;
Ελ.Ν.: Οι μάρτυρες πρέπει να παρέμβουν. Δεν μπορείς να παραμείνεις απλός μάρτυρας στη βία. Πρέπει να παρέμβεις με όλους τους τρόπους που μπορείς για να το αποτρέψεις, και βεβαίως να ενημερώσεις φορείς, πλαίσια, αστυνομίες, γονείς, τους πάντες. Και βεβαίως πρέπει να γίνει ακόμα πιο εντατική και συνεχή ενημέρωση σε όλα τα πλαίσια από ειδικούς: Σχολεία, Πανεπιστήμια, Στρατό, Σχολές.
Κρ.Π.: Επειδή γίνεται λόγος συνεχώς για «δυνατούς» θύτες, και για «αδύναμα» θύματα, να ξεκαθαρίσουμε λίγο τα πράγματα; Γιατί τα θύματα δεν είναι αδύναμα...
Ελ.Ν.: Να ξεκαθαρίσουμε ότι οι θύτες, όπως είπα, δεν είναι οι δυνατοί, είναι οι διαστροφικοί, και τα θύματα δεν είναι τα αδύναμα πλάσματα, αλλά οι άνθρωποι οι οποίοι μπορεί να είναι περισσότερο πολιτισμένοι, μπορεί να δίνουν περισσότερο περιθώριο, μπορεί να είναι και φοβισμένοι γιατί δεν έχουν που να στραφούν, δηλαδή να είναι αβοήθητοι μπροστά στη βία, πόσο μάλλον μπροστά σε μια ομάδα ή συμμορία. Μπορούμε να πούμε πολλά, αλλά δεν μπορούμε να τους χωρίσουμε σε αδύναμους και δυνατούς.
Κρ.Π.: Επίσης να ξεκαθαρίσουμε ότι στην υπόθεση του Γιακουμάκη, μιλάμε για ενήλικες, οπότε το θέμα του bullying δεν είναι μόνο θέμα βίας ανηλίκων αλλά και ενηλίκων.
Ελ.Ν.: Το bullying δεν γίνεται όχι μόνο στα παιδιά. Υπάρχει για παράδειγμα η ενδοοικογενειακή βία. Υπάρχουν γυναίκες που ξυλοκοπιούνται, ενήλικες, μεγάλες, με παιδιά. Κι αυτό είναι bullying, και ψυχολογικό και σωματικό. Το bullying, αφορά όλους τους ανθρώπους, ανήλικους και ενήλικες.
Κρ.Π.: Επειδή μίλησες για το θέμα του φόβου, που μπορεί να είναι η αιτία της σιωπής… Όταν ένα παιδί δεν μιλάει, ούτε στην οικογένειά του, αυτό τι καμπανάκι χτυπάει;
Ελ.Ν.: Κανείς θα πρέπει να κοιτάξει τι έχει γίνει σ’ αυτή την οικογένεια και ένα παιδί δεν μπορεί να της απευθυνθεί. Μπορεί να φοβάται ότι θα του ασκηθεί κριτική, ή ότι η πόρτα των γονιών είναι κλειστή, ή ότι θα του πουν δεν κατάλαβες, ή θα του πουν να κάνει απλά υπομονή, ή είναι και οι ίδιοι κακοποιημένοι… και σε αυτή την περίπτωση το παιδί είναι εξοικειωμένο με τη βία.
Κρ.Π.: Ή είναι γονεϊκό παιδί, οπότε δεν ζητάει βοήθεια από τους γονείς, γιατί δεν έχει ρόλο παιδιού στην οικογένεια, αλλά ρόλο γονιού;
Ελ.Ν.: Μπορεί και αυτό, ναι. Ή δεν θέλει να τους επιβαρύνει, γιατί είναι πολύ επιβαρυμένοι ήδη, και τους συμπονάει. Πολλά μπορεί να σημαίνει. Σαφέστατα είναι ένα καμπανάκι για όλες τις οικογένειες, ότι θα πρέπει να έχουμε πιο ενεργητική ακοή για τα παιδιά μας. Να τους αφήνουμε το περιθώριο όταν δεν είναι καλά, να έρθουν να μας μιλήσουν χωρίς να υποστούν κριτική.
Κρ.Π.: Θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να είμαστε γονείς ως προς τα παιδιά μας, για να μπορούμε να το κάνουμε αυτό… Γιατί δεν το λέμε κι αυτό…
Ελ.Ν.: Ναι, να υπάρχουμε, ως γονείς. Δεν το λέμε, γιατί αρνούμεθα να πάρουμε την ευθύνη της ενηλικίωσης.
Κρ.Π.: Τι άλλο έχεις να επισημάνεις με αφορμή αυτό το γεγονός;
Ελ.Ν.: Τι να πω; Ότι είμαι συντετριμμένη! Αυτό μπορώ να πω. Γιατί χάθηκε άλλος ένας άνθρωπος με αυτόν τον τρόπο. Αυτό είναι το δείγμα του πολιτισμού που προσφέρουμε σαν προίκα στα παιδιά μας. Μπράβο μας.
Κρ.Π.: Και δεν ξέρουμε ακόμα με τι τρόπο ακριβώς χάθηκε...
Ελ.Ν.: Σίγουρα βασανίστηκε. Γιατί βασανίστηκε. Γιατί δεν είχε που να απευθυνθεί, γιατί δεν τον προστάτεψε κανένας, γιατί πολλοί μπορεί να ήξεραν και να μη μίλησε κανείς. Το έχω ξαναπεί ότι γινόμαστε συνένοχοι στη βία με την απάθεια.
Κρ.Π.: Όπως έχεις πει, και πως η απάθεια είναι διαταραχή, και πως το πιο βίαιο πράγμα είναι το να μην κάνουμε...…
Ελ.Ν.: …Ναι, το να μην κάνεις τίποτα... Και απ’ ότι άκουσα, φημολογείται ότι και άλλα παιδιά μέσα εκεί, παρενοχλούνταν, δηλαδή υπήρχαν πολλά κρούσματα. Άρα, αυτό το πλαίσιο, πως κώφευε; Πώς εθελοτυφλούσε; Πώς γίνεται να παρενοχλούνται παιδιά, να εισπράττουν βία, και αυτό όλο να συσκοτίζεται;
Κρ.Π.: Και σχεδόν να νομιμοποιείται; Διότι έτσι φτάνει ο οποιοσδήποτε στον παραλογισμό στο τέλος. Όταν η βία γίνεται νόμος… Καταλήγουμε λοιπόν, ότι πρέπει επιτέλους να υπάρχουν ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί σε όλα τα σχολεία και τα πανεπιστήμια και ειδικά σε κλειστά σχολεία και φοιτητικές εστίες;
Ελ.Ν.: Δεν υπάρχουν κοινωνικές υπηρεσίες, δεν υπάρχουν ψυχολόγοι, δεν υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί κανείς να απευθυνθεί. Ακόμα κι αν κάποιος δεν μπορεί να απευθυνθεί στην οικογένειά του, πρέπει να υπάρχει ένα γραφείο κοινωνικής υπηρεσίας σε όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Να μπορεί να απευθυνθεί ένας άνθρωπος, κάπου!
Κρ.Π.: Οπότε οι ευθύνες είναι…
Ελ.Ν.: Οι ευθύνες είναι σε όλη τη δομή. Και σήμερα αντί να ανοίγουν δομές, κλείνουν δομές. Τι άλλο να πω. Δεν υπάρχουν λόγια εδώ….
Κρ.Π.: Οι θύτες του μπούλιγκ, έχει παρατηρηθεί ότι -εκτός των άλλων- είναι άτομα που χρειάζονται την έντονη προσοχή των άλλων, έχουν έλλειμμα ενσυναίσθησης και βέβαια προβλήματα ορίων. Επειδή λοιπόν μίλησες για το «ανοριοθέτητο» στην αρχή, πόσο άμεσα είναι συνδεδεμένη με τη βία και το bullying, η έλλειψη ορίων; Τι θα έλεγες;
Ελ.Ν.: Ότι τα όρια είναι προστασία. Όταν δεν υπάρχουν όρια ο κόσμος είναι αφιλόξενος και ηθικά εξαρθρωμένος.
Παραπομπές:
- Εκ των υστέρων
- Ελένη Νίνα: Το πιο βίαιο πράγμα είναι το να μην κάνουμε...
- Ελένη Νίνα: Οι γυναίκες συμπράττουν συχνά, στο να διώκονται!
- Πανελλήνιες: Προσπάθεια ένταξης στην ενήλικη ζωή με… σαδιστικό τρόπο;
- Ψυχοπαθητικοί και χρήζοντες βοήθειας οι βασανιστές κρατουμένων, της Ελένης Νίνα
- Ψυχιατρική είναι... Του Μιχάλη Παπαγγελή
- Πένθος ναι! Της Ελένης Νίνα
- Τί πρέπει να κάνουμε; Απαντούν 18 γνωστές προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών
- Άλντο Καροτενούτο: Η αυτοχειρία ως διεκδίκηση ελευθερίας
- H πλειοψηφία γύρω μας, φασίστες είναι. Της Κρυσταλίας Πατούλη
- Υπάρχει ελπίδα να αλλάξει αυτός ο κόσμος Κεμάλ
- Αν δεν μοιράζονται τα βιώματα, χάνεται η ανθρώπινη διάσταση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου