Οι τράπεζες ασκούν ωμό εκβιασμό στα κράτη»
marc-roche.jpg
«Είμαι περήφανος που η Ελλάδα ύψωσε ανάστημα ενάντια στη λιτότητα», τονίζει ο Βέλγος συγγραφέας και δημοσιογράφος Μαρκ Ρος
Το χαρακτηριστικό του Ρος είναι η έντιμη προσέγγιση των θεμάτων που καλύπτει δημοσιογραφικά, ενώ τα βιβλία του έκαναν το κοινό να κατανοήσει τη διαπλοκή τραπεζών-κυβερνήσεων, τις σκοτεινές μεθόδους φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, αλλά και τα ζητήματα δημοκρατίας που προκαλούνται από τα εκφυλιστικά αυτά φαινόμενα.
• Πώς επιλέξατε τον όρο «Banksters» για το τελευταίο σας βιβλίο;
Ο όρος αυτός αποτελεί συγχώνευση δύο αγγλικών λέξεων: του bankers (τραπεζίτες) και του gangsters (εγκληματίες, συμμορίτες). Χρησιμοποιούνταν στην Αμερική τη δεκαετία του 1930, προκειμένου να δείξει το πώς λειτουργούσαν οι κεφαλαιούχοι και οι χρηματιστές, αλλά και το 2008 χρησιμοποιήθηκε από τα δελτία ειδήσεων για να δείξει ότι αυτή η κακή δράση των τραπεζών δεν έχει σταματήσει. Ετσι, αυτός ο όρος μού φαίνεται ως ο πιο κατάλληλος για να περιγράψει ένα τμήμα της τραπεζικής κοινότητας: εκείνο που βάζει τα ιδιωτικά του συμφέροντα πάνω από τα συμφέροντα των πολλών. Οχι ολόκληρη την τραπεζική κοινότητα. Και αυτό είναι σημαντικό, διότι ορισμένοι τραπεζίτες παίζουν έναν πολύ χρήσιμο ρόλο για την οικονομία και συγκεκριμένα ασχολούνται με τη λιανική τραπεζική. Είναι ο τραπεζίτης της περιοχής σας, ο οποίος χρηματοδοτεί την ανάπτυξη, τις μικρές επιχειρήσεις και τα άτομα.
• Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε την κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού τομέα πάνω στις κυβερνήσεις. Το πιο χτυπητό παράδειγμα είναι οι Μάριο Μόντι, Λουκάς Παπαδήμος και Μάριο Ντράγκι, οι οποίοι, όπως γράφετε, ήταν όλοι τους υπάλληλοι της Goldman Sachs. Τι σημαίνει αυτό για τη δημοκρατία;
Πρώτα απ’ όλα θέλω να πω ότι η Goldman Sachs αποδείχτηκε η ικανότερη στην οικοδόμηση ενός πολιτικού δικτύου, αλλά δεν είναι η μοναδική. Εάν δείτε την περίπτωση του Τόνι Μπλερ, θα διαπιστώσετε ότι δουλεύει για την J.P. Morgan, αλλά και για μία ελβετική ασφαλιστική εταιρεία. Ο λόρδος Μάντελσον, ακόμα ένα βρετανικό παράδειγμα, δουλεύει για τη Lazard. Είναι πρώην επίτροπος της Ε.Ε. και πρώην υπουργός για το Εμπόριο. Στη Γαλλία ο Ντομινίκ Στρος-Καν δουλεύει για ρωσικές τράπεζες, στη Γερμανία ο πρώην καγκελάριος Σρέντερ δουλεύει για ρωσικές εταιρείες του ιδιωτικού τομέα, ενώ στην Αμερική υπάρχει το φαινόμενο της «περιστρεφόμενης πόρτας» (revolving door), όπου κρατικοί αξιωματούχοι μεταπηδούν στις επιχειρήσεις και αντίστροφα. Βέβαια, εκεί ήταν πάντα έτσι τα πράγματα μεταξύ της Γουόλ Στριτ και της Ουάσινγκτον. Το πιο σημαντικό είναι ότι συμβαίνει επίσης και στην Ευρώπη.
• Τι κόστος έχει αυτό για τη δημοκρατία;
Αυτό σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις επηρεάζονται από τον χρηματοπιστωτικό τομέα και δεν μπορούν να είναι ισορροπημένες στις αποφάσεις τους σχετικά με τη ρύθμιση του συγκεκριμένου τομέα. Παντού θα βρείτε παραδείγματα από λόμπι του χρηματοπιστωτικού τομέα. Είναι ισχυρότερα από τις κυβερνήσεις, από την Ε.Ε. ή από την αμερικανική κυβέρνηση. Επιβάλλουν τη θέλησή τους και ευνουχίζουν κάθε προσπάθεια ρύθμισης. Ετσι, η δημοκρατία απειλείται απ’ αυτό, διότι δεν υπάρχει κάποιο αντίπαλο δέος. Σε μια φυσιολογική δημοκρατική κοινωνία έχεις την κυβέρνηση, η οποία είναι υπεράνω όλων των εμπλεκόμενων δυνάμεων. Σήμερα όμως αυτή η κυβέρνηση έχει υποταχθεί στη χρηματοπιστωτική κοινότητα, ενώ από την άλλη πλευρά δεν υπάρχει τίποτα. Οι ΜΚΟ είναι ανίσχυρες. Ο Τύπος είτε βρίσκεται σε άθλια οικονομική κατάσταση για να ασκήσει ερευνητική δημοσιογραφία είτε είναι ήδη στα χέρια συμφερόντων του χρηματοπιστωτικού τομέα, ενώ οι οικονομικοί αναλυτές συνήθως είναι προσδεμένοι σ’ αυτά τα συμφέροντα. Ετσι, δεν έχεις τίποτα άλλο εκτός από κάποιους «πληροφοριοδότες», οι οποίοι είναι η μοναδική ελπίδα που έχουμε. Αυτό φάνηκε στην περίπτωση της HSBC, όπου ένας υπάλληλος, ο Φαλσιανί, αηδιασμένος απ’ όσα έβλεπε και από τη μαζική φοροαποφυγή, έδωσε στοιχεία για να αναληφθεί κάποια δράση.
• Τι πρέπει να γίνει με το καταστροφικό δόγμα «πολύ μεγάλες [επιχειρήσεις] για να πτωχεύσουν» (too big to fail);
Αυτό είναι το βασικό πρόβλημα. Εάν θέλουμε μια διαφορετική χρηματοπιστωτική τάξη, πρέπει να «σπάσουμε» τις τράπεζες. Δεν υπάρχει καμία απολύτως ανάγκη να έχουμε κάτω από μία κοινή στέγη όλες τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Πριν από το 2008 οι τράπεζες είχαν μεγαλώσει όσο ποτέ άλλοτε. Κάλυπταν τα πάντα. Εμπόριο, διαχείριση κεφαλαίων, hedge funds, λιανική τραπεζική κ.λπ. Το δόγμα too big to fail είναι ένα τεράστιο θέμα. Ομως ποια κυβέρνηση μπορεί να «σπάσει» τις τράπεζες τη στιγμή που αυτές διαθέτουν τέτοια πολιτική δύναμη; Εχουν στο χέρι τα πάντα, ενώ οι κυβερνήσεις τις χρειάζονται απελπισμένα για την ανάπτυξη. Ετσι οι τράπεζες λένε: «Εάν τολμήσεις να επιβάλεις ρυθμίσεις, θα σταματήσουμε τη χρηματοδότηση της οικονομίας, γιατί σε τελευταία ανάλυση ανήκουμε στους μετόχους μας. Μια ρύθμιση θα μείωνε τα μερίσματά τους».
• Αρα μιλάμε για έναν ωμό εκβιασμό.
Ναι, ακριβώς. Είναι εκβιασμός.
• Ετσι όμως, τελικά τον λογαριασμό τον πληρώνουν οι πολίτες και το κράτος.
Τελικά, μετά απ’ όλα τα σκάνδαλα που έχουμε δει από το 2008 και μετά, δεν έχει υπάρξει κανένα φρένο. Παρ’ όλες τις δημοσιογραφικές αποκαλύψεις, δεν έχει υπάρξει κανένα φρένο. Ας πάρουμε για παράδειγμα την HSBC. Εάν οι πλούσιοι δεν πληρώνουν φόρους, ποιος θα τους πληρώσει; Η μεσαία τάξη. Αυτό συνδέεται έμμεσα με τη διαδικασία φτωχοποίησης της μεσαίας τάξης και την αποδυνάμωση της δημοκρατίας.
• Με τη μακρά σας εμπειρία στα οικονομικά, τι βλέπετε για το «ελληνικό πρόβλημα», το οποίο στην πραγματικότητα είναι ένα «ευρωπαϊκό πρόβλημα»;
Τα πράγματα με το ελληνικό πρόβλημα είναι πολύ απλά. Πάντα συμφωνούσα με τον Βαρουφάκη για τα θέματα του χρέους και της λιτότητας που επιβλήθηκε στους Ελληνες. Ομως μια συντηρητική κυβέρνηση όπως αυτή του Σαμαρά δεν μπορούσε να λύσει το πρόβλημα της Ελλάδας διότι συνδεόταν απόλυτα με τους επιχειρηματίες. Στην πραγματικότητα ο Σαμαράς δεν έκανε τίποτα για να φορολογήσει τους πλούσιους, τους εφοπλιστές ή τους τραπεζίτες. Γιατί; Διότι αυτοί ήταν η εκλογική του πελατεία. Η μοναδική ελπίδα για την Ελλάδα είναι αυτό ακριβώς που συνέβη, δηλαδή η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ.
• Και η Ευρώπη;
Είναι απλό. Χρειαζόμαστε αλληλεγγύη. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε αυτή την πολιτική της λιτότητας. Δεν είναι μόνο η Ελλάδα. Είναι η Βρετανία, το Βέλγιο, η Γαλλία κ.λπ. Δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτό. Δεν μπορείς να περικόπτεις διαρκώς τις δαπάνες. Πρέπει να φορολογήσεις τον πλούτο. Σας παραπέμπω και πάλι στην HSBC και στα Swiss Leaks. Εάν φορολογήσεις τους ανθρώπους σωστά, τότε θα υπάρξει όφελος για όλη την κοινωνία. Ετσι, το θέμα δεν είναι εάν η Γερμανία θα φανεί σκληρή προς την Ελλάδα. Είναι πολύ σημαντικό οι Ευρωπαίοι να βοηθήσουν την αριστερή κυβέρνηση. Το ίδιο πρέπει να κάνει η Αριστερά στην Ιταλία, στην Ισπανία, στη Γαλλία κ.λπ. Και γι’ αυτόν τον λόγο είμαι πολύ περήφανος για την Ελλάδα. Είναι η μοναδική χώρα που ύψωσε το ανάστημά της εναντίον της λιτότητας. Πρέπει να αλλάξουμε πολιτική.
• Πώς θα γίνει αυτό;
Είναι πολύ δύσκολο, διότι οι τράπεζες αντιστέκονται.
• Πιστεύετε ότι μια νέα, πολύ χειρότερη, οικονομική κρίση είναι πιθανή, εάν δεν αλλάξουν τα πράγματα στην παγκόσμια οικονομία;
Δεν υπάρχει αμφιβολία γι’ αυτό. Το γράφω στο βιβλίο μου. Ετσι όπως πάμε τώρα, απλώς περιμένουμε την καταστροφή να συμβεί. Να μην ξεχνάμε και τη σκιώδη τραπεζική (shadow banking), η οποία έχει γιγαντωθεί και προσφέρει πολύ κερδοφόρες δραστηριότητες. Υπάρχουν οι φορολογικοί παράδεισοι. Ολοι μιλάνε για το χρέος. Ομως οι κύριοι φορολογικοί παράδεισοι είναι η Ελβετία, η Βρετανία και η Ολλανδία. Το καλύτερο παράδειγμα είναι οι Ολλανδοί. Από τη μια το παίζουν γιατροί και ηθικολόγοι και από την άλλη η χώρα τους είναι από τους μεγαλύτερους φορολογικούς παραδείσους. Είμαστε στο χείλος ενός γκρεμού, αλλά κανείς δεν είναι Νοστράδαμος για να κάνει προβλέψεις σχετικά με το πότε θα συμβεί κάτι. Οπως γράφω, τα οικονομικά κραχ συμβαίνουν όταν δεν τα περιμένεις.
• Γιατί οι περισσότεροι οικονομολόγοι και οικονομικοί συντάκτες δεν μπόρεσαν να προβλέψουν την κρίση του 2008;
Αυτό είναι το θέμα του βιβλίου μου. Ο υπότιτλος είναι «Ταξίδι στον κόσμο των καπιταλιστών φίλων μου» και εγώ είμαι οικονομικός συντάκτης για περισσότερα από 35 χρόνια. Ωστόσο δεν μπόρεσα να δω τι ερχόταν το 2008. Αυτό αφορά όλους τους δημοσιογράφους και κυρίως στις αγγλοσαξονικές χώρες όπου βρίσκονται οι χρηματιστηριακές αγορές. Γιατί; Πρώτον, διότι εμείς οι δημοσιογράφοι είμαστε μέρος του συστήματος. Αγόρασα ένα διαμέρισμα με πολύ χαμηλό επιτόκιο σε μια πολύ σικάτη περιοχή του Λονδίνου και έτσι έγινα κι εγώ μέρος του συστήματος. Δεύτερον, η εφημερίδα για την οποία εργαζόμουν δεν σταματούσε να μου λέει, και εγώ συμφωνούσα, να φτιάχνω όμορφα –παρότι κριτικά– πορτρέτα χρηματιστών. Αυτά τα πρόσωπα τα έδειχνε η τηλεόραση να κυβερνούν την κοινωνία και είχαν μια εικόνα εξουσίας. Επρόκειτο για πετυχημένους μάνατζερ με γκλάμουρ και δύναμη, οι οποίοι όμως μας οδήγησαν στην καταστροφή. Και τρίτον, δεν αντιλήφθηκα τι ήταν αυτά τα σύνθετα και εξελιγμένα επενδυτικά προϊόντα, όπως τα ενυπόθηκα δάνεια. Κανείς δεν μου εξήγησε. Ηταν τεχνικά δημιουργήματα όπως τα CDS. Γι’ αυτούς τους λόγους δεν προέβλεψα τίποτα και έγινα μέρος του συστήματος, όπως και όλοι οι συνάδελφοί μου. Ελάχιστοι είδαν τι είναι αυτό που έρχεται και αυτούς τους στιγμάτισαν ως ηλίθιους ή καταστροφολόγους.
Ποιος είναι
Γεννημένος το 1951 στις Βρυξέλλες, ο Ρος θεωρείται μια αυθεντία του οικονομικού ρεπορτάζ. Υπήρξε για 27 χρόνια ανταποκριτής της εφημερίδας «Le Monde» στο Σίτι του Λονδίνου. Αποχώρησε τον περασμένο Αύγουστο και τώρα δουλεύει ως freelancer. Εχει συνεργαστεί επίσης με το περιοδικό «Le Point». Στο τελευταίο του βιβλίο «Banksters» (εκδ. Μεταίχμιο, 2015), περιγράφει τον εαυτό του ως εξής: «Είμαι ένας φιλελεύθερος που αμφιβάλλει, ένας απογοητευμένος από τον καπιταλισμό, ένας άνθρωπος που ανησυχεί για το μέλλον». Από τις ίδιες εκδόσεις κυκλοφορούν επίσης: «Καπιταλισμός εκτός νόμου», 2011, και «Η τράπεζα: πώς η Goldman Sachs κυβερνά τον κόσμο», 2011.
ΠΗΓΗ:http://www.efsyn.gr/arthro/oi-trapezes-askoyn-omo-ekviasmo-sta-krati
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου