Της Βασιλικής Τζεβελέκου
Σκηνοθέτης, σεναριογράφος, διευθυντής φωτογραφίας, πού και πού ηθοποιός, ο Γιώργος Πανουσόπουλος μας έχει χαρίσει ιστορίες αγάπης και έρωτα: «Ταξίδι του μέλιτος», «Οι απέναντι», «Μανία», «Μ’ αγαπάς;», «Ελεύθερη κατάδυση», «Μια μέρα τη νύχτα» κ.ά. Από την τελευταία του, την «Τεστοστερόνη», έχουν περάσει εννέα χρόνια. Κι ενώ ετοιμάζει την καινούργια κινηματογραφική δουλειά του, «Στη χώρα που κανείς δεν ήξερε να κλαίει», σήμερα το απόγευμα παραδίδει masterclass με το ίδιο θέμα στο Film Factory της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Ολοι τον αναγνωρίζουν ως ταλαντούχο κινηματογραφιστή με προσωπικό ύφος, ερωτικό βλέμμα και ελεύθερη έκφραση. Επίσης, εξαιρετικό διευθυντή φωτογραφίας σε ταινίες του Αγγελόπουλου, του Βούλγαρη, του Δαμιανού, του Θέου και του Σφήκα.
Συναντηθήκαμε λίγο πριν από την πρεμιέρα της «Μικράς Αγγλίας» του φίλου του Παντελή Βούλγαρη και η συζήτηση ξεκίνησε με μια δημόσια εκμυστήρευση…
«Κάνω διαφημιστικά επί σαράντα χρόνια. Δηλαδή έχω εκπαιδευτεί καλά να διαφθείρω το κοινό, «επιστημονικά» και με πολλά λεφτά. Παράλληλα κάνω ταινίες, που επιθυμώ να έχουν ένα άλλο κοινό. Λοιπόν μεγαλύτερη αποτυχία δεν έχει κάνει άλλος στη ζωή του. Σαράντα χρόνια να διαφθείρεις ένα κοινό, που το χρειάζεσαι μετά για τις ταινίες σου; Δεν είναι βλακεία; Οι άλλοι μού λένε, «έκανες ταινίες». Ναι, πληρώθηκα πολλά εκατομμύρια για να διαφθείρω το κοινό και τα λεφτά που έβγαζα τα έριχνα στις ταινίες. Τότε νόμιζα ότι ήταν καλό, τώρα που μεγάλωσα λέω ότι ήταν μπαρούφα. Εχω μετανιώσει, ζητάω συγγνώμη».
• Θα θέλατε να έχετε γυρίσει περισσότερες ταινίες;
«Βέβαια, θα ήθελα. Αλλά τουλάχιστον ποτέ δεν έκανα κάτι που μου επέβαλε άλλος. Είχα την ευκαιρία, όχι μόνον εγώ κι άλλοι της γενιάς μου, να κάνω την ταινία που θέλω. Εχω εκτεθεί κανονικά στην κριτική δηλαδή, δεν μπορώ να πω ότι δεν έκανα αυτό που ήθελα».
• Τι θέμα έχει η καινούργια σας, «Στη χώρα που κανείς δεν ήξερε να κλαίει»;
«Είναι ταινία φαντασίας και το μόνο που θα πω είναι ότι τα γυρίσματα θα ξεκινήσουν τον Μάιο και η ιστορία εκτυλίσσεται το 2019. Αρα μπορώ να εκφραστώ όπως θέλω. Κανείς δεν ξέρει πώς θα είναι τα πράγματα τότε. Ξέρει;».
• Πώς βιώνετε τη νέα κατάσταση πραγμάτων και την οικονομική κρίση;
«Εγώ είμαι καλύτερα από πριν. Δεν έχω χρήματα, αλλά είμαι καλά».
• Δηλαδή αυτό που υπάρχει γύρω μας δεν σας έχει επηρεάσει;
«Πιστεύω ότι η οικονομική κατάσταση είναι ένα πράγμα, δεν είναι το όλον. Το οικονομικό ζήτημα καταλαμβάνει τη ζωή μας 25 ώρες το 24ωρο. Είναι βαρετό, όλοι ασχολούνται με αυτό. Αλλά με τα πιο σοβαρά ζητήματα; Προτείνω λοιπόν ν’ ασχοληθούμε και με τα υπόλοιπα».
• Με τις σχέσεις, τους ανθρώπους, τα συναισθήματα, τα κοινά;
«Ναι, με τα δύσκολα. Δηλαδή αν βρούμε τα λεφτά, θα είναι όλα καλά; Τα προηγούμενα χρόνια, όλοι ασχοληθήκαμε πολύ με τους εαυτούς μας».
• Τα πράγματα για τους νέους σήμερα είναι πιο δύσκολα από την εποχή σας;
«Να σου πω την αλήθεια; Μου χαλάνε το κέφι τα νέα παιδιά. Επειδή η ζωή τους είναι πολύ μπερδεμένη, πολύ δύσκολη. Ναι, σ” εμάς τα πράγματα ήταν πιο εύκολα. Από εδώ οι καλοί, από εκεί οι κακοί. Εσύ πορευόσουν με τους καλούς. Αργότερα καταλάβαμε ότι δεν υπάρχουν καλοί και κακοί, κι όλοι είναι καθάρματα. Πολλοί είχαν βολευτεί πίσω από την ταμπέλα της ιδεολογίας. Τότε δεν μιλούσαμε για οικονομία, μόνο για ιδεολογία. Παγκοσμίως. Τσακωνόμασταν για την ιδεολογία. Ποια ιδεολογία; Ασχολήθηκα με την πολιτική, αλλά όχι στο σινεμά. Ποτέ δεν έκανα ταινία πολιτική. Αλλοι όμως έκαναν λαμπρή καριέρα με τις ιδεολογίες».
• Αισθάνεστε δικαιωμένος κινηματογραφικά;
«Ναι φυσικά. Ο Αγγελόπουλος σ’ όλη την καριέρα του, επί σαράντα χρόνια, έκλαιγε για τον Εμφύλιο, για την ήττα. Ποια ήττα; Ευτυχώς που ηττηθήκαμε».
• Το πιστεύετε αυτό;
«Βέβαια. Και περιμένω να το ομολογήσει και το ΚΚΕ. Να κάνουν έπειτα από 50 χρόνια επιτέλους την αυτοκριτική τους. Δεν το έκαναν πουθενά, όχι μόνο στην Ελλάδα. Γι” αυτό βούλιαξαν όλα. Ο αριστερός λέει απλώς «προς τα εκεί πάμε παιδιά, είναι η πρόοδος». Τον ρωτάς «πού πάμε αύριο;». Κάνει ότι δεν ακούει. «Οι Αμερικανοί είναι κακοί», σου λέει. Πάνω σ’ αυτό και στο αίμα των ανθρώπων της Αντίστασης έκαναν τις καριέρες τους οι Φλωράκηδες, οι Παπαρήγες και ξέχασαν ότι είναι αριστεροί. Η Αριστερά έγινε αντιδεξιά… Δεν θέλω να συνεχίσω, γιατί θα πω πράγματα και θα βγω πρώτη σελίδα».
• Τι έχει αλλάξει στην κινηματογραφική οπτική σας, ύστερα από τόσα χρόνια;
«Δεν νομίζω ότι έχει αλλάξει κάτι. Δεν έκανα κάποια στροφή. Ειδικά το θέμα των σχέσεων των ανθρώπων που με απασχολεί, μπορεί να κρατήσει πολλές ζωές».
• Γύρω από τις ανθρώπινες σχέσεις θα περιστρέφεται και το θέμα και της καινούργιας;
«Ναι, βέβαια. Οταν κάποιοι έχουν μια περιουσία, αλλά δεν την πουλάνε, τη χαρίζουν σε ανθρώπους και φίλους τους, αυτή είναι μια στάση ζωής. Αν μου χαρίσεις κάτι, θα σου χαρίσω κι εγώ, έτσι δεν είναι; Αλλάζει κάπως το πράγμα, δεν σου πουλάω τίποτα, δεν μου πουλάς. Τα χαρίζουμε όλα. Οπως την αγάπη, δωρεάν δεν είναι; Να λοιπόν που βρήκαμε κάτι που είναι ανώτερο από την οικονομία και την ιδεολογία. Την αγάπη, για παράδειγμα».
• Οπότε θα δούμε μια άποψη για τις σχέσεις μας στο κοντινό μέλλον;
«Ναι, έπειτα από 6 χρόνια. Πιστεύω ότι μερικά πράγματα θα έχουν αλλάξει προς το καλύτερο. Τουλάχιστον αυτό θα πω. Είναι αισιόδοξη ταινία».
• Εσείς και σκηνοθέτες της γενιάς σας όταν γυρίζατε τις ταινίες σας θέλατε να είναι αυτό που λέμε «ταινίες του δημιουργού»;
«Γιατί; Μήπως ήξερε κανείς τι ταινίες κάνουμε; Μόνοι μας τις κάναμε. Να είχε ο Φίνος αντίρρηση; Δεν το πιστεύω. Αγαπούσε το σινεμά και μπορούσε να καταλάβει αν μια ταινία δεν κόψει εισιτήρια, αλλά είναι καλή. Ο καθένας από εμάς, Αγγελόπουλος, Βούλγαρης, Δαμιανός, Νικολαΐδης, Περάκης, Τσεμπερόπουλος, Παναγιωτόπουλος, έχει κάτι διαφορετικό στο ύφος. Κι αυτό μού αρέσει, γιατί δείχνει ότι είναι το σινεμά του δημιουργού, όχι του παραγωγού. Αλλιώς θα κάναμε όλοι το ίδιο».
• Η «Μανία», που προβλήθηκε στην Μπερλινάλε το ’85, και οι «Απέναντι» θεωρούνται από τις εμβληματικές ταινίες του ελληνικού σινεμά. Τι θυμάστε από αυτές;
«Οταν έκανα το «Ταξίδι του μέλιτος» το έδειξα στον Τσαρούχη. Δεν μου είπε πολλά, για το χρώμα μόνο. Το ίδιο βράδυ βρεθήκαμε σε ένα σπίτι μαζί με άλλους σκηνοθέτες και κακολογούσαμε τον Μιχάλη Κακογιάννη ότι είναι εμπορικός. «Δηλαδή», μας λέει ο Τσαρούχης, «είναι εύκολο πράμα να κάνεις εισιτήρια;». Ε, βέβαια, λέμε εμείς. «Εσείς έχετε κάνει το εύκολο; Κάντε πρώτα μια εμπορική και ύστερα πηγαίνετε στα δύσκολα, να κάνετε μια καλλιτεχνική». Μας ζεμάτισε η παρατήρησή του. Και είπα, θα κάνω μια εμπορική ταινία. Ετσι έκανα τους «Απέναντι». Στη «Μανία» έκανα τα πάντα (σκηνοθεσία, σενάριο, φωτογραφία, μοντάζ) και είναι η πιο κακοφτιαγμένη ταινία μου. Δεν έπρεπε. Ο συνεργάτης σου στο σινεμά μπορεί να έχει μια καλύτερη ιδέα από σένα».
• Ησασταν πάντα πολύ κοντά στον Αλέξη Δαμιανό. Από το «Μέχρι το πλοίο» τι θυμάστε;
«Ηταν η πρώτη φορά που έκανε ταινία, πρώτη ημέρα, πρώτο πλάνο. Ο Δαμιανός δεν έμαθε ποτέ κινηματογράφο, αλλά ήταν ποιητής. Δεν υπάρχει άλλος σαν αυτόν. Η τέχνη είναι τέχνη όταν της λείπει κάτι, όταν έχει ρωγμές. Για να μπορέσω να χωρέσω κι εγώ. Αν είναι τέλεια, είναι διακοσμητική. Η τέχνη δεν είναι κάτι τέλειο. Είναι ο αγώνας που καταβάλλει κάποιος για να πει κάτι».
• Τι σας δίνει χαρά; Από πού βλέπετε να πηγάζει το φως;
«Μακριά από την Αθήνα, στην επαρχία, που λέμε. Εκεί οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί…».
* Για δεύτερη χρονιά, η Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου διοργανώνει το Film Factory, εκπαιδευτικό τριήμερο (από σήμερα έως τη Δευτέρα) σε συνεργασία με το Θέατρο της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών και την υποστήριξη της ΑΣΚΤ. Η είσοδος (Πειραιώς 256 στην ΑΣΚΤ) είναι ελεύθερη. Βραβευμένοι από την ΕΑΚ κινηματογραφιστές (Η. Αδάμης, Θ. Αναστόπουλος, Σ. Γασπαράτος, Σ. Θεοδωράκη, Κ. Καρβούνη, Γ. Καρναβάς, Α. Λουζιώτης, Α. Μουτούση, Α. Σιδηρόπουλος, Γ. Παμούκης, Λ. Χαραλαμπίδης, Δ. Χειμώνα) θα μεταδώσουν τη γνώση τους σε νέους κινηματογραφιστές, σπουδαστές και σινεφίλ με σεμινάρια, εργαστήρια κ.λπ.
Θα προβληθεί η «Μανία» του Γ. Πανουσόπουλου, δύο ταινίες στις οποίες έκανε διεύθυνση φωτογραφίας («Ξαφνικός έρωτας», «Μέχρι το πλοίο») και μια ταινία-έκπληξη.
Περισσότερες πληροφορίες www.hellenicfilmacademy.gr
v.tzevelekou@efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου